Empati nedir, ne işe yarar? Empati kurmak ne demek?

tarihinde Yudum , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Empati: kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, onun bakış açışıyla bakmak becerisini ifade etmek için kullanılır. Sosyal ilişkilerde empati kurmak, hem kendi duygularını hem de karşındaki kişinin duygularını farkında olmayı sağlar. Bu da sağlıklık ilişkiler kurmanın temel unsurlarından biri. Empati genellikle yardımseverlikle karıştırılır veya her zaman yalnızca olumlu olarak kabul edilir, ama aslında "empati" bundan biraz daha karmaşık... Peki empati kurmayı öğrenmek ne işe yarar? Empatinin fazlası zararlı mı?

Empati nedir, ne işe yarar? Empati kurmak ne demek?
Özet

Empati ne demek? | Bağ kurmak için bir araç

Empati, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun yani bir başkasının inançlarını, arzularını, duygu ve düşüncelerini hesaba katabilme becerisi. Peki, kendimizi başkasının yerine koyabilme yeteneği ne işe yarar? Spesifik olarak, bir başkasının duygusu karşısında uygun bir duygu hissedebilmek ve kendini ve başkasını ayırt edebilmek için elzemdir. 

Duygusal zeka 5 temel unsurdan oluşur ve empati bunlardan biridir. Aslında hayatımızın ilk dakikalarından itibaren empati kurabilmekte başarılıyızdır çünkü bu beden tarafından deneyimlenen bir şeydir. Yeni doğmuş bir bebek, kendi fiziksel duyularına sahip ve kendi bedeni ile annesinin bedeni arasındaki farkı anlayabiliyor. Yetişkinlikte de aslında bu böyle. Kendimizin nerede durduğunu/duracağını/durması gerektiğini sosyal ilişkiler kurarken empati ile ölçeriz. Aralarında empatik bir ilişki bulunan iki insan birbiri ile bağ kurmaya başlar. 

Bizde doğuştan varolan bu yetenek, geliştirilebilir, ve hatta sürekli öğrenilmeli ve teşvik edilmelidir.

👉 Daha huzurlu yaşamak için duygularınızı günlük olarak nasıl daha iyi yönetirsiniz?

📖

Etimolojisi

Onları daha iyi anlamak için kelimelerin etimolojisine ve kökenine bakmak her zaman ilginçtir. Empati sözcüğünün iki ayrı kökeni bulunmakta. Biri duygu, ıstırap veya acıma anlamına gelen Yunanca "pathos" kelimesi iken, diğeri  "duygu içinde olmak" veya "içten hissetmek" anlamına gelen Almanca "Einfuhlung" kelimesidir. Einfuhlung kelimesi, ilk olarak Alman filozof Robert Vischer'in 1873'te estetik üzerine yazdığı doktora tezinde görülmüştür. Vischer bu kelimeyi, insanın bir sanat eserine veya edebiyat eseri karşısında hissettiklerini ifade etmek ve sanatçının temsil etmeye çalıştığı duyguları hissetmek anlamında kullanmıştır.

Empati türleri

Empati yeteneği 3'e ayrılır. 

1) İçgüdüsel Empati: bu empati çeşidi doğuştan sahip olduğumuz empatidir. Başkalarının yaşadığı duygular ile bağ kurmaya yarar. Örneğin; üzüntü, sevinç, mutluluk gibi duyguları aynı diğerleri gibi yaşayabilmemizi sağlar. Duygusal bir film izlerken istemsizce döktüğünüz gözyaşı işte bu türe bir örnektir.

2) İlişkisel Empati: ilişki içerisinde olan tarafların birbirlerinin duygularına karşı kurduğu empati. İki insan arasındaki ilişki yakınlaştıkça aralarındaki empati gücü de o denli kuvvetli olacaktır. Sevgiliniz evde sıkılırken siz dışarda eğleniyorsanız ve içiniz cız ediyorsa, ilişkisel empati deneyimliyorsunuz demektir. 

3) Deneyimsel Empati: Adı üstünde, deneyimler ışığında gelişen empati türü. Örneğin, aldatıldıysanız, bu durumun insanın duygu dünyasını nasıl etkileyeceğini bilirsiniz. Ve aynı şeyi yaşayan birine artık empatik davranırsınız.

Empati, Sempati ve Merhamet/Acıma arasındaki farklar

Bu başlıkta gördüğümüz her kavram duygulanım özellik taşır. Empati de duygu temelli bir tepkidir ancak sempati, merhamet veya acıma tepkilerinden ayrışır. Peki ne farklı?

