Psikolojik şiddetin tanımı | Korunmak/kurtulmak için önce tanımla!

tarihinde Gözde , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Küçük düşürücü “şakalar”, duygularımızı görmezden gelen, küçümseyen ifadeler, kendimizden şüphe etmemize veya kendimizi suçlamamıza neden olacak cümleler… Bu tür pek çok küçük detay bize psikolojik şiddete maruz kaldığımızı gösteriyor. Önemsiz görünebilirler, zaten asıl sorun bu. Psikolojik şiddet unsurlarının bu kadar basitleştirilmesi ve önemsiz, gündelik detaylara indirgenmesi, onu en yaygın şiddet türü yapıyor. Peki duygusal istismarı nasıl tanımlarsınız? Mağdur olduğunuzda ne yapmalısınız? Açıklamaya çalışacağım.

Psikolojik şiddetin tanımı | Korunmak/kurtulmak için önce tanımla!
Özet

Psikolojik şiddet nedir?

Psikolojik şiddet veya diğer adı ile duygusal istismar; bir kişiye yönelik, fiziksel şiddet içermeyen, söz veya eylemler ile duygusal istismar, aşağılama, kişinin zihinsel ve ruhsal dengesini bozarak üzerinde hakimiyet kurmaya dayalı şiddet biçimi anlamına gelir. 

Aile içi şiddetin bir parçasıdır, fakat sadece aile içerisinde yaşanmaz. Profesyonel ortamda (toksik yönetici), ilişkide (toksik sevgili) veya toksik bir arkadaşlık yoluyla maruz kalınabilir.

👉 Fiziksel şiddetten farklı olarak psikolojik şiddet görünmezdir. Görünmezliği dolayısıyla zararsız gibi görünen, ancak tekrarlandığında giderek şiddetini artıran ve mağdur kişide stres, depresyon ve anksiyete gibi birçok psikolojik probleme neden olabilen bir istismar biçimidir.

Zarar verme isteği

Bazen gerek travma kaynaklı bilinçsiz davranışlar nedeniyle, gerek olumsuz düşünce veya olumsuz duygular nedeniyle sevdiğimiz birini incitebiliriz. Ağzımızdan çıkan kelimeler veya verdiğimiz tepkiler karşımızdakinin canını yakabilir. Bu, bizim de duygusal şiddet uyguladığımız anlamına mı geliyor? Toksik bir insan olup olmadığınızı anlamak için iki şeyi ayırt etmeniz gerekir: zarar verme eyleminin bilinçli veya bilinçsizce olduğu gerçeği ve bu davranışın tekrar edip etmediği.

⚠️ Bir kişi bilinçli olarak duygusal istismarda bulunduğunda, amaç tespit edilmesi öğrenilebilecek bazı toksik davranışlarla, kurbanı manipüle etmek ve ona hükmetmektir.

Psikolojik şiddet (duygusal istismar) nasıl anlaşılır?

Psikolojik şiddetin türleri şu şekilde listelenir:

  • Ghosting (Yok olmak) 
  • Breadcrumbing (Yemleme; umut verici davranışlara rağmen, ilişkide veya iletişimde ilerleme kaydedememe)
  • Gaslighting (Akıl bulandırma)
  • Cushioning (Tamponlamak; ilişkinin bitmesi ihtimaline karşı alternatif partnerlerin ortaya çıkması durumu)
  • Aşırı Kıskançlık
  • Mobbing
  • Zombieing (Aniden ortaya çıkmak; iletişimi kesen taraf aniden yine ilişkilenmek ister)
  • Stashing (Saklamak; ilişkiyi saklamaya yönelik davranışlarda bulunmak)

👉 Bu psikolojik şiddet türlerinin ortak paylaştıkları bazı davranış kalıpları mevcuttur. Gözdağı  verme, tehditler, sinsi imalar, öfke patlamaları, kontrol etme isteği, acımasız eleştiri, karalama vb. şeyler… 

Amaç, sürekli çelişkili ifadeler, yalanlar, imalar veya söylenmemiş şeyler bırakarak mağdurun zihnine şüphe tohumları ekmektir. Mağdur her zaman diğerinin gözünde suçludur. Şiddeti uygulayan taraf yaptıklarının sorumluluğunu almak istemez ve kurbanın davranışının bir sonucu olarak bunları yaptığını söyler durur. İşleri tersine çevirmenin ve psikolojik şiddetin izlerini örtmenin başka bir yoludur bu. 

Özellikle çiftlerde psikolojik şiddetin nasıl tespit edileceğini öğrenmek hayati önem taşır. Çünkü psikolojik şiddet en yaygın şekilde romantik ilişkiler içerisinde karşımıza çıkıyor. “Duygusal olarak istismar edildiğim bir ilişkide miyim?” sorusuna aşağıdaki maddeleri gözden geçirerek karar vermemiz mümkün. 

En sık karşılaşılan davranış kalıpları şu şekilde ortaya çıkmaktadır; 

  • Sözlü ifadelerle değersizleştirme ve aşağılama : “Hiçbir şey yapmıyorsun, zaten nasıl yapacağını bilmiyorsun, neden senden bir şey isteyeyim!”
  • Gözden düşürme : “Saçma sapan konuşuyorsun, zavallı mısın?!”
  • Hakaretler veya rencide etme: “Böyle dışarı çıkmayacaksın, değil mi? Neye benzediğini gördün mü?”
  • Tehdit veya şantaj : "Eğer bundan bahsedersen çocukları bir daha göremezsin!"
  • Manipülasyon : “Ah hayır, bunu bana söylediğini hatırlamıyorum!”
  • Suçlamalar ve sitemler : "Sürekli tartışıyorsak bu senin suçun!” “Durumu düzeltmek için hiçbir şey yapmıyorsun!"
  • Sahte şakalar / komik olmayan şakalar: “Kovuldun, önümüzdeki Pazartesi ofisini boşaltıyorsun! Ah hayır şaka yapıyorum!”
  • Kayıtsızlık : duygularınızı veya düşüncelerinizi ifade etmenize rağmen, hiçbir şey olmamış gibi davranılması, etkisiz eleman gibi hissettirilmeniz…

Burada bir parantez açıp narsistler ile ilgili bir kaç değerli makaleyi buraya bırakıyorum. Nitekim psikolojik şiddet sıklıkla narsist kişilik bozukluğuna sahip kişilerden gelebilir.

Psikolojik şiddet mağdurları kimlerdir?

Psikolojik şiddet gören kişi bir seri manipülatif eylemle karşı karşıya kaldığından, her şiddete uğradığında kendinden daha fazla şüphe eder, duygusal ve psikolojik anlamda dayanıklılığını yitirir. Bu durum mağdurların bu zehirli oyunu fark etmelerine yardımcı olmamaktadır 😟. O zaman psikolojik şiddet mağduru olup olmadığınızı nasıl anlarsınız? Aldanmanıza engel olacak ve çok bariz olan bir takım kırmızı bayraklar vardır.

Kıskanç bir eşin, güven vermeyen bir patronun, baskı yapan bir babanın kurbanı olan kadınlar ve çocuklar psikolojik şiddetin mağdurları olabilir. Yani kurbanlar, ne yaş, ne statü, ne eğitim ne de cinsiyet bakımından ayrışır.

Ataerkil yapı, toksik maskülaniteyi besleyip erkekleri sağlıksız davranışlara ve narsist sapkınlara dönüşmeye sevk ediyor. Bu anlamda kadınlar ve çocuklar psikolojik şiddete daha sık maruz kalıyor. Ancak belirtmezsek haksızlık olur ki; erkekler de özellikle duygularını ve hassasiyetlerini kolayca gösteren yapıda kişilerse onlar da aynı durumdan olumsuz etkilenerek, zorbalığın kurbanı olabiliyorlar. İşte bu yüzdendir ki psikolojik şiddet toplumun her kesiminin farkına varması ve bilinçlenmesi gereken bir gerçek...

Psikolojik şiddetin belirtileri

Mağdur olduğunuzda, saldırganın haklı olduğu izlenimine kapılıyorsunuz. Sonunda kendini suçlu, aşağılık ve yetersiz hissediyorsun. İstismar edilen kişi zamanla çeşitli belirtileri kendinde gözlemleyebiliyor:

  • Uyku sorunları,
  • kronik yorgunluk,
  • Duyarsızlaşma, yabancılaşma
  • Kaygı bozukluğu,
  • Konsantrasyon bozuklukları,
  • Depresyon,
  • Yeme Bozuklukları (duygusal yeme, bulumia nervoza vb.),
  • Madde bağımlılığı (tütün, alkol, uyuşturucu) vs.

Mağdur, psikolojik şiddet içeren eylemlere veya sözlere maruz kalarak birçok duygusal şok ve önemli travmalar ile karşı karşıya kalacaktır. Ek olarak, psikolojik istismarın ters etkisi, duygusal anestezi yaratacak olmasıdır. Mağdur bu nedenle sıklıkla paradoksal davranışlara sahiptir ve çoğu zaman saldırgandan ayrılmayı veya saldırganla savaşmayı zor bulacaktır. Katiline aşık olma diye de geçen stockholm sendromu tam da bu durum ile karakterize olur.

Psikolojik şiddet mağduru olduğunuzda ne yapmalısınız?

Duygusal istismarın kurbanı olduğunuzu belirlemek, özellikle özgüveniniz düşük olduğunda karmaşıktır. Genellikle duygusal manipülasyon bağlamında olduğumuz için her şeyi en aza indiririz. Bu yüzden, daha sonra “tahakküm bağını kırabilmek” için, ilk andan itibaren şiddeti tanımlamak gerekir!

👉 Herhangi bir şüpheniz varsa, kendinize şu soruları sormalısınız : Aşağılanıyor muyum ? İnsanlar kendimi değersiz hissettiğim şeyler söylüyor mu? Bu sık sık olur mu? Kendimi özgürce ifade edebiliyor muyum?

Konuş, harekete geç ve kendini yeniden inşa et

Psikolojik şiddet ve mağduriyet hakkında konuşmak için mutlaka biri ile temas kurmalısınız. Gerek dernekler, gerek resmi kurumlar, gerekse ruh sağlığı uzmanları bu konuda size destek olmak için hazırlar. Çevremizde duygusal şiddetin kurbanı olan birini görürsek, onun farkındalık yolunda ilerlemesine yardım etmeliyiz.


⚠️
Psikolojik şiddete maruz kalan birey;
Aile, Kadın, Çocuk ve Özürlü Sosyal Hizmet Danışma Hattı (183), 
Acil Servis (112), 
Polis (155), 
Jandarma (156), 
ve Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı (0212 656 96 96) 
ile iletişime geçip yardım talebinde bulunabilir.

Son adım, tüm bu şiddete neden olan kişiden uzaklaşarak kendinizi yeniden inşa etmektir. Duygusal istismar mağduru olduysanız, psikoterapi ile iyileşme adımlarını atmanız çok önemlidir. Özgüveni yeniden kazanmak ve travma sonrası stres bozukluğu gibi rahatsızlıkları aşmak için yalnızca adım atmanız yeterli, gerisi sadece biraz zaman.

Yazar notu: psikolojik şiddet, fiziksel şiddet kadar yıkıcıdır!

Duygusal istismar kesinlikle fiziksel istismardan daha az görünürdür ama belki ondan daha da yıkıcı sonuçlara gebedir. Çevresindekilerin anlayışsızlığıyla sık sık karşılaşan kurbanlardan bahsetmiyorum bile. Neden kendini koruyamadın? Neden dik duramadın? Neden …?

İlk adım, bu şiddet türünü tespit etmek ve bundan kurtulma mekanizmalarını araştırmak ve öğrenmektir. Sizin üzerinizde uygulanan kontrol, manipülasyon, duygusal şantaj, duygusal bağımlılık, taciz , pasif-agresif vb. gibi olası şiddet mekanizmalarını iyice anlamak gerekir ki, gelen tehlikeyi baştan farkına varabilelim.

Mağdur olduğunuzu düşünüyorsanız veya en ufak bir şüpheniz varsa, bir psikolog ile iletişime geçmek için beklemeyin.

Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaynak

Psikologofisi 

Kaleme alan Gözde , Wengood yazarı

🍂Modern zamanlarda bir adet romantik.

En yeni makaleler

50 soruluk arkadaşlık testi ✅ | Arkadaşını ne kadar tanıyorsun?

Arkadaş çevremiz bizim için önemli bir sosyal destek alanını oluşturuyor. Arkadaşların seni ne kadar tanıyor? Veya sen arkadaşını ne kadar tanıyorsun? Hiç merak ettin mi? Arkadaşlıklarınızın ne durumda olduğunu öğrenmek veya birbirinizi daha iyi tanımak için çok etkili ve eğlenceli bir yöntem var: Arkadaşın ile birbirinizi yeniden keşfetmek ve yeniden bağ kurmak için 50 soruluk arkadaşlık testi ile tanışın! Ayrıca, arkadaşlarla paylaşmak için mükemmel bir test! 😊😉

Hayal kırıklığı yaşamaktan korkmak (benim hikayemden notlar)

Hayal kırıklığına uğramaktan korkuyorum. Başarısız olmaktan korktuğum için hiçbir şey yapmıyorum. Ya da içim rahat bir şekilde hiçbir şey yaşayamıyor, andan ve hayattan keyif almak konusunda kendimi sabote etmekten vazgeçemiyorum. İnsanların bana bakış şeklini saplantı haline getiriyor ve kendim olmakta zorlanıyorum... Peki hayatın bir rekabet olduğunu kim söyledi? Her şekilde mükemmel olmak zorunda mısın? Bir adım geri atarak, özgüven kazanarak ve zihnimi tekrar düzenleyerek hayal kırıklığına uğramaktan korkma eğilimine bir son vermek mümkün. Benim hikayem şöyle…

Narsist düzelir mi? Bir narsist değişebilir mi?

Narsist bir insanla tanışıp onu sevmiş bulunduysanız, muhtemelen yukarıdaki soru aklınızdan geçiyordur. Narsist kişilik bozukluğu tanısı olan insanlar empatiden yoksundur, kendisini başkalarından üstün görür. Bu durum, narsistlerle yakın ilişki kuran diğer insanları ruh sağlığı ve duygusal olarak yıpratabilir. Gerçek şu ki, narsistik kişilik bozukluğu olan bir insanda, toksik özellikler o kadar derinlere işlemiştir ki, değişme ve daha iyi insanlar olma ihtimalleri yoktur. Bir narsistin değişemeyecek olduğunu kabul etmek, ve kişinin kendine bunu itiraf etmesi, kendi psikolojik sağlığı için oldukça önemlidir.

⚠️ Narsist insanı tanımak için bu işaretlere dikkat edin!

Patronunuz, eşiniz, veya sevdiğimiz bir yakınımız... Gün gelir hepimiz narsist bir sapkınla karşılaşabilir ve yıkıcı bir sarmalın içine çekilebiliriz. Peki kimdir bu narsistler? Onları nasıl tanıyabiliriz? İşte çevrenizdeki narsist biri varsa tespit etmek için 10 işaret!

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) hakkında bilmeniz gerekenler

Ben OKB olan insanlar arasında değilim, ancak bu oldukça yaygın bir hastalık. Türkiye’de büyük toplum kesimlerinde yapılan araştırmalarda OKB'nin her 100 kişiden 2-3'ünde görüldüğü saptanmış. Obsesif kompülsif bozukluk sahibi değilim fakat, sevdiğim bir yakınım ile bu sınavı beraber verince, bir yazı kaleme almak istedim. Endişeleri nedeniyle, bir takım şeylerin uzun süre takıntılı bir şekilde kafasını meşgul ettiğine şahit oldum. OKB'yi tanımlayan şey işte budur, bu hislere neden olan anksiyete ve atakları. Peki OKB nasıl tedavi edilir? Obsesif Kompulsif Bozukluğa neler sebep olur? Hadi açıklayalım!

Kendini sınırlamana neden olan inanç kalıpları | 🚫 TOP15

"Ben zaten şöyleyim", "Ben zaten böyleyim", "Ben yapamam...", “Benden olmaz…” Kendi kendini sabote etmene neden olan sınırlayıcı düşünceler, gerçek potansiyelini küçümsemene neden olur. Kendine farketmeden koyduğun bu sınırlar, öz motivasyonunu ve kendini gerçekleştirme girişimlerini engeller. Kısacası, kendin olmanı engeller. Herkesin deneyimi kendine, ama sınırlayıcı düşünce kalıpları az çok aynı. En yaygın 15 sınırlayıcı düşünce ve inançları kendinizden uzak tutmak için önce farkına varın.

Varoluşsal sancılar : Rahat atlatmak için yardım almaktan çekinme

Hayatın bir noktasında anlamı ve amacı aramaya başlamak. Varoluşsal bir sancı yaşamak için illa “30 yaş sendromu”nun gelmesini beklemeniz gerekmiyor maalesef, ergenlik desem, lise sıraları desem... Gözünüzde canlandı mı? Varoluşsal sancılar sırasında her şeyi sorgulamak mümkün: romantik ilişkileri, iş hayatını ve hatta yaşadığınız evi, neredeyim? ne yapıyorum? Kendini sorgulamak ve hayatla ilgili tüm bu soruları sormak sizi, kararlar almaya ve her şeyi değiştirmeye yöneltebilir. Peki neden bu sancıları yaşıyoruz? Ve varoluşsal sancıların nasıl üstesinden gelebiliriz?... bunları konuşalım!

🥊 Psikolojik savunma mekanizmaları nelerdir?

Herhangi stresli bir durumdan kaçınmak için kendi kendinizi farkında olmadan "kandırıyor" olabilirsiniz. İnsanlar gündelik hayatlarını yaşarken, psikolojik dengelerini koruyabilmek amacı ile çeşitli psikolojik savunma mekanizmaları kullanırlar. Bu savunma mekanizmaları hali hazırda kişinin kötü duygu ve düşüncelerden kaçınmasını, daha az psikolojik gerilimler yaşamasını sağlıyor olsa da, sorunların asıl kaynağı da olabiliyor. Savunma mekanizmaları egonun üzerindeki baskı ile başa çıkabilmek için oluşturulmuş düşünce, tutum ve davranışlardır... En yaygın örnekleri ise; inkar veya yadsıma, erteleme, bastırma, yön değiştirme, yansıtma, mizahlaştırma, somatizasyon vb.

Yas tutan birine baş sağlığı mesajları | 🖤 Taziye mesajları

Yaşam öyle yaratılmıştır ki sonunda hep bir son/başlangıç vardır. Doğadaki tomurcuklar gibi döngümüz, devir daim mi, bilmiyorum ama ne yazık ki ölüm bizi sevdiklerimizden ayırabiliyor. Geride kalanlara ne diyeceğini bilmek zor. Yakını vefat eden birine nasıl baş sağlığı dilenir? Kelimeler bazen kifayetsiz hissettirse de güçlüdür. Bir acıyı dindirmiyorsa da en azından biraz olsun yatıştırabilir. Sıradan bir “başın sağolsun” yerine çok daha içten, doğal ve samimi taziye mesajları örnekleri baş sağlığı dileklerinizi iletmek için size yardımcı olabilir.

Toksik romantik ilişkilere dair 10 kırmızı çizgi 🚩

Toksik bir ilişki aslında sinyallerini tanışma veya flirt aşamasında veriyor. Bu yüzden toksik bir ilişkiye başlamamak için tehlikeli sinyallerin bir listesini yapalım dedik. İçinde bulunduğun ilişkinin toksik olduğunu gösteren 10 kırmızı çizgi! 🚩

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi Youtube'da da devam ediyor olacak! 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest