Kaçınma davranışı neden çözüm değil?
Problemden ne kadar kaçınırsak, korku ve nesnesi gözümüzde o kadar büyür ve onunla yüzleşmek gittikçe daha zor olur.
Bazen, gerçekten tehlikeli bir yönü olmayan durumlarda kaçınma davranışı kullanıldığında, bu davranışsal kayıt, baskın tepki haline gelirse etkililik statüsünü kaybeder. Yani aslında kaçınma stratejisi, asıl sorunu çözmenize ya da korkunuzu nasıl yeneceğinizi öğrenmenize izin vermez.
Bir veya daha fazla uyarana karşı her yerde var olan bir korkuyla birleştiğinde, bu işleyiş tarzı zorlukları artıracak ve derin bir rahatsızlık kaynağı haline gelebilecektir. Ek olarak, bilimsel çalışmalar, bir şeyden (ister bir düşünce, ister bir durum veya bir duygu olsun) bilinçli olarak ne kadar kaçınmaya çalışırsak, o şeyin bilincimizde o kadar fazla mevcut kaldığını da göstermiştir. Aslında, uyaranlardan kaçınmak için onları mutlaka aklımızda tutmalı ve bu nedenle onlara daha fazla dikkat etmeliyiz. Aşırı hassas hale geliriz. Sonuçlar, kalıcı bir gerilim durumundan korkunun yoğunlaşmasına ve olası fobilerin gelişmesine kadar değişen çok sayıdadır.
📌 Örneğin, dediğim gibi ben kaygılı bir karakter olduğum için kaçınma uzmanıyım. Ancak, tatil planlamak, profesyonel e-postalarıma cevap vermek, hatta bir müşteri için tahminde bulunmak gibi bazı şeyleri erteleyerek sürekli kendimi daha da çekilmez bir duruma sokuyorum.
İş birikiyor, insanlarda tepkiye neden olabiliyorum, ve işimde yetersiz hissetmeye başlayabiliyorum. Bu da durumu daha da kötüleştiriyor… Aynı zamanda bana ciddiyetsiz bir insanmışım imajı veriyor ve kendini baltalama bölümü başlıyor! Bu küçük zararsız bir durum olarak görünse de, giderek daha önemli ve ciddi boyutlar alabilir. Bakınız: bilişsel çarpıtmalar ve sınırlayıcı düşünceler.
|
Kaçınma davranışından kurtulmak
Fobik olduğunuzda korkularınızla savaşmanın en iyi çözümü, onlarla yüzleşmektir. Aynı kişi daha sonra kendi kendine şöyle diyecektir: 'Asansöre binmekten çekiniyordum ama bindim ve sonunda kötü ya da tehlikeli bir şey olmadı...' ve korkuları yavaş yavaş azalacaktır. Önemli fobileri (sosyal fobiler, klostrofobi vb.) olan kişilerin patolojik kaçınmalarının yanı sıra, herkes korku hissedebilir ve ayrıca bir kaçınma stratejisine başvurabilir.
Sıklıkla mikro-kaçınmalardan, bu küçük, göze çarpmayan kaçınmalardan bahsederiz ama yine de çok mevcut bir korkunun işaretidir... belki de bir mikro-korku.
Örneğin, okul müdürüne kızımın erken tatile gitmek için bir gün okula gidemeyeceğini söylemek için koleje telefon etmem gerekirse, kötü karşılanma riskini alıyorum. O yüzden o telefon görüşmesini yapmam gerektiğini biliyorum ama yapmayı erteliyorum, bakınız: erteleme davranışı. Ya da okul telesekreteri ile karşılaşacağımı bilsem de müdürle yüzleşmemek için bu aramayı akşam saat 7'de yapıyorum. Çoğu zaman, bu durumlarda, aramamak için her zaman geçerli bahaneler buluruz. 'Bugün çok işim vardı', 'Aklımdan çıkmış' ya da 'Yapacak daha önemli işlerim vardı'...
