Narsist ebeveyn özellikleri | Narsist ebeveyn çocuk ilişkisi

Çocuğun gelişimini tamamlayabilmesi için ihtiyaç duyduğu en temel şeyler: onaylanma, koşulsuz sevgi ve güven ortamıdır. Narsistik ebeveynler, kendi ihtiyaçlarını her şeyin üstünde tutar. Hal böyle olunca, narsist ebeveynlerin çocuğu duygusal beklenti ve ihtiyaçlarını fark edip karşılayabilecek bir yetişkinden yoksun büyür. 

Her zaman üstün hissetmek gibi narsist kişilik bozukluğu karakteristik özellikleri, çocuk gelişimi açısından sağlıksız bir ortam oluşmasına ve ileride sağlıklı ve otonom bir birey olamamalarına neden olur. 🙅‍♀️

Narsist ebeveyn özellikleri | Bir narsist çocuklarına nasıl davranır?

Narsistik istismarın belirtilerini tek tek belirtmek zor ancak narsist bir ebeveyn çocuğunun sürekli aşağıdaki durumlardan olumsuz etkilenmesine neden olur.

1) Empati eksikliği

Narsist kişilik bozukluğu olan kişiler empati duygusundan yoksundur. Söz konusu kendi çocukları için bile olsa, empati hissedemezler. Şimdi, çoğu ebeveyn, kendilerini incittiklerinde veya ağladıklarında çocukları için otomatik olarak endişe ve sempati duyuyor, ama bu adamlar değil. Yani çocuklarına düşünce veya balonu patlayınca "sihirli öpücükler" veren ebeveynler olduğu gibi, içsel veya dışsal her türlü yaralanmayı artıracak narsist ebeveynler de var.

Onları rahatlatmak ve kendilerini daha iyi hissetmelerini sağlamak yerine, bu toksik ebeveynler ☣️ onları görmezden gelecek veya bazı durumlarda gözyaşlarını silene kadar onlara bağıracaktır. Zaten narsist ebeveynler ilgisizlikleriyle parlıyorlar. Narsist bireylerin duygusal kapasiteleri çocuk ile empati kurup onu teselli etmek için uygun değil. 

Sebep her ne olursa olsun, duygusal olarak o an kendini yatıştıramayan çocuğu teselli etmek şöyle dursun,  "sulugöz olma" ya da "iyi oldu patladı balon, kafa dinleyeceğim" gibi acımasız yorumlar da narsist ebeveyn sinyalidir. Narsist ebeveynlerin kalbi, sadece kendi özgüvenleri için atar. Buzdan duvarları duygusal ilişkilenmeyi imkansız kılıyor.

2) Karşılaştırma

Narsist ebeveynler, aile klanları içinde gücü ve otoriteyi korumak için düzenli olarak favorilerini değiştirir. Bu tavır çocukları güvensiz bir ortama sokar 😮‍💨 ve aile içinde bir yer elde etmek için ebeveynlerini etkileme yarışına girmelerine neden olur. 

Bir gün, bir çocuğa aşırı derecede iltifat ederken, erkek veya kız kardeşi hakkında çok kötü konuşurlar; ertesi gün tam tersini yaparlar. Karşılaştırma ile rekabet fikrini aşılamak bu narsist ebeveynin hoşuna bile gidebilir, çünkü onun sevgisine ve ilgisine muhtaç birilerini etrafında görmek onun egosunu okşamak için birebir. Söz konusu 10 - 12 yaşında bir çocuk da olsa bu maalesef böyle!

3) Eleştirme

Narsist kişiler toksik dil kullanmakta ustalar. Aslında, aile üyelerini duygusal olarak kötüye kullanma eğilimleri, çocuklarını hemen hemen her konuda küçük düşürmeleri anlamına gelir. Narsist ebeveynler, çocuğunun sürekli olarak kendi etkisi altında kalmasını umduğundan, çocuğunun herhangi bir yetişkinlik ve bağımsızlık belirtisi göstermesini, aşırı derecede kıskanabilir. Bu yüzden gaslighting devreye girerek sürekli olarak patolojik şekilde eleştirmeye devam ederler. Görünüşleri, kiloları, notları, eş seçimi, arkadaşları ve hatta kariyer yolları hakkında onları küçük düşürürler. Her şeyde bir hata, bir eksiklik bulacaklar.

4) Kıskançlık ve Mülkiyetçilik

Narsist anne veya baba çocuklarının kendi kişisel gelişimleri veya mutluluklarından fedakarlık yapmalarını isterler. Bunun iki nedeni var. Birincisi, bencil doğaları başkalarının mutluluğu veya ihtiyacını kendininkinden daha önemsiz görür. Bu yüzden başkalarının mutluluğu için kendi zamanlarını veya paralarını feda etmek istemezler. İkincisi ise çocuk üstünde hak iddia etmeleri, yani mülkiyetçilik. "Bunu bana yapamazsın!"

Kıskançlık ile ilgili olarak, özellikle, çocuğun yetişkin hayatında romantik bir partnerin ortaya çıkması, büyük bir tehdit olarak görülebilir ve sıklıkla reddetmeye, eleştirilere ve/ya rekabetçi davranışlara sebep olabilir. Hiçbir romantik eş çocukları için yeterince iyi değildir ve hiç kimse, çocuklarının egemenliği söz konusu olduğunda onlarla boy ölçüşemez.

5) Katı ve sert tutum

Narsistler, kendilerini hayal kırıklığına uğramış veya hüsrana uğramış hissettiklerinde genellikle kızgın ve saldırgandırlar. 🫵Çocuğunu kontrol etme arzusu o kadar yoğundur ki çocuk, ebeveyninin kontrolü dışına her çıktığında, narsistik ebeveyn olumsuz ve orantısız bir şekilde tepki verir. Çocuklarının eleştirel veya kışkırtıcı olduğuna inanırlarsa, şiddetle sinirlenebilir, bağırabilir ve hatta bazen fiziksel olarak taciz edebilirler. “Ağlamayı kes ve güçlü ol biraz!” veya "Kaç kere söyledim, market torbalarını masaya koymandan nefret ediyorum!" diyerek çocuk üzerinde acımasız bir otorite kurmaya çalışırlar.

Öfke kontrolü nedir bilmeyen narsistler cezalar konusunda da oldukça sert olacaklardır. Eğer kendilerini o gün herhangi bir sebeple tetiklenmiş hissederlerse bunun acısını çocuktan çıkarmak onlar için çok kolaydır. Fiziksel şiddet kadar psikolojik şiddet de ciddi bir mesele. Hakaretler, bağırış çağırış, bunların hepsi çocuk istismarı ile aynı şey anlamına gelir.

6) Dengesiz sevgi ve ilgi

Kendileri için sosyal saygınlık ve nasıl göründükleri çok önemli olduğundan dolayı sosyal çevrelerinde veya başkalarının yanında daha yumuşak başlı, neşeli, sevecen, ne yapıyorsa ailesinin iyiliği için yapıyor gibi gözükebilirler. Ancak aile içerisinde çocuklarına ve diğer aile üyelerine karşı katı, sert ve eleştirel bir tutum gösterdiklerini konuştuk.

"Annem dışarıya karşı farklı görünmeye çalışıyor!"

Ebeveyn, çocuğu onun yolunda gitmeyi kabul ettiği sürece nazik ve sabırlıdır. En ufak bir "itaatsizlik"te veya uzaklaşmada öfkelenip zalim olabilir. Çocuğun şiddetle karşı karşıya kaldığı bu “aşk-nefret” sistemi, onu ebeveynin beklentilerine sinsice uymaya zorlayan güvensizlik ve bağımlılıkla işaretlenmiş bir ilişki tarzı üretir. Bağlanma stilleri isimli içerikte bu konuda daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

7) Çocuk yerine karar verme

Narsistik kişilik bozukluğu olanlar, çok meşgul kişiler olabilirler, yani bir şekilde, onları tam olarak ilgilendirmiyor olsa bile, her bir dönüm noktası karar verme sürecinin merkezine girmeye zorlayacaklardır.

Gerçekte, bu kişilikler kontrol delisi ve kaç yaşında olurlarsa olsunlar ya da çocukluklarına ne kadar kötü davranmış olurlarsa olsunlar, meşru olarak çocuklarının hayatlarında bir hakka sahip olduklarına inanırlar.

"Futbolu sevmen önemli değil, baban gibi tenis oynayacaksın."

8) Duygusal manipülasyon

Narsist ebeveyn ile büyüyen çocuk, küçük yaşlardan itibaren çok net bir mesajı bütünleştirir: "Seni barındırdım, seni besledim ve seni yetiştirdim, bu yüzden şimdi bana borçlusun" ve "Bu nedenle hayatın ilerleyen dönemlerinde benim için bir destek mekanizması olmanı bekliyorum". 

Büyüdüklerinde uzaklaşmaya, bireyleşmeye veya sınırlarını çizmeye çalıştıkları için muhtemelen kendilerini suçlu hissedecekler.

🔗Duygusal manipülasyon nedir? 

9) Destekleyici tutumdan yoksunluk

Narsistler diğer insanların işlerine karışmayı severler, ancak insanlar onların tavsiyelerini dikkate almazlarsa veya esasen canlarının istediğini yaparsa, o zaman onları artık desteklemediklerini açıkça belirtmeseler de içten içe onun başarılı olmasını istemeyebilirler. “Bilmiyorum, kendin seç” önermelerini özetleyen budur. Sırf daha sonra bu sihirli kelimeyi söyleyebilmek için; 'Sana söylemiştim'.

Narsist, sapkın, manipülatif bir ebeveyn, kendisini çocuğuna yansıtır, onu olduğu gibi kabul etmez. Çocuğunu bir zevk nesnesi haline getirmedikçe hiçbir ilgi ve sevgi yoktur. Çocuk istenen görüntüyle eşleşmiyorsa. Reddedilecek, zorbalığa uğrayacak, aşağılanacak... Gözdağı verme, hakaret, korku yoluyla... ebeveyn, çocuğun kimliği ve yaşamı üzerinde büyük bir güç sahibi olur.

10) Suçlama

Narsistler aile içi çatışma kültürünü haklı ve haksız kavramları üzerine inşa ederler. Şüphesiz haklı olan her zaman narsist ebeveynin kendisi. Haksız ise her zaman çocuklar ya da diğer aile üyeleri.

Olumsuz durum gerçekleştiğinde suçlusu bir başkası olmak zorunda dolayısıyla çocuk narsist ebeveynler tarafından sürekli suçluluk duygusu pompalanmasına maruz kalacaktır. Örneğin; "Bu kadar yorgun olmam senin suçun!" veya "Seninle uğraşmak zorunda kalmasaydım harika bir kariyerim olabilirdi!" Narsist ebeveynlerin en sevdiği nakarat bu olabilirdi. Gerçekten de kendilerini mükemmel hissetme ihtiyacı duyarlar ve sistematik olarak hatalarını çocuklarına yüklerler.

🙌Bu makaleler de ilginizi çekebilir; 

🔗 Narsistlerin zayıf yönleri | TOP 10

🔗 Helikopter ebeveynlik : kendinizi test edin!

🔗 Narsist sapkınla mücadele

Narsistler çocuklarını sevebilir mi?

Bu çok karmaşık bir soru ve büyük ölçüde kişilik bozukluğunun hangi derecede yaşandığına bağlı. Narsizmin daha az şiddetli bir dozundan müzdarip insanlar sonunda çocuğa sevgi göstermek ne demek, öğrenebilir ve hatta bencil davranışlarını ve aşırı şişirilmiş egolarını onlara yansıtmamayı kontrol altına alabilir.

Kişilik bozukluğunun aşırı decerede yaşandığı durumlarda ise maalesef senaryo iç açıcı değil! Derin narsistik yaralar onları öfkeli narsistlere dönüştürdü ise, çocuklarını sevmekte zorlanacaklardır. Ne kadar zaman geçerse geçsin, çocuklarını asla kendileri kadar önemli göremeyecekler ve onları yollarının önünde birer engel olarak göreceklerdir. Kısacası, narsist ebeveynlerin çocukları, hak ettikleri sevgi ve bakımı asla tam olarak alamazlar.

Narsist ebeveyn ile iletişim halinde kalmalı mısınız?

Kendini narsist ebeveyninden uzaklaştırmak ve onlarla arandaki sınırları belirlemek çok uzun süre maruz kalınmış nefret ve aşk ilişkisini koparmak ile ilgilidir. Ki bu durum sanıldığı kadar kolay değildir.

İki seçenek var:

• Temassızlık: temas yok, haber yok, iletişim yok.
• Ölçülü temas: bazı kriterler tarafından yönlendirilen sınırlı etkileşimleri içeren bir temas.

Örneğin;

👉Açıkça belirlenmiş sınırlara sıkı sıkıya uyulması. Narsist ebeveyn müdahaleciyse, özel alana tüm erişimi nazikçe ama kesin bir şekilde kapatın. İletişim, her ne pahasına olursa olsun, duygularla veya kişisel meselelerle ilgili konulardan kaçınılması gereken kısa telefon görüşmeleri veya ziyaretlerle sınırlandırılabilir.

👉Torunları narsist büyükanne ve büyükbabanın toksik etkisinden korumak

👉Narsist ebeveyne görüşünün istenmediğini söylemek yerine, söylediklerini ona geri yansıtın… ve fikrini dikkate almayın. Yüzleşmeden kesinlikle kaçınılmalıdır, bu sadece durumu daha da kötüleştirir.

👉Yaşlanan narsist ebeveynin yükünü tek başına taşımayın, tercihen tarafsız ve aile dışından üçüncü bir kişiye başvurmayı tercih edin.

Narsist bir ebeveynin çocuğu olarak, ancak ebeveynin değişmeyeceğini bilerek onunla ilişki sağlanabileceğini anlamak önemlidir. Bunun için bir jest, gerçek bir sevgi sözü umudundan vazgeçmek gerekir; kendi seçimlerini yapma, duygularını ve ihtiyaçlarını ifade etme hakkına sahip bir varlık olarak görülmekten ümidi keserek büyüyen çocuk için yetişkinlikte bu zor ve uzun bir yol olacaktır. İhtiyaçlarınızın önemli olduğunu ve değerli olduğunuzu unutmayın. Onları tanımlamaya, ifade etmeye çalışmaktan korkmayın... ve onları tatmin etmeye çalışmayın.