| Özet |
Anoreksiya nervoza nedir ⁉️ Kısaca özetleyelim...
Anoreksiya nervoza bir yeme bozukluğu ve oldukça ciddi sonuçları olan, potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir ruh sağlığı durumudur. Anoreksik insanlar kiloları ve vücut şekilleri konusunda aşırı endişelidirler. Ne yediklerini sıkı bir şekilde kontrol ederek ve sınırlayarak ağırlıklarını olabildiğince düşük tutmaya çalışırlar. Anoreksiya, buna sahip olan kişilerin "şişman fobik", yani "şişman olmaktan korkmasına" neden olur. Bu korku, kilo kaybına ve potansiyel sağlık risklerine yol açan diğer semptomlara neden olan şeydir.
Anoreksik olmak...
Anoreksiya nervoza olmak demek, genelde aşırı egzersiz, yemek yememe, veya yedikten sonra çeşitli yöntemlerle vücut ağırlığında oluşabilecek en ufak değişikliği engellemeye çalışmak demek.
Bazı anoreksik insanlar, yemek yemeyi keserken bazıları"tıkınırcasına" yemek yerler, (yani kısa bir süre içinde çok fazla yemek yerler ya da kendilerine çok fazla yemek gibi gelir), daha sonra, boşaltımı hızlandıran ilaçlar kullanarak (mesela müsil ilaçları), yiyeceği sindirmekten ya da "kendini kusturma" yöntemiyle yediklerini çıkararak kilo almaktan kaçınmaya çalışırlar.
Çevresel faktörler, bir kişinin etrafındaki dünyanın parçaları ve yaşamlarında meydana gelen, zihinsel sağlıklarını çeşitli şekillerde etkileyebilecek olaylardır. Ergenlik, akran zorbalığı, olumsuz beden algısı ve endüstriyel güzellik standartları, genç kızlarda anoreksiya nervoza oluşmasında katkıda bulunan önemli faktörlerdir. Bu muhtemelen ergenlik döneminde hormonal değişiklikler ile stres, anksiyete, depresyon ve düşük benlik saygısı, özgüven eksikliği gibi duygularının birleşiminden kaynaklanmaktadır.
⚠️ Yeme bozuklukları birbirleri ile karıştırılabilmektedir. Özellikle bulimia nervoza ve anoreksiya nervoza arasında belirtiler açısından benzerlik olsa da tamamen farklı iki psikiyatrik rahatsızlıklardır. Bulimia da tıpkı anoreksiklerin zaman zaman başvurduğu bir yöntem olan "tıkınırcasına yeme" bozukluğudur. Aşırı yeme ve kusmanın yıkıcı bir döngüsünü içerir. Fakat, anoreksiya nervoza hastalarına göre dış görünüşlerinde çok daha az değişiklik fark edilir. Yakınlarınızda bulimia nervoza olduğundan şüpheleniyorsanız aşağıdaki liste ona nasıl destek olacağınız hakkında size bilgi verecektir. |
👉 Anoreksiya nervoza belirtileri
Anoreksiya nervoza belirtileri 3 ana başlıkta incelenebilir:
- 'şişman olma' veya kilo alma korkusu
- yemek ve kilo söz konusu olduğunda benlik saygısı ve beden imajı ile ilgili sorunlar
- gıda alımını kısıtlamak ve vücut ağırlığınızı sağlıksız olduğu noktaya kadar düşük tutmak
Yiyecek alımını kısıtlamak, vücudunuzun diğer fiziksel belirti ve sağlık sorunlarına yol açan yeterli enerji veya besin almadığı anlamına gelir. Bu süreçte karşımıza çıkabilecek diğer gözle görünür örüntüler şu şekilde;
- ne kadar yediğinizi veya yemediğinizi saklamak
- diğer insanların yanında yemek yemekten kaçınmak
- hasta hissetmek, özel beslenme gereksinimleri veya insanlara onları görmeden önce yediğinizi söylemek gibi yemek yememek için nedenler bulmak
- takıntılı biçimde kendini tartmak
- bel ölçüleri, kol kalınlığı vs. gibi detayları ölçmek
- aynada vücutlarını kontrol etmek
- sıkı diyet
- kalori saymak
- eksik öğünler veya oruç uygulamak
- İştah kesici (sizi daha az acıktıran) veya vücudunuzun yiyeceği daha hızlı sindirmesine veya tüketiminden yağından uzaklaştırmasına yardımcı olduğunu 🚨 iddia eden 🚨 haplar almak
⚠️ Ayrıca kısa süreli bir enerji patlamasını sağlamak için çok fazla kahve, enerji içeceği, çay ve kafeinli diğer sıvıları içebilirler. Anoreksiyalı bazı kişiler, kilo kaybına neden olduğu bilinen kokain veya amfetaminler gibi kullanımlara da başvurabilir. |
👩🏻⚕️ Anoreksiya nervoza tedavi yöntemleri
🆘 Anoreksik çoğu insan tedaviye yanıt verir ve ne kadar erken başlarsa tam iyileşme şansı o kadar artar. Anoreksiya tedavisi genellikle, kişinin yiyecekle ilgili düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını değiştirmeyi amaçlayan bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi konuşma terapilerini içerir. Güvenli bir şekilde kilo almalarına yardımcı olmak için beslenme uzmanı desteği veya sezgisel yeme farkındalığı da sunulmaktadır.
Yeme bozuklukları tedavisi söz konusu olduğunda sorun sadece kontrolsuz yeme atakları veya kilo kaybı değildir! Asıl sorun psikolojik bozukluktur. Bulimiya nervoza gibi anoreksiya hastalarında da, kişilerin zihinsel sağlık sorunları olduğunu fark etmeleri zor olabilir. İştahsızlık sonucu edindikleri alışkanlıklardan kurtulmaları zor olduğu için iyileşmeleri biraz zaman alabilir. Bu durumda kişinin hayatındaki insanlar ve çevresel koşulları büyük rol oynamakta!
🫂Yeme bozukluğu olan birine nasıl davranmalı?
Değişmek istemek ve bunu yapma kararı almak, yeme bozukluğu olan biri için nadiren kolay bir süreçtir. Yeme bozukluğu onları yetersiz beslediyse, bedenleri, etraflarındaki dünya ve hatta yardım etmeye çalışma motivasyonlarınız hakkında düşünme biçimleri bozuk olabilir. Bu da onlarla sağlıklı iletişim kurmayı zorlaştırabilir.
📣 Yeme bozukluklarının tedavisinde kişiyi profesyonel yardım almaya zorlayamazsınız, ancak cesaretlendirebilir ve destek verebilirsiniz. Bunun yanı sıra, onu teşvik etmek adına hayatı ona kolaylaştırmayı deneyebilirsiniz. Kalifiye bir doktor veya ruh sağlığı uzmanı bulun, randevu almak ve hatta birlikte gitmek gibi tekliflerle ona yardımcı olabilirsiniz. |
Unutmayın, yeme bozuklukları genellikle kişinin hayatında önemli bir rol oynar ve genellikle olumsuz duygularla başa çıkmak adına geliştirilir. Bu nedenle cazibesi sizden daha güçlü olabilir. Özellikle, yeme bozukluklarının sağlıkla ilgili sonuçları hakkında şiddetli uyarılar yapmak ve kişiyi bombardımana tutmak, ısrarcı olmak veya onları normal bir şekilde yemeleri için zorlamaya çalışmak işe yaramayacaktır. Bahaneler üretme veya inkar gibi psikolojik savunma mekanizmaları ile karşılaşabileceğiniz için, konuyu ele alırken aşağıdaki ipuçlarına dikkat etmeniz gerekebilir.
1. Uygun zaman ve koşullar belirleyin.
Dikkatiniz dağılmadan veya kısıtlanmadan kişiyle özel olarak konuşabileceğiniz bir zaman dilimi seçin. Konuşmanın ortasında bölünmek istemezsiniz! Sohbeti duygusal olarak sakin bir zamanda yapmak da önemlidir. Bir patlamadan hemen sonra bu konuşmayı yapmaya çalışmayın.
2. Neden endişelendiğinizi açıklayın.
Ders vermekten veya eleştirmekten kaçınmaya dikkat edin, çünkü bu sadece sevdiğiniz kişiyi savunmacı yapar. Bunun yerine, fark ettiğiniz belirli durumlara ve davranışlara veya bunların sizi neden endişelendirdiğine odaklanın.
📣 Amacınız çözüm sunmak değil, karşınızdaki kişinin sağlığı ile ilgili endişelerinizi, onu ne kadar sevdiğinizi ve yardım etme isteğinizi dile getirmektir.
3. Reddetme ve direnç ile karşılaşmaya hazır olun.
Sevdiğiniz kişinin yeme bozukluğu olduğunu inkar etme veya sinirli şekilde savunmaya geçme olasılığı yüksektir. Bu olursa, sakin, odaklanmış ve saygılı kalmaya çalışın. Bu konuşmanın muhtemelen yeme bozukluğu olan biri için çok tehdit edici olduğunu unutmayın. Kişisel algılayacağını bilmelisiniz.
