Uyku bozukluğu nedir?
Uyku bozukluğu terimi, uyku kalitesini, uyku düzenini veya süresini etkileyen ve bir kişinin uyanıkken düzgün şekilde işlev görme yeteneğini etkileyen durumları ifade etmek kullanılıyor. Bu bozukluklar diğer birçok sağlık sorunlarına katkıda bulunabilirken aynı zamanda altta yatan başka bir ruh sağlığı probleminin de belirtisi olabiliyor.
Uyku bozukluğuna sahip olmak, genel sağlık durumunuzu, duygu durumu ve yaşam kalitenizi etkileyebilir. Uyku bozukluklarının bazı belirti ve semptomları arasında gündüz aşırı uyku hali, düzensiz solunum veya uyku sırasında artan hareket yer alır. Diğer belirti ve semptomlar arasında düzensiz uyku ve uyanma döngüsü ve uykuya dalma güçlüğü yer alır.
Birçok farklı uyku bozukluğu türü vardır. Genellikle neden olduklarını veya sizi nasıl etkilediklerini açıklayan kategoriler halinde gruplandırılırlar. Uyku bozuklukları ayrıca davranışlara, doğal uyku-uyanıklık döngünüzdeki sorunlara, nefes alma sorunlarına, uyumakta güçlük çekmeye veya gün içinde ne kadar uykulu hissettiğinize göre gruplandırılabilir.
Her 10 kişiden 8’i uyumakta zorluk yaşıyor.Uyku, sağlığınız için sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite kadar önemlidir. Gün boyunca yorulan bedenin ve sinir sisteminin dinlenmesi, hormonal düzenleme için de ihtiyaç duyulan bir süreç olan uyku, fiziksel ve zihinsel sağlığımız için ihtiyaç duyduğumuz bir gereksinim.
Yapılan bir araştırmaya göre 1, “Sabahları ‘Uykumu aldım/iyi uyudum’ hissiyle uyanır mısınız?” sorusuna yüzde 57 “Bazen” yüzde 21 ise “Hayır” cevabını veriyor. Yani yüzde 78’lik bir kitle uyduğu uykudan tam olarak bir şey anlamıyor. “Uykumu aldım/iyi uyudum” hissiyle uyanmama nedenlerinin başında ise “Deliksiz uyuyamamak” (yüzde 20) geliyor. Gece uyandığını belirten katılımcıların oranı yüzde 90 iken, gece boyu ortalama iki kere uyanılıyor.
Uykunuzu kaçıran nedenler ne olursa olsun, uykusuzluk sizi hem zihinsel hem de fiziksel olarak etkileyebilir. Uykusuzluk çeken insanlar, iyi uyuyan insanlara kıyasla daha düşük bir yaşam kalitesine sahip olur.
|
En yaygın görülen Uyku Bozuklukları
Şimdi kendinizi denetleyebilmeniz için en yaygın görülen 3 uyku bozukluğu nedir açıklayalım.
İnsomnia
En yaygın uyku bozukluğu, insomnia. Uykuya dalamama veya uykuda kalma problemleri ile kendini gösteren insomnia, 10 yetişkinden 1'inin hafif ila şiddetli şekilde muzdarip olduğu bir uyku hastalığı.
İnsomnia olan kişiler ayrıca gündüz uykululuk hali yaşarlar ve uyanıkken işlevsellikte zorluk yaşayabilirler. Kronik uykusuzluk teşhisi, birisi bu semptomları en az üç ay boyunca haftada en az üç kez gösterdiğinde teşhis edilir.
İnsomania hastalığı birincil sorun olabilirken başka durumlarla ilişkili olarak da ortaya çıkabilmektedir. Kronik uykusuzluk olarak da geçen insomnia, genellikle stres, yaşam olayları veya uykuyu bozan alışkanlıkların bir sonucudur. Ayrıca insomnia ileri yaş, düşük sosyoekonomik durum ve anksiyete bozukluğu veya depresyon ile de ilişkilendirilir.
Altta yatan nedeni tedavi etmek uykusuzluğu çözebilir, ancak bazen yıllarca sürebilir. Tedaviler uyku ilacı almaktan hipnoza kadar uzanıyor.
Uyku Apnesi
İkinci en yaygın uyku bozukluğu uyku apnesi olarak bilinir ve uyku sırasında aniden durabilen kesintili solunumla kendini gösterir. Bu, çoğunlukla nadir ve şiddetli vakalarda olsa da, tedavi edilmezse ölümcül olabilen, korkutucu ve potansiyel olarak tehlikeli bir uyku bozukluğudur.
Uyku apnesi olan kişiler geceleri nefes almayı bozan solunum yetersizlikleri yaşar, genellikle çok horlarlar ve boğularak veya nefessiz kalarak uyanabilirler. Ayrıca uyku apnesi olan kişiler genellikle gündüz uyku hali ve yorgunluğun yanı sıra sabah baş ağrıları ve ağız kuruluğu yaşarlar.
İki tip uyku apnesi vardır. Birincisi ağız ve boğazdaki dokular gevşeyip sıklıkla üst solunum yolunu tıkadığında ortaya çıkan Obstrüktif uyku apnesi sendromu (OSAS). İkincisi, beynin uyku sırasında kaslara uygun sinyalleri göndermemesinden kaynaklanan merkezi uyku apnesi (CSA) olarak bilinir.
Bu durum, çeşitli ilaçlar ve tıbbi aparatlarla tedavi edilebilmektedir.
Huzursuz bacak sendromu
Huzursuz bacak sendromu (HBS) olan kişiler, bacaklarını hareket ettirmek için karşı konulamaz bir dürtü yaratan karıncalanma hisleri yaşarlar. Uzun süre hareketsiz kalındığı takdirde bacakları hareket ettirme veya sallama dürtüsü ile kendini gösterir. Gebelik, Parkinson hastalığı, demir eksikliği ve diğer faktörlerle bağlantılıdır, ancak çoğu HBS vakasının nedeni bilinmemektedir.
HBS'nin büyük ölçüde daha çok nörolojik bir bozukluk olduğu düşünülürken, insanları çoğunlukla vücut otururken veya dinlenirken boş zaman dilimlerinde etkiler. Bununla birlikte, genellikle uyku düzenini etkilediği için en yaygın üçüncü uyku bozukluğu olarak kabul edilmektedir.
HBS'den mustarip olanlar, diğer tüm uyku bozukluğu hastaları gibi, günlerce konsantre olmakta zorluk, karamsarlık ve iş yerinde ve odaklanma gerektiren diğer tüm faaliyetlerde performansı etkileyebilecek genel bir uyuşukluk durumundan şikayet ederler. HBS semptomları, ayrıca kafein alımı ve bazı ilaçların kullanımı ile daha da kötüleşebilir. Sağlıklı uyku alışkanlıkları, diyet değişiklikleri, egzersiz, tıbbi ilaçlar HBS için etkili tedavi stratejileridir.
Kaliteli uykunun anahtarları
Daha iyi uyuyabilmeniz için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmanızı önerebilirim. Uyku kalitesi, en uygun uyku ortamını yaratmak için uyku rutininizde değişiklikler yapmanızı gerektirebilir. Örneğin;
- Rahat bir uyku ortamı yaratmak: Yatak odanızın serin, sessiz ve karanlık olduğundan emin olun. Gürültü sizi uyanık tutuyorsa, kulak tıkaçları gibi arka plan sesleri kullanmayı deneyin. Işık uykunuzu etkiliyorsa uyku maskesi veya karartma perdeleri deneyin.
- Stresi en aza indirme: Yatmadan önce ne kadar stres hissettiğinizi ölçün ve azaltmaya çalışın. Akşamın erken saatlerinde yapılacaklar listesi yapmak, veya günlük tutmak gibi şeyleri deneyebilirsiniz. Bu zihninizin düzenlenmesine yardımcı olacak ve yaşayabileceğiniz potansiyel sorunları önleyecektir. Gece anksiyetesi olarak da bilinen yatakta çok fazla endişelenme ve düşünme eğilimindeyseniz ayrıca yardımcı olur. Ayrıca, "Bu gece yeterince uyumazsam, yarın günü nasıl geçireceğim?" gibi olumsuz bir zihniyetle yatağa gitmek yerine pozitif kalmaya yardımcı olur.
- Yatağınızı uyku ve yakın ilişkiler dışında kullanmaktan kaçının: Yatak odanızda telefonunuzdan televizyon ve video izlemeyin, yemek yemeyin ve çalışmayın.
- Düzenli bir yatma zamanı rutini oluşturmak: Her gece yatmadan önce ılık bir banyo yapmak, dinlendirici müzik dinlemek veya okumak gibi alışkanlıklar yaratın. Gevşeme egzersizlerini veya meditasyonu deneyin. İzin günleri ve tatil günleri de dahil olmak üzere her sabah aynı saatte uyanın.
- Saate bakmamak: Saati çevirin veya telefonunuzun ekran tarafını aşağı çevirin ve uyanmak için sadece alarmı kullanın. 20 dakika içinde uyuyamazsanız yatak odanızdan çıkın. Başka bir odada ekran başında geçirilen süreyi içermeyen rahatlatıcı bir aktivite okuyun veya bunlarla meşgul olun
- Düzenli egzersiz yapmak: Egzersiz yapmak, pozitif uykuyu teşvik etmek için harikadır, ancak uyumakta güçlük çekiyorsanız yatmadan önceki dört saat içinde egzersiz yapmayın. Uyumadan önce yorucu egzersizlerden kaçının.
Yazar notu: Uyku bozuklukları ihmal edilmemeli! Uyku bozuklukları sanıldığı gibi geçiştirilecek sağlık sorunları değiller. Aslında, uzun süreli yetersiz uyku veya düzensiz uyku zaman içinde ciddi fizyolojik ve zihinsel sonuçlara yol açabilir.
Uyku bozukluklarını teşhis etmeye yardımcı olacak birçok yol vardır. Doktorlar, doğru teşhis konduktan sonra çoğu uyku bozukluğunu genellikle etkili bir şekilde tedavi edebilir.
🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."#BornToBeMe |
Kaynak
1. Marketing Türkiye Haberi