Sempati, birine yakınlık hissetmek anlamına gelir. Ancak empati için o kişiye yakınlık hissetmeniz aranmaz. Sempati de duygulanımsal bir özelliğe sahiptir çünkü birine sempati duyduğumuzda, ayna nöronlarımız aktive olur. Ayna nöronlar ve mimetik süreç sayesinde, karşımızda bir gülümseme gördüğümüzde sempati duygumuz gelişir. Empati ile, ayna nöronlar aktive edildiği gibi bir başka nöron ağı olan zihinselleştirme de sürece eklenir. Zihinselleştirme, kişinin kendisinin ve başkalarının zihinsel durumlarını fark etmesi ve bunları anlamlandırması anlamına gelir. Bu, diğerinin ne hissettiğini hissetmemize izin verir, ancak kendi duygularımız tarafından boğulmamızı engeller. Merhamet ve acıma ise işte bu noktada empatiden ayrışır. Ek olarak, merhamet çoğu zaman acıyla bağlantılıdır.

Daha iyi ayırt etmek için aşağıdaki örneklere bir göz atalım;

  • Biri bana gülümserse mutlu olurum, ben de gülümserim ➡️sempati
  • Bir arkadaşım iyi bir haber duyarsa, sevinçten havalara uçarsa, onun adına sevinirim. Sevincini hissedebiliyorum ama aynı zamanda kendimi onun yerine koyup ona bir bardak su ikram edebiliyorum ki heyecanını bastırsın. ➡️ empati.
  • Diğeriyle birlikte acı çekmek ve onun acılarını azaltmak için harekete geçmek istiyorum. Örneğin, arkadaşımın kaybı için ben de yas tutuyorum. Onunla beraber acı çekiyorum. ➡️ merhamet.

👉 Duyguları anlamak | Temel ve karmaşık duygu türleri nelerdir?

Neden empati kurarız? Empati ne işe yarar? 

Empati ne işe yarar sorusuna cevap verirken, muhtemelen ilk kez duymadığınız ve son olmayacak bir söz ile başlamak gerek. İnsan, sosyal bir varlıktır. Çok yalnızım deseniz de gerçek şu ki, yalnız değilsiniz. Her zaman başkalarıyla ilişki halindeyiz ve bu şekilde kendimizi var ediyor ve gelişiyoruz. Şu an kanepede yalnız oturuyor olabilirsin ama bugüne kadar karşılaştığın tüm sosyal deneyimler seninle beraber o koltukta etrafa bakıyor. Empati bu nedenle çok önemli bir sosyal rol oynuyor. Aslında, tek başımıza bu işleve ihtiyacımız yok, ancak kalabalığın içinde kendimizi ve çevremizi anlamlandırmak için empati elzem. 

Empati kurmak sosyal ilişkilerde bir çok kolaylık sağlamaktadır:

Empati yeteneğini geliştirmek bugün çok önemli olabilir. Gerçekten de, insanlar her zaman kendi gruplarını kayırma eğiliminde olmuşlardır. Bu yüzden ailemize veya sevdiklerimize diğerlerinden daha doğal bir şekilde empati gösteriyoruz 🥰.

Diğerinin duyguları ile özdeşlik kurabilmek, herkese empati göstermek, savaşların kızıştığı, göç dalgalarının söz konusu olduğu bir zamanda düşünülmesi gereken değerli bir seçenek. 🕊️

Empati kurmak: nasıl ve ne kadar? 

Empati, iyilikseverliğe giden bir yoldur, ama iyilikseverlik değildir. Empati kararlaştırılamaz. Empati, ben büyüdükçe doğal olarak gelişir, ancak diğer insanların duygularını ve dolayısıyla onlardan kaynaklanan ihtiyaçları anlayabilirsem, onlara yardım da edebilirim, onları manipüle de edebilirim. Bakınız; kendini sizin yerinize koyabilmek ve sizi analiz edebilmek için eğitim gören insan kaynakları çalışanları. 😋 

Empati nasıl kurulur? 

Empatinin tam anlamıyla kusursuz olarak kurulabilmesi için 3 şey gereklidir;

  • Karşısındaki insanın yerine kendimizi koymak ve olay ve eylemleri onun bakış açısıyla değerlendirip tarafsız bakabilmek
  • Karşısındaki insanın tüm duygu ve düşüncelerini doğru değerlendirmek ve tam anlamıyla hissedebilmek
  • Karşısındaki insanın tüm duygu ve düşüncelerinin tam anlamıyla anlayabildiğini ona ifade edebilmek.

Empati zararlı hale geldiğinde...

Ah evet unutmuşum, empati sadece yardım ve cömertlik ile sonuçlanmayabiliyor. Aramızdaki en sadistlerin gizli silahı olarak da ortaya çıkabiliyor. Duygusal şantajcılar merhaba! Ayrıca aşırı empatik biri olduğunuzda da işler çığrından çıkabilir. Örneğin diğerleri ile empati kurmakta zorlanmıyorsanız ve bunun yanı sıra başka duygusal yetenekleriniz zayıf ise, narsistlerin en sevdiği insan tipleri arasında naif insanlar kategorisinde yerinizi alabilirsiniz.  