4. Kişinin değişmek istemesi için nedenleri olup olmadığını sorun.
Sevdiğiniz kişi kendisi için değişme arzusundan yoksun olsa bile, başka nedenlerle değişmek isteyebilir: sevdiği birini memnun etmek, okula veya işe dönmek, sürekli yorgunluk halinden uzaklaşmak. Gerçekten önemli olan tek şey, kişinin yardım aramaya istekli olmasıdır. Kendi kendine yardımcı olabilmesi için onun değişim arzusunu ve motivasyonlarını ortaya çıkarmaya çalışın ve stratejik sorular sorun.
5. Sabırlı ve destekleyici olun.
İlk başta kişi size karşı kendini kapatırsa pes etmeyin. Açılmaya ve bir sorun yaşadıklarını kabul etmeye istekli olmaları biraz zaman alabilir. Önemli olan iletişim hatlarını açmaktır. Konuşmaya istekliyseler, kulağa ne kadar alakasız gelse de, yargılamadan dinleyin. Önemsediğinizi, onlara inandığınızı ve ne zaman ihtiyaç duyarlarsa, hazır olduklarında yanlarında olacağınızı açıkça belirtin. Sohbeti duygusal olarak sakin bir zamanda yapmak da önemlidir.
6. Zorlama ve baskı yapmayın.
Ültimatomlardan kaçının. Reşit olmayan bir çocukla uğraşmıyorsanız, birini tedaviye zorlayamazsınız. Değişim kararı onlardan gelmelidir. Zorlama yalnızca baskıyı arttırır ve daha fazla kaçınma stratejisi ve inkarı teşvik eder.
7. Görünüm veya kilo hakkında yorum yapmaktan kaçının.
Yeme bozukluğu olan insanlar zaten vücutlarına aşırı derecede odaklanmışlardır. Şişman olmadıklarına dair güvenceler bile, zayıf olmakla meşgul olmalarına neden oluyor. Bunun yerine, sohbeti onların duygularına göre yönlendirin. Neden şişman olmaktan korkuyorlar? Zayıf olmakla ne elde edeceklerini sanıyorlar?
8. Utandırmaktan ve suçlamaktan kaçının.
"Sadece yemek yemen gerekiyor!" veya "Kendini sebepsiz yere incitiyorsun." gibi suçlayıcı "sen" ifadelerinden uzak durmalısınız. Bu tip utanç ve suçluluk duygusu uyandırabilecek "sen" ifadeleri, karşınızdaki kişinin ancak savunmaya geçmesine yarayacaktır. Bunun yerine “Ben” ifadelerini kullanın. Örneğin: "Senin tükendiğini izlemek benim için zor." Veya "Kustuğunu duyduğumda korkuyorum."
Belki öncesinde "şiddetsiz iletişim nedir?" ve "sağlıklı iletişimin temel koşulları" isimli içeriğe bir göz atmanız yararlı olacaktır.
9. Basit çözümler vermekten kaçının.
Örneğin, "Tek yapman gereken kendini sevmek ve bedeninle barışmak!" gibi durumu basitleştiren, küçümseyen veya kolaymış gibi gösteren ifadeler karşınızdaki kişiyi yetersiz veya eksik hissettirecek ve kendi ile ilişkinizi olumsuz etkileyecektir. Kendine şunu hatırlat: "Yeme bozuklukları karmaşık problemlerdir. O kadar kolay olsaydı sevdiğin kişi acı çekmezdi."
🤩Bu makaleler de ilgini çekebilir!
🔗 Beden olumlama hareketi: vücudumu olduğu gibi kabul ediyorum
🔗 Magnezyum eksikliği nedir? Magnezyum takviyesi nasıl seçilir?
🔗 Yemekten önce meyve yemek sağlık mı? | Meyve nasıl yenmeli?
🔗 Kabız yapan yiyecekler | Bu 15 şeyden uzak durun!
🔗 Duygusal yeme nedir? Neden sürekli bir şeyler yemek istiyorum?
Yazar notu: sevgi ve destek çok önemli!Yeme bozukluğu olan kişiler genellikle yardım istemekten korkarlar. Bazıları sorunları hakkında bir konuşma başlatmanın bir yolunu bulmak için en az sizin kadar mücadele ederken, diğerleri o kadar düşük özgüvene sahipler ki herhangi bir yardımı hak etmediklerini düşünüyorlar.Yeme bozukluğu olan birini iyileşmesi için zorlayamasanız da, iyileşmeleri için destekleyici ilişkilere sahip olmak hayati önem taşır. Sevginiz ve cesaretlendirmeniz her şeyi değiştirebilir. #BornToBeMe |
Kaynak
