🏋🏻♀️ Kadınların omuzlarındaki "zihinsel yük"
Ev işlerini yönetmek, planlamak ve takip etmek zihinsel yüktür ve tam zamanlı bir iştir. Bunu bir iş olarak düşündüğümüzde görevlerin yerine getirilmesi konusunda bilişsel yük paylaşılmadığı sürece kadınlar çift bedel ödemeye devam ediyorlar. Çünkü birçok toplumsal ilerlemeye rağmen aile yükümlülüklerinin dağılımı eşitsizliğini koruyor.
Kamusal alanda eşiyle aynı saatler içerisinde çalışsalar bile kadınların ataerkil sistemin bir dayatması olarak şekillenen ‘ev emeğinin kadının görevi olması’ anlayışından kurtulamadığımız görülüyor. Her şeyi düşünmek, “doğal olarak” tek bir kişiye, kadına emanet edilen bir görev olarak görüldüğünde bu emek alanı çiftler arasında adil bir şekilde dağıtılmamakla sonuçlanıyor.
Bu durumu tanımlamak için terimi ilk kullanan kişi Quebecli bir araştırmacı olan Nicole Brais'e göre zihinsel yük şöyle tanımlanır:
"Zihinsel yük, eş zamanlı soyut, kaçınılmaz ve sürekli olan işlerin takibi ve her bireyin ihtiyaçlarını karşılamayı ve bir evin sorunsuz işleyişini amaçlayan bir yönetim, organizasyon ve planlama işidir". (Laval Üniversitesi, Quebec)
🚩
Türkiye’deki kadınların erkeklere oranla dört kat daha fazla ev işi yaptığı ortaya çıktı.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) desteğiyle hazırlanan kapsamlı bir araştırma, Türkiye’de Covid-19 krizinin toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümü üzerinde değişikliklere neden olduğunu ortaya koydu. Evet belki evde oturmak durumunda kalan erkeklerimiz bir işin ucundan tutmak adına etrafımızda olsalar da, genel zihniyet rakamlar bazında acı gerçeğimizi pek de değiştirmedi! Türkiye’deki kadınlar, erkeklere nazaran dört kat daha fazla ev işi yaparken, hasta ve çocuk bakımı gibi işlere de yine aynı oranda daha uzun mesailer harcadı.
|
⚠️ Görünmeyen bu yükler neler?
Günümüzde erkekler ev işlerine artık daha büyük bir katkıda bulunuyor olsa bile, bilinçli ya da bilinçsiz olarak eşlerini ailenin idaresinden sorumlu olarak tanımlamaya devam edebiliyorlar. Örneğin, düzenli olarak çamaşırları temiz tutma, haftaiçinde neler yenecek, buzdolabında hangi malzemeler var, bu malzemeler nasıl değerlendirilebilir gibi bir çok soruya ev içerisinde yanıt vermesi beklenen kişi kadın! Kendi aile düzenimiz içinde her şeyin yerini annenin bilmesi, babaların klasik "annene sor, o daha iyi bilir!" diye cevap verişi aslında hepimize tanıdık gelecek bir örneklem. Salatalık doğrama işine gelene kadar görünmeyen bir planlama ve takip sözkonusu, görünmeyen iş yükü tam da bu!
Bu "sonsuz yapılacaklar listesi" ve "başa çıkamama" hissi, önkabul şeklinde kadına atfedilince, ortaya bir bilişsel fenomen çıkıyor ve durum desteklendiğinden, 🤯 zihinsel yük daha da ağırlaşıyor.
Kadınların sırtına binen bu zihinsel yük sadece günlük yaşamlarını etkilemekle kalmıyor, aynı zamanda kariyer yaşamlarını etkileyebiliyor, veya psikolojik sıkışmışlığa bağlı bir kendinden ödün verme sarmalına sokabiliyor. Sonuç ne mi? Görünmez bir iş yükü, bu yükü kaldıramama konusunda kendini yetersiz hissetme, suçluluk duygusu, başarısızlık hissi, tükenmişlik sendromu benzeri belirtiler.
👉 Bu içerik de hoşunuza gidebilir 🔗 Tükenmişlik sendromu mu yaşıyorum? Test et, harekete geç!
Zihinsel yükten müzdarip olup olmadığınızı nasıl anlarsınız?
Çok fazla zihinsel yükün uyarı işaretleri birden fazla olabilir. Belirtiler sıralamak pek mümkün olmasa da bu durumdan müzdarip olan kadınlarıın araştırmalarda sağladıkları verilere bakılarak belirgin işaretler ve daha az belirgin işaretlerden söz edilebilir.
Güçlü sinyaller
Özellikle kişinin kendisi hakkında düşünecek vakti olmadığı izlenimine sahip olması nedeniyle daha da saplantılı hale gelmesi ile sonuçlanan bu durum bir süre sonra kişinin "işleri yapılacaklar listesine koymak" gibi takıntılı düşünceler nedeniyle uyku düzensizliği yaşamaya başlaması, konsantrasyon eksikliği, unutkanlık gibi yaşam kalitesini düşüren sonuçlara yol açıyor. Kendi ihtiyaçlarını karşılamak yerine görünmez bu yükün altından kalkmaya çalışırken bulan kişi duygusal sisteminde de durduk yere ağlama, aniden sinirlenme veya kontrol edilemez bir panik halini kendinde gözlemleyebilir.
Zayıf sinyaller
- Gittikçe daha kontrol delisi olma eğilimi. Örneğin, partnerinize ev işlerini (çocukları okuldan almak, yerleri süpürmek vb.) unutmamaları için e-posta veya kısa mesaj göndermeniz gerektiğini düşünmek (bunu yapmadan rahat edememek)
- Partnerinize verilen görevleri de, her zaman kendiniz tamamlamak gerekecek şekilde düzenlemek. Örneğin: partneriniz süpürge yapmadan önce ihtiyacı olacak her eşyayı ona vermekten sizin sorumlu olduğunuza dair inanç geliştirmiş olmak.
👉 Bu içeriği okuyanlar bunları da mutlaka okuyor!
🔗 Control freak ne demek? Neden kontrolü elimden bırakamıyorum?
🔗 Mükemmeliyetçi misiniz? | Mükemmeliyetçilik testi yap!
Kadınlar bu işin içinden nasıl çıkabilir? Zihinsel yükü paylaştırmak!
Amaç, kendi dengenizi korumak için her zaman her şeyin sorumluluğunu üstlenmeyi isteme şeklindeki bu genellikle bilinçsizse gerçekleşen kötü alışkanlığı bırakmayı öğrenmektir. Zayıf sinyaller kısmında bahsettiğim davranış kalıplarını alışkanlık haline getirmiş olabilirsiniz. Farkına vardıktan sonra biraz akışa bırakmak veya güncel deyimle biraz “salmayı” başarabilmek, atabileceğiniz en basit adım.
Kendinizde oluşacak bu farkındalıkla bir süre sonra kendinizi değiştirmek ve etrafınızdakilerin size tavrını değiştirebilmek zaman alacak olsa da çabaya değer. İyi hissetme halinizdeki olumlu değişimi görünce değdiğini ve bunların çoğu kişinin küçümsediği gibi birer feminizm saçmalığı olduğunu düşünmeyi bırakacaksınız.
1. Önceliklerinizi gözden geçirin
Ulaşılabilir hedefler ve taşıyabileceğiniz kadar sorumluluk alanını belirleyin. Kendinize ait sınırları kabul edin. Zihinsel yük mekanizması öyle ki kendi kendini besliyor. Ev içi düzenin ve aile üyelerinin ihtiyaçlarının sürekli olarak organize edilmesi işinde mükemmellik tuzağına çekilmemeye dikkat edin. Yapılması gereken işlerden oluşan "yapılacaklar listeniz" birkaç görevle sınırlı olmalı ve her şeyden önce endişe ve ıstırap kaynağı olan öğelerle dolup taşmamalıdır. Yapılması gereken işleri düzenlerken belki de bir şeyleri gözden geçirme vaktiniz gelmiştir. Kendinizi yalnızca gerçekten öncelikli görevlere önceliklendirmeyi ve sınırlamayı unutmayın.
🚨 Kendinize gereksiz yere yüklenmeyi bırakmalısınız. Baskı çok fazla olduğunda, kendinizi rahatlatmak için çevrenizden yardım istemeyi öğrenin. İşleri olduğu kadar, zihinsel yükü de bölüşmenin mümkün olduğunu bilmek de önemli! Siz ifade etmediğiniz sürece çevrenizdekiler üzerinizdeki yükü farkedemeyecektir. |
2. Yardım isteyin!
Yardım almayı öğrenmelisiniz. Eşinizle ve hatta çocuklarınızla eşit koşullarda olmak için ev işlerinin nasıl bölüneceği hakkında konuşun. Adil bir görev dağılımı üzerinde anlaşmanız gerekiyor. Zihinsel yükün yarattığı olumsuz kişisel sonuçlar tüm ailenin huzuru ve mutluluğu için önemli. O halde ailenizden destek istemek yanlış bir şey değil.
🚨 Örneğin çöpü dışarı çıkaran eşinizse, çöp poşetlerini de değiştirecek veya yenisini satın alma sorumluluğunu da üstlenecek demektir. Aksi takdirde ev içerisindeki bu görevin sürekli olarak yerine getirilmesi işi sağlıklı bölüşülmüş denemez. Burada söz konusu olan şey, evin düzenini korumak adına kafamızdaki checklist'i bölüşmeyi paylaşmak! |
3. Bırakmayı öğrenin!
Bırakın, ve başkalarına güvenmeyi öğrenin. Eşiniz aile idaresinin belirli noktalarından sorumlu olduğunda, müdahale etmeye veya “geriye gitmeye” çalışmadan bunu yapmasına izin vermelisiniz. Onun işleri yapma şekli sizin standartlarınıza uymasa bile. Başlarda, görev veya sorumluluk sizin “mükemmellik” anlayışınıza göre yerine getirilmemiş olabilir, panik yapmayın. Muhtemelen uzun süredir o işi siz gerçekleştiriyordunuz ve karşınızdaki kişi kendi methodunu geliştirmekte yeni. Etrafınızdakilere güvenmeli ve onları cesaretlendirmelisiniz.
🚨 Örneğin eşinizle paylaştığınız bir sorumluluk olsun; bulaşık makinesini yerleştirmek. Eşiniz makineyi yerleştirdikten sonra daha verimli bir dizilim yapmak adına onun arkasından tabak ve tencerelerin yerini değiştirmeyin! İş yapıldı ve tamamlandı, nokta. Aksi takdirde işleri fiziksel olarak paylaşmış olsanız da zihinsel olarak bu sorumluluğu paylaşmayı başaramamışsınız demektir. En nihayetinde değişim evde siz de dahil herkesin alışması gerekeceken bir şey olacak! Kendi kurallarımızı ve alışkanlıklarımız da esnetmenin vakti geldi! |
4. Kendinize zaman ayırın!
Bu aile bireylerinin herbiri için geçerli bir madde. Herkes sadece kendi için anlar yaratmalı, hatta bunu düzenli olarak yapmalı ve planlarına dahil etmeli. Sonra da mümkün olduğu kadar az bu plandan sapmaya özen göstermeli. Örneğin okuma zamanı, el işi yapma, yürüyüş yapma, yoga yapma, spor yapma, sosyalleşme gibi aklınıza gelebilecek her türlü aktivite ile bu maddeyi yerine getirebilirsiniz.
🚨 Mutluluk ve iyi hissetmek, doğrudan kendine iyi bakmayı bilmekten geçiyor. Psikolog Mine Yücel'e göre; zihin, beden, ruh sağlığı açısından kendine özen göstermek ve kendine iyi bakmak anlamına gelen öz bakım, sanıldığının aksine yalnızca beden (cilt, saç gibi) odaklı değil. Zihin ve ruhu beslemek de öz bakım bileşenleri arasında sayılabilir. |
Yaşam kalitemizi belirleyen birçok şey var, bunlardan bir kısmı kontrol edemediğimiz şeylerden oluşurken bir kısmı da kontrol edebileceğimiz ve değişim yaratabilecegimiz şeylerdir. Tam da kontrol edebildiklerimizin ortasında düzenli küçük alışkanlıklarla mümkündür, böylece ortaya bilinçli seçimlerimizle yaptıklarımızın ürünleri çıkar.
👉 Bu içeriği okuyanlar bunları da mutlaka okuyor!
🔗 Çalışan annelerin okuması gereken 10 şey! | Çocuk ve kariyer
🔗 12 adımda hayata yeniden başlamak
🔗 Güne başlarken ihtiyacımız olan olumlamalar | 20 pozitif cümle
Yazar notu: hepimize düşen sorumlulukKadının sırtındaki bu yük görünmez olduğundan biz sesimizi çıkarmadıkça ağırlığını korumaya devam edecek. Gelecek nesilleri düşünün: çocuklarınıza, özellikle de erkek çocuklarına, ev işlerinin herkesin işi olduğunu öğretin. Ve kadınların hiçbir şekilde aile lojistiğinin “proje yöneticileri” olmaları görevi doğal olarak yüklenmemiştir, bunu hatırlayın ve hatırlatın.
Bu yöntemlerin hiçbiri yeterli olmuyorsa bir psikoloğa gitmekten çekinmeyin. Veya bir aile danışmanına!
🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe
|
Kaynak
Brais, Nicole. Les conditions de vie des femmes [microforme] : impact du règlement de location en habitation sociale
Flèche S., Lepinteur A., Powdthavee N., 2018, "Gender Norms and Relative Working Hours: Why Do Women Suffer More Than Men from Working Longer Hours Than Their Partners?", AEA Papers and Proceedings, 108, 163-68. DOI: 10.1257/pandp.20181098
