Psikolojik travma ve duygusal tepkiler: etkileri ve iyileşme

Duygusal travmalar ve etkileri 

Duygusal şok nedir?

Duygusal şok yaşadığımızda, duygularımızla yüzleşmek ve nasıl hissettiğimizi anlamak zordur. Genellikle bizi tamamen bunaltan travmatik bir olayı takip eder. Doğal afetler, yas, ayrılık, aile içi çatışma, kaza, taciz, duygusal istismar (bakınız; narsist sapkınlık kurbanı olmak), cinsel şiddet vb. olabilir. 

Genellikle psikolojik travmaya dönüşen bu olumsuz olayı hatırlatan veya olayın tekrar yaşanmaşına neden olacak bir durumda travmatik stres kişiye kalıcı hasarlar verebilir. Duygusal şokun etkileri vardır ve kontrol edilmezse patolojiye dönüşebilir.

🧠 Genellikle travmatik duygusal şok birkaç saatten birkaç güne kadar sürer. Şok belirtileri olaydan sonra en az bir ay devam ederse buna travma sonrası stres bozukluğu denir. Psikiyatristler, şok durumunun kronikleşebileceğini ve diğer patolojilerin ortaya çıkmasıyla karmaşık hale gelebileceğini açıklıyor. Duygudurum bozuklukları, narsisizm, bipolar bozukluk, alkol bağımlılığı ve depresyona kadar uzanabilecek bir çok sonuca neden olabiliyor.

Travmatik bir duygusal şok nasıl anlaşılır?

Travmatik bir olay yaşadığımızda vücudumuz büyük miktarda stres hormonu salgılayacaktır. İkincisi, bu durum 3 ana reaksiyon tipine neden olabilir. 

• Önce bir dinginlik, eylemsizlik şoktayız ve şaşkınlıktan donuyoruz. 
• Sonra kaçış, inkar veya reddetme. Çünkü durumu anlamıyoruz. Zihnimizin sınırlarını zorlayan bir deneyim yaşadık. 
• Ve son olarak rahatsız edici tepkiler. Kafamız karışmış, yönünü şaşırmış, hatta şiddet içeren veya saygısız bir şekilde davranırken kendimizi buluyoruz.

Bu davranışlara ek olarak, genellikle fiziksel tepkiler ve belirtiler de vardır. Kişiden kişiye değişebilir ve birden fazla olabilir.

Duygusal travma sonrası tepkilere örnek olarak;

• Nefes darlığı,
• terleme,
• çarpıntı
• Sindirim sistemi rahatsızlıkları,
• titreme ve kekeleme,
• Ağlama krizi,
• Depresif ve umutsuz hissetmek,
• Uykuya dalmakta zorluk,
• Deri döküntüsü,
• Utanç ve suçluluk duygusu,
• Ağrı veya sancı
• Kafa karışıklığı.

Duygusal travma nasıl atlatılır?

Ne yapmalı ?

Özellikle travmatik bir olaydan geçtiğinizde kendinize iyi bakmak veya iyi davranmak kolay değildir. Acılarımıza ve olumsuz duygularımıza o kadar dalmışızdır ki, yardım almamız gerektiğinin farkına varmamız zaman alabilir. Bu nedenle, duygusal bir şokun yönetimi, iyi çevrelenmiş olmak gibi farklı temellere dayanır. 

Bizi seven insanlar bir değişiklik olduğunu ve travmatik bir şeyimiz olduğunu göreceklerdir. Belirtiler, durumunuzdaki veya kişiliğinizdeki bir değişikliğin farkında olmanızı sağlar.

Ve hepsinden önemlisi de inkar aşamasını atlatmaktır. Bizi travmatize eden şeyi sözlü olarak ifade edebilmeliyiz. 

Semptomların hala mevcut olduğunu görürseniz, bir psikolog ile görüşmek gerekir. Ancak şoktan bahsetmenin ötesinde, travmanın üstesinden gelmemize yardımcı olabilecek yöntemler var.

Hangi tedaviye başvurmalı?

Duygusal şok için en uygun tedavi EMDR'dir (göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme). 1987 yılında Francine Shapiro tarafından keşfedilen ve WHO tarafından tanınan bir teknik. EMDR, bilinçsiz savunmaları azaltmak için görsel (genellikle göz hareketi) veya sesli uyaranlarla dikkatimizi çeker. Bu yöntem, psişik şok sırasında yaşanan duyguları anlamayı mümkün kılacaktır. Bu egzersizi yaparak, ilerleyebileceğiz ve travmatik anıyı duygusal olarak yeniden yaşamayacağız.

➡ EMDR tek başına yapılmaz, bir terapistin yapması gerekir. Bu nedenle travmatik bir olay yaşadıysanız bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.

Ayrıca BDT’de başvurabileceğiniz diğer bir terapi yöntemidir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) birçok çeşitli hastalığı tedavi etmek için kullanılan bir tür konuşma terapisidir. Hakim olamadığınız olumsuz düşünce, duygu ve davranışlar hayat kalitenizi düşürüyor ise bunları ortaya çıkaran nedenleri ve kalıpları daha iyi anlamak ve kavramak için bilişsel davranışçı terapi oldukça etkili ve bir çok psikoloji uzmanı tarafından benimsenmiş bir yöntem. BDT ile terapist ve danışanın kısa süreli terapi seansları sonunda uzun süreli bir sağlıklı ruh haline kavuşması mümkündür.