Kontrol etme hastalığı, İngilizcede 'control freak' yani kontrol deliliği olarak geçer. Bu kişiler etrafındaki her şeyin kusursuz olması için büyük bir çaba içindedirler, hataya tahammülleri yoktur, bundan dolayı da her şeyi kontrol ederek kendileri yönetmek için uğraşırlar. Kontrol etme ihiyacı artık bir obsesyona dönüşmüştür.
Genelde kontrol etme hastalığı, günlük hayatın düzenlenmesi ile sınırlı kalmamaktadır ve özdenetimi de kapsamaktadır. Nasıl mı? Örneğin kişi duygularını da genellikle kontrol etmesi gereken şeylerden biri olarak görür. Ağlamanızı sınırlarsınız, şefkat göstermekten kaçınırsınız, hayal kırıklığına uğrama veya yargılanma çekincesi ile arzularınızı da kontrol etmeye çalışırsınız.
Neden sürekli her şeyi kontrol etmeye çalışıyorum?
Hayatta zor dönemler vardır ve olumlu ya da olumsuz beklenmedik olaylar sandığımızdan daha sık gerçekleşir. Her şeyi kontrol altına almak, “olaylara” maruz kalmamak, beklenmedik durumlarla karşılaşmamak hayatın ve kaderin efendisi olma çabası gibi bir şey. Bu tutum aslında bir savunma aracı. Güvende hissetmek için verilen bir savunma tepkisi, bir çeşit sürekli gardını almış olma hali.
Mükemmeliyetçilik de çoğunlukla kontrol etme hastalığı ile bağlantılıdır. Kontrolün sizde olması gerekiyorsa, belki de özgüveniniz eksiktir veya bir huzursuzluk ile mücadele etmektesinizdir. İşi şansa bırakmak istememenizin ve bunun sizde takıntı haline gelmesinin mutlaka altında yatan başka bir sebep vardır.
Çevrenizdeki her şeyi yönetme arzunuz, belki de her zaman hazır olduğunuzun bir kanıtı veya etrafınızdakileri hayal kırıklığına uğratmayacağınızın bir garantisidir sizin için. Veya herkesi memnun etme arzunuz yüzünden hiçbir şeyi şansa bırakmıyorsunuzdur.
Herşeyi kontrol etmekten vazgeçmeli miyim?
Cevap açık ve net: evet. Her şey üzerinde kontrol sahibi olduğunuzda, zemini kaybetme riski büyüktür. İstediğinizi alamadığınız veya önünüze engeller çıktığı gün, hayal kırıklığı çok büyük olacak ve depresyonun ortaya çıkma riski artacaktır. Takıntı halindeki hiç bir davranış insana iyi gelmez.
Kontrol delilerinin etrafındaki insanların uzun vadede bu davranışa katlanmakta zorlanmaları içten değildir. Bu mükemmeliyetçilik veya kontrol etme takıntısı bir çok ayrılık veya boşanmanın da sebebidir. Her şeyi kontrol etmesi gereken bir kişi kesinlikle eşini, ailesini, arkadaşlarını da kontrol etmek isteyecektir. Bu durumu yönetmek çevresi açısından zordur.
Biraz bırakmayı öğrenmekHer şeyden önce, rahatlamayı öğrenmelisiniz. Bir psikiyatriste veya yaşam koçuna bu kontrol ihtiyacından bahsederek başlayabilir, ardından huzurunuzu bulmak için örneğin gevşeme terapisi, meditasyon veya yoga gibi dinginleştirici aktiviteler yapabilirsiniz. Anda kalmak ile ilgili farkındalığınızı arttırabilirsiniz. Birkaç dakikalığına da olsa hayatınızın temposunu yavaşlatmaya çalışın, vücudunuza ve etrafınızdaki dünyaya odaklanın. Son olarak, başkalarına açılmayı öğrenmelisiniz, kendinizi tuttuğunuzu düşündüğünüz yaşanmışlıkların peşine düşün. Gerçekten sevgiye ihtiyaç duyduğunuz bir anda duygularınızı kontrol etmeye çalışmayın. Sevdikleriniz için önemli olduğunuzu, sizi sevdiklerini anlamanız için öncelikle onlara nasıl hissettiğinizi göstermelisiniz ve onlara sizin kontrol etmediğiniz bir alan bırakmalısınız. |
Kaynak