👉Aşırı duyarlı insanlar ve günlük hayat

👉Herkesi memnun etmeye çalışanlar

Olumlu empati geliştirebilir misiniz?

Olumlu empati geliştirmenin ilk adımı, kendini soyutlamayı öğrenebilmektir. Değerlerimizi, bazı inançlarımızı, bazı önyargılarımızı esnetmeyi öğrenmeliyiz ... Öte yandan, sosyal ilişkilerimizi; işbirliği, aktif dinleme, kahkaha , nezaket, sevgi ve saygı gibi kavramlarla destekleyebiliriz.

Arzu, haset ve kıskançlık tarafında da yapılacak çok iş var. Bu kavramlar genellikle rekabete yol açar. Bilgelik, başkalarının sahip olduklarını arzulamaktansa, elimizdekileri arzulamaya devam etmemizi ve şükran duymamızı dikte eder. Birbirimize yalan söylemeyeceğiz, bilgelik hepimizin sahip olduğu bir şey değil.😜 Ancak birlikte deneyebiliriz, çünkü kıskançlık ve kin olmadan  bizi daha mutlu ve dolayısıyla daha empatik sosyal çevreler bekliyor. Daha empatik olmak bizi sevdiklerimize ve henüz tanımadıklarımıza yaklaştırır ve bu da son tahlilde önce bizi mutlu eder!

Yazı işleri ekibinin görüşü: üzerinde çalışılabilecek iyi bir kalite

Empati, üzerinde çalışmak için harika bir niteliktir. Bu noktada yapacak işiniz olduğunu düşünüyorsanız, bu konuyu birlikte tartışmak için bir yaşam koçu ile görüşmeniz ilginç olabilir. Seanslar boyunca, empatinizi geliştirmenize ve dolayısıyla ilişkilerinizi geliştirmenize olanak sağlayacak yeni alışkanlıklar edineceksiniz.

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaleme alan Yudum , Wengood yazarı

🤩Hayatımı fiziksel ve zihinsel harekete adadım. 🖋️Yazmayı, 💭düşünmeyi, 📖okumayı ve 🔎araştırmayı çok seviyorum. 😺💕🧘‍♀️Kedim ve yoga matım vazgeçilmezim.

En yeni makaleler

Kaygı döngüsünden çıkmak | ☔ RAIN yöntemi

Kaygı genellikle dört aşamada ortaya çıkar. Çoğu zaman kaygıyla yaşayan insanlar kaygı döngüsü olarak bilinen durumu yaşarlar. Kaygının 4 aşamasının belirtilerini bilmek, kaygı döngüsünün nasıl çalıştığını anlamak belirtilerinizi yönlendirmenize yardımcı olabilir. Bu içerik Kaygı Döngüsünü Kırmak isimli kitap incelemesinden yola çıkarak bu döngüyü nasıl kırabileceğinizi anlatıyor.

Aşırı hassas kişiliği avantaja çevirmek!

"Ama neden hala ağlıyorsun?". Bu cümleyi sürekli duyuyorum, ve kendimi suçlu hissetmeme neden oluyor! Çünkü bu kadar hassas olmanın normal olmadığını düşünmemi sağlıyor. Aşırı duyarlı olduğumuzda, gözyaşları işlev görme şeklimizin bir parçasıdır. Çünkü güçlü yaşadığımız duyguları boşaltmamıza yardımcı olurlar. Bu, içinde bulunduğunuz duruma göre utanç verici olabilir ama aksine bunu bir zayıflık olarak görmemelisiniz! Kendinizi olduğunuz gibi tanıyıp kabul edip duygusallığınızı doğru şekilde kanalize edersek, aşırı duyarlılık bir güç haline bile gelebilir. Aşırı duyarlılığınızı güce nasıl dönüştüreceğinizi bu yazının devamında konuşuyor olacağım.

Temel duygular nelerdir? Duygu çeşitleri

İnsan doğası; duygu, davranış ve düşünce! Peki duygu ne demek? Temel duygular hangileri? Çocuklara kendi duygularını tanıması için onlar öğretilir, yetişkinlere ise onları nasıl kontrol etmek gerektiği öğretilir, öyle değil mi? Ancak neden bunun gerekli olduğunu hiç düşündünüz mü? Duygular davranışları nasıl etkiliyor? Tüm dünyada aynı yüz ifadesi ile kendini belli eden ve her insanda var olan 6 temel duygu var. Bunlara primer duygu da denir. Gelin duygu durumu, hayal kırıklıkları, mutluluk üzüntü vb. kavramların derinine beraber inelim, duyguları tanımak ve onları kontrol etmek için onlarla yüzleşelim.