1. Sapta!
İlk şey, özellikle mikro kaçınma söz konusu olduğunda, onları saptayıp tanımak ve kabul etmek! Özeleştiriyi kabul etmek ve kendinize şunu söylemek büyük bir dürüstlük gerektirir: 'Bir korkudan kaçınmak için bahaneler arıyorum...'
2. Yüzleş!
Ve sonra kaçınmayı azaltmak için en iyi çözüm bizi korkutan durumla yüzleşmektir. Mikro-kaçınma söz konusu olduğunda nahoş ama mümkündür çünkü bu kaygı bazı fobilerde olduğu gibi korkutucu değildir. Bu küçük korku bir kez fark edildiğinde onu evcilleştirebiliriz.
3. Kendini ödüllendir!
Bu ödüllerden biri, bize mal olan bir şeyi hemen yaparak, artık yapılması gerekmediği için ondan kurtulmuş olmamızdır. Korku, onu unutmaya çalışmak için geri adım atmamızdan daha hızlı azalır. O yüzden şimdi telefonumu alıp müdürü ararsam, bu angaryayı bir hafta uzatmayacağım.
Kaçınma davranışından kurtulmak için BDT !
Korku duygumuzu belirlemek ve ödüle odaklanmak, minik kaçınmacılar için kolay egzersizlerdir. Ancak fobiler ve anksiyete bozukluğu gibi durumlarda tek başına bundan kurtulmak karmaşık olacaktır 😥.
Korkularımız üzerinde çalışmamıza yardımcı olabilecek bir terapi türü var, bilişsel davranışçı terapi, yani BDT. Terapistin devreye soktuğu egzersizler ve araçlar olumsuz düşünce kalıplarımızdan kurtulmamızı sağlayacaktır. Bu bize kendimizi gerçekten sakinleştirmek ve kaçınma stratejisinden çıkmak için kaygımızdan nasıl kurtulacağımızı öğretecektir.
Yapıcı bir kendini sorgulama egzersizi, bir psikoterapistin yardımıyla kaçınma davranışının üstesinden gelmeyi kolaylaştırabilir. Bir korkuyla yüzleşmekten korktuğunuz için her zaman bahaneler aradığınız gerçeğini kabul ederek başlamalısınız, bu refleks normaldir, ancak üzerinde çalışılmak ister. Terapistiniz ile çalışarak mikro-korkularınla yüzleşirsen, onlar azalacaktır: ne zaman bir korku ortaya çıksa, giderek daha da azalacaktır. Kendinizi nasıl daha iyi savunacağınızı bileceksiniz, bunun üstesinden gelebileceğinizi bileceksiniz... Ta ki mikro-kaçınmayı bırakana kadar.
💯 Bu makaleyi okuyanlar aşağıdaki içerikleri de beğendi!
👉 Duygu ve duygu çeşitleri | Temel duygular nelerdir?
👉 Psikolojim bozuk mu? Nasıl anlarım? Ne yapmalıyım?
👉 Maslow piramidi | İhtiyaçlar piramidi ve açıklaması
👉 Sürekli ağlama isteği | Çok ağlama sorunu
Yazar notu: Kısır döngüye dikkat!Anlayacağınız üzere, kaçınma stratejileri bizi bir kısır döngüye sokar. Bundan kurtulmak için, ne kadar küçük olursa olsun, kaçınmalarımızı belirleyerek işe başlamalı, sonra bu döngüyü kırmak ve daha esnek ve mutlu bir kalıba girmek için alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz. Bu işi tek başına yapmak kolay değil, bu yüzden bir psikologdan randevu almanızı tavsiye ediyoruz. Seanslar boyunca, neden bu şekilde davrandığınızı anlayabilecek ve daha mutlu olmanızı sağlayacak yeni alışkanlıkları yavaş yavaş devreye sokacaksınız.
Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları!
🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..." #BornToBeMe
|
Bu makaleyi beğendiniz mi?
Daha fazla bilgi almak ister misiniz 🤔 ?
Doğrudan yazara yazınBanu Karadeniz, Psikolog !
Banu Karadeniz'e bir soru sor
Düşüncelerinizi paylaşmak ister misiniz? Yorum bırakın