Duygusal travmalar | Neden olur? Belirtileri nelerdir? Çözüm ne?

Duygusal travmalar 

Duygusal travmalar söz konusu olduğunda duygular ile baş etmek bir yana onları anlamak dahi zorlaşır. Nasıl hissettiğimizi anlamak zor olduğunda kendimize nasıl yardımcı olacağımızı bilmek veya kendi kendimize gerekli bakımı sağlamak imkansızlaşır. 

Duygusal travma veya psikolojik şok dediğimiz ruh sağlığımızı olumsuz etkileyen deneyimler, genellikle doğal afetler, ölüm, yas, ayrılık, aile içi çatışma, kaza, taciz, cinsel saldırı, veya psikolojik şiddet vb. olaylardan sonra deneyimlenir.  

Duygusal travmalar, stres faktörünü hatırlatan herhangi bir olayda kişinin kontrolsüzce tepki vermesine ve travmatik stresin kişiye kalıcı hasarlar vermesine neden olur. Duygusal travmayı tetikleyen şeyler, müdahale edilmezse daha patolojik sorunlara dönüşebilir. Örneğin; uçak kazası yaşamış birinin fobik bir insana dönüşmesi. 

Ruh sağlığı uzmanları, duygusal travmanın yarattığı stresin kronikleşebileceğini ve diğer patolojilerin ortaya çıkmasıyla karmaşık hale gelebileceğini açıklıyor. Örneğin; duygudurum bozuklukları, narsist kişilik bozukluğu, bipolar bozukluk, borderline kişilik bozukluğu, alkol ve madde bağımlılığı veya depresyon ve anksiyete bozukluğu. 

🧠 Genellikle travmatik duygusal şok birkaç saatten birkaç güne kadar sürer. Travma belirtileri olaydan sonra en az bir ay devam ederse buna travma sonrası stres bozukluğu denir. 

Duygusal travma belirtileri

Travmatik bir olay yaşadığımızda vücudumuz büyük miktarda kortizol, yani stres hormonu salgılayacaktır. İkincisi, bu durum 3 ana reaksiyon tipine neden olabilir. 

• Önce bir dinginlik, eylemsizlik şoktayız ve şaşkınlıktan donuyoruz. 
• Sonra devreye psikolojik savunma mekanizmaları girer, örneğin; kaçınma stratejisi, inkar veya yadsıma. Çünkü durumu anlayamıyoruz ve kendimizi korumak istiyoruz. 
• Sonuç: davranış ve duygu durum bozuklukları, bilinçdışı gelişen rahatsız edici tepkiler. Kafamız karışmış, yönünü şaşırmış, hatta şiddet içeren veya kendimize yabancılaşmış bir şekilde davranırken kendimizi bulmuşuz.

Bu davranışlara ek olarak, genellikle fiziksel tepkiler ve belirtiler de vardır. Kişiden kişiye değişebilir ve birden fazla olabilir. Duygusal travma sonrası tepkilere örnek olarak;

• Nefes darlığı,
• terleme,
• çarpıntı
• Sindirim sistemi rahatsızlıkları,
• titreme ve kekeleme,
• Durduk yere ağlamak,
• Boşlukta hissetmek
• Depresif ve umutsuz hissetmek,
• Duygusal yorgunluk
• Uyku problemleri, kabus veya gece anksiyetesi,
• Deri döküntüsü,
• Utanç ve suçluluk duygusu,
• Ağrı veya sancı
• Kafa karışıklığı, dalgınlık, unutkanlık.

Psikolojik travmalar nasıl atlatılır? #tedavi

Özellikle travmatik bir olaydan geçtiğinizde kendinize iyi bakmak veya iyi davranmak kolay değildir. Acılarımıza ve olumsuz duygularımıza o kadar dalmışızdır ki, yardım almamız gerektiğinin farkına varmamız zaman alabilir. Bu nedenle, duygusal travma yönetimi, iyi çevrelenmiş olmak gibi farklı temellere dayanır. 

Bizi seven insanlar bir değişiklik olduğunu ve travmatik bir şeyimiz olduğunu göreceklerdir. Belirtiler, durumunuzdaki veya kişiliğinizdeki bir değişikliğin farkında olmanızı sağlar.

Ve hepsinden önemlisi de inkar aşamasını atlatmaktır. Bizi travmatize eden şeyi sözlü olarak ifade edebilmeliyiz. 

Semptomların hala mevcut olduğunu görürseniz, bir psikologa gitmek gerekir. Ancak şoktan bahsetmenin ötesinde, travmanın üstesinden gelmemize yardımcı olabilecek yöntemler var.

EMDR terapisi

Duygusal şok için en uygun tedavi EMDR'dir (göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme). 1987 yılında Francine Shapiro tarafından keşfedilen ve WHO tarafından tanınan bir teknik. EMDR, bilinçsiz savunmaları azaltmak için görsel (genellikle göz hareketi) veya sesli uyaranlarla dikkatimizi çeker. Bu yöntem, psişik şok sırasında yaşanan duyguları anlamayı mümkün kılacaktır. Bu egzersizi yaparak, ilerleyebileceğiz ve travmatik anıyı duygusal olarak yeniden yaşamayacağız.

➡ EMDR tek başına yapılmaz, bir terapistin yapması gerekir. Bu nedenle travmatik bir olay yaşadıysanız bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.

BDT, Bilişssel davranışcı terapi 

Ayrıca BDT’de başvurabileceğiniz diğer bir terapi yöntemidir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) birçok çeşitli hastalığı tedavi etmek için kullanılan bir tür konuşma terapisidir. Hakim olamadığınız olumsuz düşünce, duygu ve davranışlar hayat kalitenizi düşürüyor ise bunları ortaya çıkaran nedenleri ve kalıpları daha iyi anlamak ve kavramak için bilişsel davranışçı terapi oldukça etkili ve bir çok psikoloji uzmanı tarafından benimsenmiş bir yöntem. BDT ile terapist ve danışanın kısa süreli terapi seansları sonunda uzun süreli bir sağlıklı ruh haline kavuşması mümkündür.

EFT tekniği

“Duygusal Özgürleşme Tekniği”, EFT (Emotional Freedom Technique) negatif duyguların arındırılmasına yönelik bir uygulama. Akupunktur noktalarını uyararak enerji meridyenlerinin giriş noktalarına parmak uçlarıyla dokunma uygulaması ile geçişliliğini sağlamak üzerine çalışan bir yöntem. Zihin-beden bağlantısına dayanan bir duygulardan arınma tekniği olan duygusal özgürlük tekniği oldukça başarılı ve günden güne daha sık uygulanıyor.