Bilişsel Davranışçı Terapi | Duyguları kontrol etmeyi öğren!

tarihinde Gözde , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Birçok kişi, günümüzün yoğun ve stresli hayatında kişisel mutluluğu ve mental sağlığı korumanın yollarını arıyor. Bu yolculukta, bizi kendimizi daha iyi anlamamıza ve kabul etmemize yardımcı olan yöntemlerden biri Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) olabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), özellikle depresyon, anksiyete, fobi ve obsesif kompülsif bozukluk gibi psikolojik rahatsızlıkların üstesinden gelmek için etkileri kanıtlanmış bir tedavi yöntemi ve psikolojik yaklaşım tipidir. Özetle duygu ve davranışlarımız arasındaki bağlantıları keşfederken bize nasıl daha mutlu ve dengeli bir yaşam sürebileceğimizi gösterir.

Bilişsel Davranışçı Terapi | Duyguları kontrol etmeyi öğren!

Bilişsel Davranışçı Terapi nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi, düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkileri inceler ve negatif düşünce kalıplarını değiştirerek kişinin daha sağlıklı bir ruh hali geliştirmesine yardımcı olur. Bir diğer deyişle, BDT insana problemli durumlar karşısında hissettiği duyguları ve tepkileri nasıl daha sağlıklı şekilde yönetebilecekleri konusunda rehberlik eder. Özellikle duygusal düzenleme, anksiyete ve depresyon tedavisi gibi alanlarda diğer terapi yöntemlerinden farklı olarak daha yapılandırılmış ve problem odaklı bir yaklaşım olduğunu söylemek mümkün. 

💡 Bu psikoterapi yöntemi 1960’larda geliştirilmeye başlanmış ve zaman içinde birçok duygusal ve davranışsal bozukluğun tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. 

Bilişsel Davranışçı Terapi nasıl çalışır?

Bilişsel davranışçı psikoterapi bilişsel teoriye dayanmaktadır. Bilişsel teorinin, kişinin çevresi, yaşadığı olaylar, bu olayları algılama biçimi, duygusal tepkileri ve davranışlarının birbiriyle etkileşim içinde olduğu tezi, BDT'nin temel çıkış noktası olarak tanımlanabilir. Bunun nedeni BDT'nin öncelikle kişinin sorunları ve sorunsal süreçle etkileşime giren düşünce ve davranış kalıplarına odaklanmasıdır.

bilişsel teori resimli anlatım

Bilişsel kurama göre: düşünce ve duygusal tepkilerimiz birbiriyle çok yakından ilişkilidir. Kısaca etrafımızda olan biten her şey algı ve düşüncelerimizin filtresinden geçerek bizi duygusal olarak etkiler. Yani kişinin duygusal tepkisi sadece doğrudan durumdan değil, durumla ilgili düşüncelerden de etkilenir.

Bu düşünce odaklı müdahaleler, bilincimizdeki çarpık düşünce kalıplarını (Otomatik Düşünceler ve Bilişsel Çarpıtmalar) tespit etmeyi ve kişinin davranış alanındaki tepkisini yaşam hedeflerine göre değiştirmeyi, yaşamı sınırlayan kaçınma ve gereksiz güvenlik arayışı gibi işlevsiz savunma mekanizmalarını hedeflemeyi amaçlar. Konuşma terapisi şeklinde ilerleyen seanslar işlevsel yöntemlerin zamanla kalıcı olmasına yardımcı olur. Bu nedenle bireyin yaşamındaki sorunlu alanları hedef alan problem çözme yöntemleri ve davranış değişikliği uygulamaları, zamanla bireyin  çevre koşullarında ve ilişkilerinde daha sağlıklı değişikliklere yol açar. 

💬

“Olayları olduğu gibi değil, olduğumuz gibi görürüz! BDT, kişilerin sıkıntı yaşadıkları anlara eşlik eden düşüncelerini saptayıp, kişilere bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi ve uygun olduğunu incelemeyi ve uygunsuz düşüncelerin yerine daha gerçekçi ve uygun düşünceler geliştirmeyi öğretir.”

Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneği başkanı, PROF. DR. M. HAKAN TÜRKÇAPAR

👉 Neden pozitif düşünemiyorum? | Hayatı pozitif yaşamak

Bu terapiden kimler faydalanabilir? 

BDT, her yaştan bireye uygun olabilir. Özellikle negatif düşünceleri nedeniyle yaşam kalitesi düşen kişilere önemli faydalar sağlayabilir. Psikolojik rahatsızlıklar yelpazesinde geniş bir kapsamı etkili bir şekilde tedavi edebilecek bir yöntem olarak bilinir.

İşte bazı örnekler:

  • Anksiyete Bozuklukları: Yaygın anksiyete bozukluğu, Panik Bozukluk, Özgül Fobiler (yükseklik korkusu, örümcek korkusu vb.), Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB),
  • Duygu Durum Bozuklukları: Majör Depresyon, Bipolar Bozukluk (belirtilerin yönetimi ve duygu durumunun stabilizasyonu)
  • Yeme Bozuklukları: Anoreksiya Nervoza, Bulimiya Nervoza, Duygusal Yeme
  • Stres Yönetimi ve Somatik Sorunlar: Akut Stres Bozukluğu, Kronik Ağrı, Uyku Bozuklukları 
  • Bağımlılık ve Madde Kullanım Bozuklukları: Alkolizm, Sigara Bağımlılığı, Yasadışı Madde Bağımlılıkları
  • Kişilik Bozuklukları: Sınırda Kişilik Bozukluğu (Borderline) gibi diğer kişilik bozuklukları
  • Davranış ve Dürtü Kontrolü Sorunları: Öfke Yönetimi, Kendine Zarar Verme veya Oto-destrüktif Davranışlar, Hipearaktivite ve Dikkat Dağınıklığı, Ertleme davranışı gibi. 

Her sorun, bozukluğu sürdüren düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeyi amaçlayan özel stratejilerle ele alınır. Bu öğrenim sayesinde, hastalar duygusal ve davranışsal tepkilerini daha sağlıklı ve üretken bir şekilde yönetmeyi öğrenirler.

Terapide seanslar nasıl geçer? Ne kadar sürer? 

BDT genellikle 10 ila 20 seans arasında tamamlanan kısa süreli bir psikoterapi türüdür. Terapi, hastanın negatif düşüncelerini ve bu düşüncelere bağlı duygularını tanımlamasıyla başlar. Sonrasında, bu düşüncelerin ve duyguların kişinin davranışları üzerindeki etkisini azaltmak için çalışmalar yapılır. Bu yeniden öğrenme çalışmaları sayesinde hastalar duygusal ve davranışsal tepkilerini daha sağlıklı ve daha üretken yollarla yönetme konusunda kalıcı olarak daha donanımlı hale gelir.

Genellikle terapi üç aşama ile ilerler. 

  • Değerlendirme Aşaması: Terapist, bireyin mevcut düşünce ve duygu durumunu anlamak için detaylı bir değerlendirme yapar.
  • Araştırma Aşaması: Bireyin yaşadığı zorluklar ve bu zorluklarla ilgili düşünce kalıpları belirlenir.
  • Uygulama Aşaması: Birey, terapistin rehberliğinde yeni düşünme ve davranış biçimlerini benimseyerek bu kalıpları değiştirmeye çalışır.

Uygulamalara örnek vermek gerekirse. 

Örneğin BDT, korkuları ve fobileri tedavi etmek için maruz bırakmayı kullanır. Buradaki fikir, kontrollü bir ortamda kişiyi yavaş yavaş ve sistematik olarak kendisini korkutan nesne, durum veya düşüncenin huzuruna çıkarmaktır. 

Bir başka çalışma tekniği bilişsel yeniden yapılandırmadır. Bu teknik, duygusal bozukluklara katkıda bulunan olumsuz otomatik düşünceleri veya sınırlandırıcı inançları tanımlamayı ve bunlarla mücadele etmeyi amaçlamaktadır. Mesela, benlik saygısı düşük olan bir hasta, "Ben hiçbir işe yaramıyorum" diye düşünebilir. Terapist, bu inancın neden kaynaklandığını incelemesine ve onu daha dengeli ve gerçekçi düşüncelerle değiştirmesine yardımcı olacaktır.

Terapi ile ilaç kullanmak zorunda mıyım? 

Bilişsel terapi ile birlikte ilaç tedavisinin birlikte yürümesi mümkündür. İlaç kullanılması gerektiğini düşündüğü durumda terapistiniz bu durumu size söyleyerek durumun avantajlarını ve dezavantajlarını sizinle tartışacaktır. Birçok durum hiç ilaç kullanmadan tedavi edilebileceği gibi sadece ilaç kullanımıyla geçen sorunlar da söz konusu olabilir.

Her iki tedavi türünün de etkili olduğu durumlarda tercih danışmaya gelen kişiye bağlıdır. Bazı durumlar genellikle iki tedavinin birlikte kullanımına daha iyi cevap verir.

Terapinin işe yaradığını nereden anlayabilirim?

Birçok danışan eğer güvenerek ve inanarak seanslara devam eder ve seans dışı zamanlarda önerilen teknikleri her gün gündelik yaşamlarında kullanırlarsa 4-5 seans sonra belirtilerinde bir azalma fark etmeye başlarlar. Aynı zamanda uygulanan psikolojik testlerde objektif olarak birkaç hafta içinde sıkıntılarda azalma gerçekleşir. Özetlersek kişi kendisini daha iyi hissetmeye başlar.

Makalemizi yararlı buldunuz mu? Deneyimlerinizi ve düşüncelerinizi yorumlar bölümünde paylaşın. Daha fazla bilgi ve ilham için Wengood'u sosyal medyada takip etmeyi unutmayın!

💯 Bu makaleyi okuyanlar aşağıdaki içerikleri de beğendi! 

👉 Nevroz nedir? Nevrozu anlamak ve iyileşmek

👉 Maslow piramidi | İhtiyaçlar piramidi ve açıklaması

👉 Olumsuz düşünceler | Olumsuz düşüncelerden kurtulmak için 3 ipucu

👉 Olumsuz duygular: duyguları yatıştırmak öğrenilebilir...

👉 Durduk yere ağlamak

Yazar notu: psikoloğa neden gitmeli? 

Kendinizi kötü hissediyorsanız, bulunduğunuz yere ait değilmiş veya gelecekten beklentiniz kalmamış gibi hissediyorsanız, yaşam kalitesini arttırmak için psikoloğa gitme vaktiniz gelmiş olabilir. 

Bilişsel Davranışçı Terapi, duygularımızı ve davranışlarımızı daha sağlıklı yollarla yönetmemizi sağlayarak hayatımızın kontrolünü ele almamıza olanak tanır. Eğer siz de hayatınızda pozitif değişiklikler yapmak istiyorsanız, bir BDT uzmanı ile görüşmeyi düşünebilirsiniz.

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaynak 

  • McCullough, Jr., J. P., & Clark, S. W. (2017). Cognitive behavioral analysis system of psychotherapy. In A. Wenzel (Ed.), The Sage Encyclopedia of Abnormal and Clinical Psychology (Vol. 7). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications. pp. 722-725. 
  • Tabur, S., & Apar, M. (n.d.). Bir 3. Dalga BDT Yöntemi olarak Bilişsel Davranişçi Sistem Analizi Psikoterapisinin (CBASP) Çeşitli Psikopatolojilerde Kullanimi ve Etkileri. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Araştırmalar Dergisi, 0, 1. https://doi.org/10.5455/jcbpr.144482
  • Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler Derneği. (n.d.). https://www.bilisseldavranisci.com/halka-yonelik/4/bilissel-davranisci-terapiler-tarihce

Kaleme alan Gözde , Wengood yazarı

🍂Modern zamanlarda bir adet romantik.

Güncel içeriklere göz at!

Toksik insan ne demek? Toksik insan özellikleri neler?

Hiç bazı insanlarla zaman geçirdikten sonra kendinizi kaygılı, suçlu, kafası karışmış veya tükenmiş hissettiniz mi? Eğer öyleyse, muhtemelen toksik insanlarla karşılaştınız. Bu yazıda, toksik insan nedir, toksik insan özellikleri nelerdir, hepsini konuşuyoruz. Toksik insanların yaşamınıza etkisini ve ruh sağlığınızı nasıl koruyabileceğinizi öğrenin.

Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu nedir? Ne yapmalı?

Hepimiz zaman zaman kaygı hissederiz, fakat genellikle belirtiler hızlıca kaybolur ve sorun yaratmaz. Kaygı belirtileri sürekli ve ciddi bir şekilde devam ettiğinde ise kişi yaşam kalitesinde düşüş hissederek şikayet etmeye başlar. Baskın bir şekilde hissedilen anksiyete, sürekli devam ettiğinde işe gitme, okula gitme, arkadaşlarla görüşme veya günlük yaşantıdaki görevleri yerine getirmek zorlaşır. Bu durum normal bir kaygı olmayabilir. İşte bu noktada devreye "anksiyete (kaygı) bozukluğu" girer. Anksiyete halinin bir hastalığa dönüştüğü bu durum ile ilgili bilmeniz gereken her şey bu yazıda!

Ruh sağlığımıza hak ettiği özeni gösteriyor muyuz?

1992 yılından beri Dünya Ruh sağlığı federasyonu tarafından 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü olarak kutlanıyor. Ruh sağlığını genel insan sağlığından ayrı düşünemeyiz. Çünkü iyilik hali, bedensel ve ruhsal sağlığın bütününe bağlıdır. Ruh sağlığının önemini anlamak sadece kişiler için önem teşkil etmez, toplumun refahı için de oldukça önemlidir. Mental sağlığımıza dair bilmeniz gereken her şey bu makalede!

Kadından güler yüz beklemek niye? Canım isterse gülerim!

Benim aslında sorun olmayan bir sorunum var. Güler yüzlü bir insan değilim. Güler yüzlü olmak bir zorunluluk mu? Bence güler yüzlü olmamak gayet normal; yüzümü illa güldürmeyen duygularım ve fikirlerim var, o kadar! “Erkekler, güler yüzlü kadın sever”, “Kadın dediğin güler yüzlü olur.”, “Öyle asık suratlı olursan, seni beğenmezler”... Bana her şeyi yakıp yıkma isteği veren bir şey varsa o da bu tür seksist yaklaşım ve dayatmalar. Kadınlara yönelik bu dayatmalara artık tahammül edemiyorum. Bize gülümsememizi söylemeyi bırakın! Veya kahkaha atarken nelere dikkat etmemiz gerektiğini söylemeyi! Kadın ve güler yüz beklemek: neden cinsiyetçi bir yaklaşım?

Finansal Stres: Ekonomik kriz ve psikolojik stres seviyemiz

Finansal stres, önemli bir stres faktörü türüdür, ödemenin imkansız olduğunu bildiğiniz devasa bir faturanın bizi beklediğini bilmek üzerimize ağır bir yük bindirir. Gelir gider dengesi, bütçe planlaması, enflasyon ve ekonomik sıkıntılar derken, ruh sağlığımız doğrudan etkileniyor ve hayatımızın her alanı bu stres türünden etkileniyor. Bilimsel çalışmalar bunu "finansal stres" veya "finansal kaygı" olarak tanımlıyor. Bugün bu konuyu konuşalım çünkü meslektaşlarınız, arkadaşlarınız, aileniz veya herhangi biri ile bunu konuşmanız önemli. Unutmayın söylenmeyen her şey bizi içten içe kemirir...

Çocukluk Travmaları Yetişkinlikte Bizi Nasıl Etkiler?

Yaşlandıkça, çocukluk travmalarının bizi hâlâ nasıl etkilediğini ve bazen başa çıkılması gerçekten zor olduğunu daha fazla keşfediyorum. Çocukken yaşanan bu travmalar, genellikle göz ardı edilmiş veya küçümsenmiş olsa da, yetişkin hayatımda büyük bir yer tutuyor. Çocukluğumuzun bizi tamamen nasıl şekillendirdiğini görmek şaşırtıcı bir durum. Bu etkileri daha iyi anlamak ve yönetmek için bu yazıyı mutlaka okuyun!

En ilham verici motivasyon sözleri! 20 mükemmel söz!

Motive edici sözler duymaya mı ihtiyacınız var? Güzel sözler söyleyen biri olsa da biraz motivasyon olsa mı diyorsunuz? O zaman doğru yerdesiniz. Motivasyon sözleri kısa ama etkili oluyor. Kişi kendini çıkmazda hissettiğinde motivasyon sözleri birer ışık oluyor. Hiçbir şey, hiçbir zaman senden daha önemli değil. Tek önemli olan şeyi yap ve ne olursa olsun, hayattaki zorlukların seni vazgeçirmesine izin verme. Bir iki güzel söz oku, yeniden güç bul. 💪 İşte arada bir açıp bakmalık 20 maddelik motivasyon sözleri listesi!

Aslı Gülaydın (yoga eğitmeni): Güne hareketle başlamak!

Sabah yataktan kalktığımızda, zihnimiz yapılacaklar listesi ile dolu olsa da bedenimiz ihtiyacı olan uykudan yeni kalkıyor. Güne başlamadan önce hareket etmek, bedeni uyandırmak ve gün içerisindeki koşuşturmaya hazırlamak için aslında çok değerli. Bunun fizyolojik ve biyolojik bir çok açıklamasını yapmak mümkün. Aslı, bu yazıda bu pratiğin ne kadar değerli olduğunu açıklıyor.

İş ve yaşam koçu Özlem Şen ile söyleşiler

Youtube kanalımıza 💜 abone olmayı, 🔔 bildirim zilini açmayı, 👍videoları beğenmeyi, veee ✍🏻 bize yorumlardan ulaşabileceğini unutma! 

İş ve yaşam koçu Özlem Şen ile söyleşiler

🎧 Podcast dinle!

Spotify hesabımızı takip ediyor musun?

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

Sosyal medya hesaplarımıza abone oldunuz mu?

Instagram'da takipleşelim!

Pinterest'de de bizi görmek istemez misin?

TikTok'da da var mısın? Biz varız!