Türkiye'de "Babalık İzni" Kullanmak

Evet, anne adaylarına tanınan doğum izni babalar için de geçerli. Ebeveynlerin arasında hiç bir fark yok iken, babalık izni hala daha hamile kadınların izin süresinden daha az ve bir çok değişken ile farklılık gösteriyor. Doğumda babalık izni, babaların bebeği tanımasına ve hatta bebek ile bağlılık oluşturmasına olanak tanır. Peki babalık izni kaç gün? Babalık izni ne zaman kullanılır? Babalık izni dilekçesi nereden bulunur? Ve tabii erkeklerde doğum izni en verimli şekilde nasıl kullanılır? Babalık izni hakkında her detayı aşağıda derledik.

Ofiste çıldırdığım gün ve sonrası | İş yerinde öfke patlaması

Ve sonra bir gün, bardağı taşıran son damla! Hissettiğimiz, ama geldiğini tam olarak göremediğimiz o gün. Kariyerini sorgulatan yönetim biçimlerinin hayal kırıklığı. Ve bam! İş yerimizde çıldırıyoruz. Uygunsuz sözler, kontrol edilemeyen tepkiler, gözyaşı, öfke patlaması… Fırtına geçtikten sonra ertesi gün ofise nasıl gidilir? İş yerinde öfke patlaması yaşadıktan sonra ne yapmalı?

Pozitif bir insan olmak istiyorum!

Bardağın dolu tarafını görmek veya boş tarafını görmek! Yaygın ama uygulaması nadir görülen bir söylem! İyimserlik seviyemizi belirlemesi açısından bu algılama biçimi, önemli. Ben, bu bardağı boş görenlerdenim! Hatta, moralim bozuk olduğunda ben bu bardaktaki dolu suyu da içip bitiriyorum. Kısacası, yeterince metafor kullandıysam, olumlu düşünmeyi beceremiyorum, her zaman en kötüsünü hayal ediyorum ve her şeyi siyah görüyorum! 😨

Hiçbir hayalim yok, ne yapacağım?

Bir kadın dergisinde karşılaştığım soru karşısında farkettim ki; Hayatta hiç bir amacım, hayalim yok! Dergideki soru karşısında, bir anda müthiş bir düşünceler sinsilesine kapıldım! Biraz şaşırdım ve soruya saatlerce baktıktan sonra sayfaya hala tek bir kelime bile yazamamıştım… Nasıl yani, benim yaşamda bir hedefim yok mu? Hayallerim sorulduğunda, aklıma gelecek hiçbir şey olmaz mı? Birkaç seyahat planı ve kısa vadeli öğrenme hedefleri dışında zihnim bomboştu ve aklıma hiçbir şey gelmiyordu. Bu durum beni kaygı ve depresif duygulara sürükledi. Peki hayatta bir amacın olması şart mı? Yoksa ne olacak?

Boşanma sebepleri | En yaygın 10 neden

İlişkilerin sınavı 3. yıldır derler. Peki ya evliliğin? TUİK’in son verilerine göre, evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2021 yılında gerçekleşen boşanmaların %33,6'sı evliliğin ilk 5 yılı, %20,9'u ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti. İlgisizlik, sadakatsizlik, parasal konular ve daha nicesi evliliklerin sonlanması için neden oluşturabiliyor. Boşanmanın en yaygın 10 nedenini sıraladık!

Hiç arkadaşım yok! Neden?

Günlerimi tek bir kelime bile etmeden kendi köşemde yalnız geçiriyor değilim, bir şeyler içmek için dışarı çıkmak istersem arayabileceğim iki veya üç kişi var tabii. Ama dost diyebileceğim arkadaşım yok! Benim tercihim miydi bu? Ya da insanlar mı benden kaçtı? Etrafımdaki sağlam arkadaş gruplarını gördükçe kendime sormaktan vazgeçemiyorum: neden hiç arkadaşım yok?!

Procrastination (erteleme hastalığı) nasıl yenilir?

“Daha vakit var…”, “Önce şunu halledeyim, sonra yaparım.”, “Yarın yaparım…” Bilin bakalım ne oldu? Asla yapmadım veya yumurta kapıya dayanınca harekete geçebildim. Kimler bugünün işini yarına erteliyor? 🙌 Modern yaşamın akıl almaz temposu içerisinde, bir şeyleri yapmaya enerjimizin kalmaması normal diyebilirsiniz. Fakat erteleme davranışı sanılanın aksine masum değil ve arkasında bir sürü psikolojik sebep barındırıyor. Yetersizlik hissi, motivasyon eksikliği, stres… İşte erteleme davranışından kurtulmak için 5 ipucumuz! 💪

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

🎥 Youtube

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest