Ruh sağlığını genel insan sağlığından ayrı düşünemeyiz
Çünkü iyilik hali, bedensel ve ruhsal sağlığın bütününe bağlıdır. Global olarak birçok ülkede pandemi sürecinin mental sağlık üzerinde olumsuz etkileri gözlemlendiğinden, Türkiye'de de depresyon gibi ruh sağlığı sorunlarında artış olabileceğini öngörmek makul. Ruh sağlığının insan gelişimi ve yaşam kalitesi ile sıkı bir biçimde ilişkili olması ve ruhsal bozuklukların dünya genelinde belirgin bir yükselişte olması sebebiyle bu konuda farkındalığın artması gerektiğine inanıyorum.
📊Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin (CDC) her yıl yetişkinlerin yaklaşık %20'sinin en az bir ruh sağlığı sorunu yaşadığı tahminlerinde bulunduğunu düşünürsek, ruh sağlığı farkındalığı ve bakımını öncelik haline getirmemiz gerektiğini inkar etmek zor olacaktır.
|
Sosyal hayatımda da her bulduğum fırsatta psikolojik okur yazarlık veya psikoterapi almanın ne kadar gerekli ve önemli olduğundan bahsediyorum 📣. Geri dönüşler bazen ilginç oluyor. "acı patlıcanı kırağı çalmaz", "ben gitsem psikoloğu delirtirim", "sadece dert anlatmak için para mı verilir" gibi önyargılı düşünceler ile karşılaşıyorum.
Maalesef, ruh sağlığı veya bir kişinin ruh haline ilişkin her şeyi bir damgalama eğilimi bulunuyor. Daha psikolojik hastalıklarla ilgili farkındalığımız yok iken "histerik, obsesif, bipolar, borderline, şizofren, paranoyak" gibi kelimeleri birbirimize sıfat olarak kullanıyoruz. İnsan psikolojisini tanımak ve sağlıklı insan psikolojisinin olumlu, üretken bir şekilde ele almamızı engelleyen bariyerlerin üstesinden gelmek için çalışmak önemli.
Ruh sağlığı neden önemli?
Dolayısıyla ruh sağlığının önemini farkına varmak, psikolojik dayanıklılık, etkili iletişim ve genel iyi hissetme hali temellerini atmak açısından düşündüğünüz kadar önemsiz değil.
Ruh sağlığı, genel iyiliğimiz için temeldir ve günlük yaşamımızda nasıl düşündüğümüzü, davrandığımızı ve etkileşimde bulunduğumuzu etkiler. Psikolojik sağlığınıza özen göstermek hayat içerisinde olası yapıcı davranışlar, duygular ve düşünceleri benimseyebilmek için gereklidir. Sağlıklı psikolojisi olan insan hayatın zorluklarıyla yüzleşmekte daha dirençli olabilir, güçlü ve anlamlı ilişkiler kurması kolaylaşır ve hem kendisi hem çevresi için olumlu bir gelecek şekillendiren adımlar atabilir.
📊Ruh sağlığı farkındalığı, sağlık sektöründe şu anda karşı karşıya olduğumuz en acil meselelerden birisi olabilir. Dünyada 100 bin nüfusa düşen ruh sağlığı çalışanı sayısı en fazla 43,5 ile Avrupa Bölgesi’nde. Türkiye’de ise bu sayı 16,33. Küresel çapta ise 100 bin nüfusa düşen ruh sağlığı çalışanı sayısı 9. Psikolojik rahatsızlıklara ilişkin damgalarla mücadele etmek, mücadele eden bireyleri ve politika değişiklikleri için savunuculuk yapmak isteyenleri susturmak sandığınız kadar masum bir tavır değil.
|
Ruh sağlığınıza özen göstermek için nedenler
Ruh sağlığımıza dikkat etmenin olumlu sonuçları kısaca şöyle sıralanabilir:
👍 İyi hissetmek, daha net düşünebilmek, 👍 Günlük hayattaki stresle başa çıkabilmek, 👍 Motivasyonunuzu ve fiziksel aktivitenizi sürdürmek, 👍 İş ve okulda üretken olabilmek, 👍 Çevrenizdekilere katkıda bulunmak, 👍 Tam potansiyelinizi fark etmek ve bu yönde ilerlemek. |
Düşünün ki ruh sağlığınıza özen gösterdiğiniz bir yaşam sürdürdüğünüzde sadece yaşam içerisindeki işlevselliğimizi artırmakla kalmazsınız; aynı zamanda bazı fiziksel sağlık problemlerinden de korunuruz. Örneğin, kalp hastalıkları ve stres doğrudan ilişkili, bu nedenle stresi yönetmek kalp hastalığı üzerinde olumlu bir etki yapabilir ve sağlıklı bir yaşam tarzını teşvik edebilir.
Ayrıca ruh sağlığı, yeme ve uyku alışkanlıklarımız üzerinde etkili olabilir ki bunlar fiziksel sağlığımızı doğrudan etkileyen şeyler. O O halde, psikolojik ihtiyaçlarımızı ele almadığımız takdirde bunun etkisini sağlığımızın diğer alanlarında da hissedebilmekteyiz.
👉 Bu içerikler de hoşunuza gidebilir:
Psikolojik sağlığımızı etkileyen şeyleri öğrenin!
Olumlu etkileyen şeyler:
- Terapiye gitmek,
- Günlük tutmak,
- Farkındalık meditasyonu gibi mindfulness pratiği yapmak,
- Yoga gibi egzersizler yapmak,
- Sevdiklerimizle vakit geçirmek, sosyalleşmek.
Olumsuz etkileyen şeyler
- Geçmiş travmalar, psikolojik istismar veya ihmal,
- Uzun süreli ve/veya yüksek stres,
- Sosyal izolasyon ve yalnızlık,
- Dışlanma, reddedilme
- Yas süreci,
- Sosyal dezavantajlar, yoksulluk veya önemli borçlar, finansal stres
- İşsizlik, ayrılık veya boşanma,
- Toksik aile ortamı.
Editör notu: Ruh sağlığı farkındalığını yaymalıyız! Psikolojik sağlık, bir kereye mahsus ele alınabilecek veya anında üstesinden gelinebilecek bir şey değil, dikkate almamız ve özen göstermemiz gereken bir konu. Her yaşam evresinde önemli. Bebeklikten yetişkinliğe kadar — örneğin çocukluk travmaları yetişkinlikte bizi etkilemeye devam ediyor.
Ruh sağlığı farkındalığını yaymak için yoğun bir çaba sarf ederek, toplumumuzda psikolojiye bakış açısını yaklaşımımızı veya tanımlarımızı değiştirebiliriz. Zor konuşmalar yaparak ve sorunları kabul ederek, çözümler üretebiliriz. Böylece genellikle ruhsal bozukluklar ile ilişkilendirilen utanç ve korkuyu ortadan kaldırmaya başlayabiliriz. Bu da birinin yardıma ihtiyaç duyduğunda ulaşma olasılığını artırabilir.
💪İhtiyaç duyduğunu hissettiğinde psikolojik destek almak istemek bir güç işaretidir, zayıflık değil! Bir psikolog veya psikiyatrist ile birlikte çalışarak iyi bir temel oluşturmaya başlayabiliriz.
🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..." #BornToBeMe |
Kaynaklar:
T.C. Sağlık Bakanlığı, Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı (2020-2023)
Taycan O. & Coşkun B. (2020) Ruh Sağlığını Güçlendirme, Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları