Scamper Tekniği ile Çocuklarda Yaratıcı Düşünmeyi Geliştirme

SCAMPER Tekniği Nedir? 

Scamper tekniği, kısaca, yaratıcı düşünmeyi geliştirmek amacıyla kullanılan sistematik bir beyin fırtınası yöntemidir. İlk olarak 1953 yılında eğitimci ve yaratıcı düşünme uzmanı Alex Osborn tarafından geliştirilen bu yaklaşım, daha sonra Bob Eberle tarafından sistematik hale getirilmiş ve “SCAMPER” adıyla yaygınlaştırılmıştır.

Alex Osborn, yaratıcı düşünmenin sistematik yollarla geliştirilebileceğini savunan ilk isimlerden biridir. Osborn’un fikirleri üzerine çalışan Bob Eberle, bu düşünme modelini 7 adımda özetleyerek eğitimcilerin ve öğrencilerin kolayca uygulayabileceği bir forma sokmuştur.

Scamper Ne Demek? 📚

Scamper, İngilizce’deki şu 7 kelimenin baş harflerinden oluşur:

Anlamı (İngilizce ve Türkçe)	Ne işe yarar?
Substitute - Yerine koy	Bir şeyi başka bir şeyle değiştirmeyi düşünür.
Combine - Birleştir	İki şeyi birleştirerek yeni bir fikir üretir.
Adapt - Uyum sağla	Başka bir şeyden ilham alarak uyarlama yapar.
Modify - Değiştir	Şekil, boyut, renk gibi özellikleri değiştirir.
Put to another use - Başka amaçla kullan	Bir şeyi farklı bir şekilde kullanmayı düşünür.
Eliminate - Çıkar	Gereksiz olanı çıkararak sadeleştirir.
Reverse - Tersine çevir	Sıralamayı, yönü ya da işlevi tersine çevirir.

💡 Temel Mantığı:

Scamper, bir nesne, fikir ya da problemi ele alıp ona farklı açılardan bakmayı sağlar. Her bir adım (Substitute, Combine, Adapt, Modify, Put to another use, Eliminate, Reverse) çocuğun düşünme biçimini esnetir ve yeni çözümler üretmesine yardımcı olur. 

Bu da onun yaratıcı düşünme, problem çözme ve özgün fikir üretme becerilerini geliştirir. Bu teknik, şu mesajı verir: 🗣️ “Her şeyin başka bir yolu olabilir. Sadece farklı düşünmeyi dene!”

Scamper Tekniği Neden Özellikle Çocuklar İçin Uygun? 👶

Çocuklar, özellikle okul öncesi dönemde dünyayı keşfetmeye açıktır. Ancak bu keşif süreci, çevresel koşullar ve yetişkin müdahaleleriyle zamanla sınırlanabilir.

Scamper tekniği, çocuğun doğal merakını ve hayal gücünü destekleyerek bu sınırlamaları aşmasına yardımcı olur. Böylece çocukların düşünce kalıplarını kırmasına ve kendi fikirlerini üretmesine olanak tanır. onların özgüvenli ve bağımsız bireyler olarak gelişmesini destekler.

Scamper Nasıl Uygulanır? 🛠️

Scamper tekniğini uygulamak için çocuğunuzla birlikte bir nesne, fikir ya da hikâye seçin. Sonra aşağıdaki 7 adımı sırayla uygulayın. Her adımda çocuğunuza açık uçlu sorular sorun. Önce sorulara örnek vereceğim. Daha sonra evde uygulayabileceğiniz çalışmalardan bahsedeceğim. 

🎈 Örnek: Balon Üzerinden Scamper Çalışması

S – Yerine koy: “Balon yerine başka ne kullanabiliriz?” ➡️ Poşet, kağıt torba, kumaş parçası?

C – Birleştir: “Balonu başka bir şeyle birleştirsek ne olurdu?” ➡️ Balon + pipet = uçan roket!

A – Uyum sağla: “Balonu başka bir amaçla nasıl kullanabiliriz?” ➡️ Parti süsü yerine masa oyunu parçası olabilir mi?

M – Değiştir: “Balonun şeklini ya da rengini değiştirsek ne olurdu?” ➡️ Kalp şeklinde balon? Renk değiştiren balon?

P – Başka amaçla kullan: “Balonu müzik aleti gibi kullanabilir miyiz?” ➡️ Üzerine vurunca ses çıkar mı?

E – Çıkar: “Balonun ipini çıkarırsak ne olur?” ➡️ Uçar mı? Daha mı eğlenceli olur?

R – Tersine çevir: “Balonu ters çevirsek ne işe yarar?” ➡️ İçine su koyarsak su balonuna dönüşür mü?

Bu sorularla çocuğunuz hem eğlenir hem de düşünmeyi öğrenir. 💡

Evde Uygulanabilir Örnekler 👨‍👩‍👧 Ebeveynler için 3 Yaratıcı Etkinlik:

1. Oyuncak Dönüşümü:

Eski bir oyuncağı alın. Scamper adımlarını uygulayarak onu “yeni” bir oyuncağa dönüştürün. ➡️ Örn: Eski bir peluş ayıyı sırt çantası yapmaya çalışın.

2. Masal Yeniden Yazımı: 

Kırmızı Başlıklı Kız masalını alın. “Reverse” adımıyla hikâyeyi tersine çevirin. ➡️ Kurt iyi, büyükanne yaramaz olabilir mi?

3. Mutfakta Yaratıcılık:

Bir mutfak eşyasını alın (örneğin spatula) ve “Put to another use” adımıyla başka ne işe yarayabileceğini düşünün. ➡️ Spatula + karton = kukla olabilir mi?

Ebeveynlere bir kaç önerim daha var 💬

• Çocuğunuzun fikirlerini yargılamadan dinleyin.
• “Bu saçma!” demek yerine “Bu çok ilginç, başka nasıl olabilir?” deyin.
• Scamper tekniğini oyun saatlerine entegre edin.
• Çocuğunuzun hayal gücünü destekleyen sorular sorun.

🌿 Unutmayın: “Mutlu çocuklar, anlayışlı ebeveynlerle büyür.”

SCAMPER Tekniği Neden Bu Kadar Popüler? 🌍

Scamper tekniği, son yıllarda hem eğitim dünyasında hem de iş dünyasında büyük ilgi görmeye başladı. İşte bunun başlıca nedenleri:

✅ Kolay uygulanabilir: Karmaşık teoriler içermez. Her yaş grubuna uyarlanabilir.
✅ Yaratıcılığı destekler: Özellikle çocuklarda hayal gücünü ve özgün düşünmeyi teşvik eder.
✅ Problem çözme becerilerini geliştirir: Farklı bakış açıları kazandırır.
✅ Eğlencelidir: Oyun gibi uygulanabilir, çocuklar sıkılmadan öğrenir.
✅ Eğitimde etkili bir araçtır: Öğretmenler ve eğitimciler tarafından sınıf içi etkinliklerde sıkça kullanılır.

Scamper Tekniğinin diğer kullanım alanları neler?🧩

Scamper, yetişkinler için de etkili bir yaratıcı düşünme aracıdır. Özellikle iş dünyasında inovasyon süreçlerinde sıkça kullanılır. İşte en yaygın kullanım alanları:

• 🎓 Eğitim: Okul öncesi, ilkokul ve ortaokul düzeyinde yaratıcı düşünme etkinliklerinde.
• 🧠 Psikoloji ve gelişim: Çocukların bilişsel esneklik ve problem çözme becerilerini geliştirmede.
• 💼 İş dünyası: Ürün geliştirme, inovasyon ve ekip içi beyin fırtınası süreçlerinde.
• 🎨 Sanat ve tasarım: Yeni fikirler üretmek ve farklı bakış açıları geliştirmek için.

💯 İlginizi çekebilecek diğer içerikler; 

🔗 "Dijital çağda çocuk yetiştirmek", Psk. ve Aile Danışmanı Esra Orçunlu'nun kaleminden

🔗 Çocuğa sevgi göstermenin yolları: şefkat dili, Psk. Esra Orçunlu

🔗 Çocuğun karşısında ağlamak zayıflık göstergesi mi?

🔗 Mükemmel anne ve baba yok! Merak etme ve sakin ol