Manipülatör bir narsisti alt etmek: nasıl başa çıkacağım?

Narsisistik kişilik bozukluğu söz konusu olduğunda, eminiz ki hepimizin aklına en az bir kişi geliyor. Bu kelimenin yaygın kullanımı, anlamını biraz değiştiriyor gibi. Narsist kişiler yalnızca kendini aşırı seven insanlar değillerdir, onların bir başkasına iyi gelmesi neredeyse mümkün değil! 

• "Narsist kişilik bozukluğu olanlara nasıl davranmalı?" 
• "Narsist ile başa çıkmak nasıl mümkün? Narsisti alt etmek için ne yapmalıyım?"

Narsistik sapkınlık bir psikolojik durum bozukluğudur. Narsist kişilik özellikleri ile donatılmış bir insanı yok saymak, size uzun vadede psikolojik bir çok zarar verebilir. Örneğin; özgüven eksikliği, yalnızlık ve boşluk hissi, suçluluk duygusu, depresyon vb.

Aslında araştırmalar nüfusun yalnızca %3'ünün narsistler tarafından temsil edildiğini söylüyor. Eğer bu rakam doğru ise, biz mi yanılıyoruz? Peki ya yanılmıyorsak, istismarın ustası bu toksik ve kendini beğenmiş olan, narsist kişilerle başa çıkmak için neler yapacağız?

Narsisti alt etmek için 9 madde

Keşke narsisti yok saymak ve narsist manipülator ile başa çıkmak öyle kolay olsaydı. Soru hep aynı, toksik insanları tanımak mümkün mü, veya toksik ilişkilerden kurtulmak için neler yapmalı.

Narsistik kişilik özellikleri denince akla ilk gelenler, sürekli kendini ön plana koyma, gerçekleri kendine göre yontma, karşısındakinin imajını yerme gibi, ikili ilişki içerisinde oldukça yıpratıcı olabilecek bazı davranışlar. Hal böyle olunca narsist manipülatör normal bir insandan daha fazla enerji ve sağlam sinir gerektiriyor. Hele ki karşınızdaki narsist bir sevgili ise, zaten kendinizi oldukça bitkin hissediyor olmanız muhtemel. 

Size yardımcı olmak için, kendinizi bu manipülatörün elinden nasıl kurtaracağınızdan bahsedeceğiz. O sizi çileden çıkarmadan siz narsisti çileden çıkarın! Onunla başa çıkabilmek için ipucu niteliğinde 9 madde sıraladık. 

Unutmayın; 

Çevrenizde de narsist bir sapkını kurbanı olduğunu düşündüğünüz bir yakınınız var ise, sizinle konuşmak için kendini rahat veya iyi hissetmiyor olabilir. Siz ona yardımcı olabilirsiniz! 

Narsist sapkın kurbanına nasıl yardımcı olabilirim? 

1. Narsist sapkın bireyi tespit edin

Baskıcı ve deli bir patron, zor bir partner ve bir narsist sapkın arasında dünyalar kadar fark vardır. Yine de siz kimsenin sizi manipüle etmesine izin vermeyin tabi ki. O halde, narsist sapkınla baş etme söz konusu ise karşımızdaki kişinin narsistik sapkın olup olmadığını nasıl ayırt edebiliriz? 

Aşağıdaki kriterlere sahipse şüphelerinizde haklı olabilirsiniz. İşte narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerin en yaygın özellikleri.

• Cazibe ve baştan çıkarıcılık
• Çelişkili söylemler
• Kıskançlık
• Hatasını kabul etmeyi sistematik olarak reddetme
• Açık ve direk iletişim kurmaktan çekinme
• Söylenenleri yanlış anlama eğilimi
• Karşısındakini belli etmeden değersizleştirme ve eleştirme
• Çatışma yaratma

2. Bağımlı ilişki: buna bir son vermelisin

Narsistler kurbanlarıyla genelde bağımlı ilişki kurarlar. Sizi dünyada en sevdiği ve takdir ettiği kişi olarak konumlandırır ve sizi kendilerine bağlarlar. Karşınızdaki narsist sapkın olmadan yaşayamayacağınızı düşünmekten vazgeçin. Sevgi ve tanınma ihtiyacını hepimiz duyarız ama karşınızdaki kişi size ihtiyacınız olan sevgi ve özsaygıyı verebilecek tek kişi değil. 

Psikanalitik yöntemlerle ona olan duygusal bağımlılığınızın nedenlerini anlamaya çalışın. Kendinizi de biraz dinleyin, belki terkedilme korkusu, özgüven eksikliği gibi kendinizde çalışmanız gereken noktalar vardır ve bir uzmanla görüşmek size faydalı olacaktır. 

Son olarak yakınlarınızla konuşun onlarla sık sık iletişime geçin ve başka çevrelerde biraz kendinizi ferahlatın. Sağlıklı bireylerle sağlıklı ilişkilerinizi hatırlamak size iyi gelecektir. 

3. Duygularınızı ona göstermeyin

Narsist bir sapkını çileden çıkartacak bir şey varsa o da karşısındaki kişinin onun manipulasyonlarına gelmemesidir. Onunla başa çıkmak için sakin ve soğukkanlı bir tutum benimsemelisiniz. 

Sizi sinirlendirmeye çalıştığında öfkenizi kontrol edin. Canınızı acıtacak şeyler söyledinde derin nefes alın, ona sessizlikle karşılık verin. Bu tutum sizin üzerinize daha fazla gelmemesini sağlayacaktır. Onun geri adım atmasını sağlamanın en iyi yolu bu.

4. Notlar tutun

Narsist sapkınlar genelde karmaşık ifadeler kullanmayı sever. Kafa karışıklığı yaratmak  onun en güçlü silahlarından biridir. Size söylemek istediklerini veya sizden istediklerini bir anda art arda ifade edecektir ve muhtemelen hiç bir zaman yazılı iletişimi tercih etmeyecektir. 

Karşılıklı tartışırken anlatmak istediklerinizi, kendinizi düzgünce ifade edebilmek adına ona yazılı olarak dökmekten çekinmeyin. "Benden istediğin şey bu mu?" "Doğru mu anlıyorum?" "Tam olarak ne yapmak istiyorsun?" Bu soruları ona yöneltin. Kendiniz için saklamak veya onun çelişkili ifadelerinin izini tutabilmek için her zaman size söylediği her şeyi not edin.

5. Kendinize güvenin

Toksik insanlar karşısındaki kişiye en çok zararı özgüvenlerini zedeleyerek verirler. Narsist sapkınlar, sıklıkla kendilerine kurban olarak özsaygısı veya özşefkati yetersiz bireyler seçerler. Bu şekilde karşılarındakini manipüle edip onları alt etmek daha kolay olacaktır. Bu yüzden kendinize özsaygınızı arttırmanız oldukça önemli. 

Gözünüzdeki perdeyi kaldırın, kendinize gerçekçi şekilde yaklaşın, güçlü ve zayıf yanlarınızı belirleyin. Narsist sapkın kişinin sizi tasvir ettiği gibi ne çok kötü ve canavarsınız ne de doğru düşünemeyen veya saçmalayan birisiniz. İsterseniz yeniden başlamak ve hayatınıza tek başınıza devam etme gücü ve becerisi inanın sizde mevcut. 

6. Sınırlar koyun ve bunlardan taviz vermeyin

Birlikte yaşamın en temel kuralı, sınırlarınızı belirlemektir. Hakettiğiniz saygıyı görmek için, kendi sınırlarınızı belirlemeniz ve bunları görmezden gelen veya aşmaya çalışan kişileri cezalandırmanız şart. Sınırlarınız sizin için kabul edilebilir olanın eşiğidir, bunu unutmayın ve hayır demeyi öğrenin. 

Hayır demekte zorlanmak, sınırlarını koyamamak, özgüven eksikliği, terkedilme korkusu veya karşısındaki insana farkında olmadan kendinden daha fazla değer verme ve herkesi memnun etme gibi çocukluktan gelen bir takım yaralarımızın yetişkinliğimizde davranışımıza yansımaları olabiliyor. Kendinize dönmek, kendinizi tanıyıp kendinizle uyum içinde yaşamak, kendini korumanın ilk kuralı. 

7. Narsisti yok saymak = narsisti alt etmek

Karşı manipülasyon için kayıtsızlığı kullanın. Amaç daha fazla manipüle edilmenizi engellemek. Narsist bir sapığı terkedebilmek ve onunla mücadele edebilmek için en akıllıca ve zararsız yöntem, kayıtsız kalmaktır. 

Kayıtsız kalarak, narsisist sapığın sizin zayıflıklarınızı görmesini engeller ve daha da fazla acı çektirmek için üzerinize gelmesini engellersiniz. 

Karşı manipülasyon için:

• Kısa ve hazır cümleler kullanın, hatta atasözleri ile cevap verin
• Ben yerine, öznesiz cümleler kullanın
• Gülümseyin
• Nazik olun
• Espriler yapın
• Tartışmaya girmeyin

8. İletişiminizi kısıtlayın

Onunla iletişimi koparmak tamamen mümkün olmayabilir çünkü narsistler genelde kurbanlarını kaybetmek istemezler ve sizinle sürekli iletişimde kalmanın bir yolunu ararlar. Fakat en azından iletişim sıklığını azaltmanız gerekli ve sizinle sınırlı bir iletişimde olmalı. Size gönderdiği bazı mesajları, e-postaları görmezden gelin, hatta gerekirse okumayın. 

Bağlarınızı koparmanız gerekiyor, ve eğer ortak çevrenizden onunla görüşmenizi teşvik eden insanlar var ise onlarla da bağlarınızı koparmanızı öneririz. Narsist bir sapkını unutmak kolay değildir. Muhtemelen tartışmalarınızı durmadan kafanızdan tekrar yaşıyor ve değerlendirmeye çalışıyorsunuz. Onun sağlıklı bir insan olmadığını kabul edin, bağınızı koparmak sizin için gerekli bir adım. 

9. Başkalarıyla mutlaka sosyalleşin

Narsist kişinin kurbanları genelde sosyal anlamda izole kişilerdir. Karşısındakini yalnızlaştırmak ve böylece onu daha rahat kontrol edebilmek narsistlerin en bilindik taktiklerinden biridir. 

Bu yüzden, şimdi tekrar yakınlarınız ve arkadaşlarınızla görüşme vakti. Onun manipüle ettiği dünyadan çıkıp, kim olduğunuzu hatırlamanın vakti. Özgüveninizi geri kazanmak ve bu süreçte gerekli desteği bulabilmeniz için tanıdıklarınızla iletişime geçmek önemli. 

 Kaynak:

Morelli, P.C., Couderc, P. (2014): İkili ilişkilerde Manipülasyon. çev. Işık Ergüden, İletişim Yayınları, İstanbul 

 Narsistle yüzleşme