Vajinismus nedir? Neden olur ve nasıl geçer?

🌸 Vajinismus nedir?

Vajinismus; kısaca vajinal kanalın istemsizce kasılması sonucu cinsel birleşmenin olamaması ⛔ durumudur. Yaygın olarak vajinismus hastalığının kadınlarda cinsel işlev bozukluğu olduğunu söyleyip geçiyoruz. Halbuki vajinismus ile yaşamak, kadınların cinsel birleşmeye girememesinin yanısıra, kendi arzusuna rağmen, vajinasının içine tampon, fitil, parmak sokamaması veya jinekolojik muayene olamaması anlamına gelir. 

Vajina içinde neler olup bittiğine kısaca bir bakalım... 

Vajinismus hastalığında, vajinal kanalın dış 1/3 kısmını çevreleyen kas grubu (pubokoksigeus kası) ısrarlı ve güçlü şekilde kasılır. Kasılmalar istem dışıdır ve bunun sonucunda penetrasyon gerçekleşemez veya tam olarak gerçekleşmeyecek şekilde ağrılı birleşmeler yaşanmak zorunda kalınır. 

⚠️ Vajinismus yalnızca ilk cinsel birlikteliği kapsamaz. Kimi kadınlar önceleri cinsel ilişki esnasında hiçbir problem yaşamazken, travmatik yaşantılar veya bir başka sağlık problemine bağlı olarak zaman içinde vajinismus olabilirler. 

🌸 Vajinismus türleri

Vajinismus, ortaya çıkış zamanına göre primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olarak ikiye ayrılmaktadır. Birincil vajinismus: vajinal penetrasyon hiç sağlanamadığında geçerlidir. Sekonder vajinismus: potansiyel olarak jinekolojik cerrahi, travma gibi faktörler nedeniyle vajinal penetrasyonun bir zamanlar başarıldığı, ancak artık mümkün olmadığı zaman geçerlidir.

Primer Vajinismus (Birincil vajinismus)

Cinsel ilişkinin hiç gerçekleşememesi durumuna biz primer vajinismus deriz. ‘Yaşam boyu vajinismus’ olarak da geçen bu durum evli çiftlerde zamanla büyük sorunlara yol açabilir. En sık görülen vajinismus türü olmakla birlikte çoğunlukla bireyin çocukluk ve ergenlikteki aile yaşantısı, baskıcı yetiştirme tarzı, cinselliğin ayıp, günah, suç ve cinsel organların ve cinselliğin pis bir şey olarak kavramlaştırıldığı yanlış, yetersiz, abartılı, cinsel bilgiler nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu durumda korku ve kaygılar vajinismusa zemin hazırlamaktadır. 

Sekonder Vajinismus (İkincil vajinismus)

Daha önceden cinsel ilişki yaşamış olmasına rağmen vajinismus oluşmasına ikincil vajinismus denir. İkincil vajinismusun nedenleri birincil vajinismustan değişiktir. Cinsel organlarda fiziksel travma, ağrılı cinsel ilişki, ağrılı jinekolojik muayeneler, psikolojik şiddet, cinsel taciz, tecavüz, vajinal enfeksiyonlar, veya depresyon, anksiyete bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklar ikincil vajinismusun oluşumunda belli başlı faktörlerdir.

Durumsal Vajinismus

👩‍⚕️Vajinismus bazen konuma, kişiye veya duruma özgü de olabilmektedir. Evlilik problemleri, eşler arasında yeterli iletişim ve etkileşimin olmaması, eş reddi, düğün travmaları da vajinismus gelişmesine zemin hazırlamakta veya neden olmaktadır. Partnerine karşı gizli öfke duyması bu durumun en sık nedenlerindendir. Bu vajinismus tipine “durumsal vajinismus” da denmektedir. Durumsal vajinismusta, sebep olan faktörlerin ortadan kalkması ile vajinismus sorunu da ortadan kalkabilmektedir.

🖇️ Vajinismus belirtileri nelerdir?

• Cinsel ilişkiye eşlik eden ağrı
• Girişilen veya tamamlanmış ilişki sırasında vulvovajinal veya pelvik ağrı
• Vajinal penetrasyondan kaynaklanan ağrınızı çevreleyen korku veya endişe
• Vajinal penetrasyon beklentisiyle pelvik taban kaslarının gerilmesi
• Vajinada basınç
• Vajinal açıklıkta yanma hissi

🌸 Vajinismus ile yaşamak

Vajinismus sorunu yaşayan kişi kafasından sürekli buna bir neden arama çabasındadır. Çünkü buna bir anlam yüklemek istemektedir. Kendini sorgulamak ve genellikle kendini suçlamak en yaygın tepkilerden biri. 

Bazen kişi bu soruna bir neden bulamadığı noktada organik nedenler düşünerek vajinasında anatomik bir bozukluk olduğunu vajinanın bir penisi içine alamayacak kadar küçük olduğunu ya da çok dar olduğunu, kızlık zarı kalın hatta vajinanın tamamen kapalı olduğunu düşünmeye başlar. 

Suçluluk psikolojisi, yetersizlik hissi gibi olumsuz duygular yaşayan hastaların bilmesi gereken şey şu ki; vajinismusun bu etmenlerle hiçbir ilişkisi yok! 

Peki o zaman vajinismus olan kadınlar neden ilişkiye giremiyor? 

❓ Vajinismus neden olur?

Vajinismusun ortaya çıkmasında pek çok faktör rol oynuyor, çünkü cinsellik, psiko-sosyal, biyolojik ve kişiler arası etmenlere bağlı olan akışkan bir süreç. Toplum, aile, gelenekler, inanışlar, çocuk yetiştirme şekilleri insanın cinsel davranışını sürekli olarak etkilemekte.

🔴 Yanlış, yetersiz, abartılı, cinsel bilgiler

Abartılı yanlış ve yetersiz cinsel bilgilenmeler vajinismusun ortaya çıkmasında en sık rol oynayan nedenlerdir. Çünkü bunlardan etkilenme korku (acı, ağrı, kanama korkusu) tohumlarının ekilmesine neden olur.

Vajinismus sorunu yaşayan bireylerin, arkadaşlarından, akrabalarından (hala, teyze, yenge, abla, anne) olumsuz cinsel ilişki öyküleri dinledikleri görülmektedir. Bu hikayeleri dinlemek çocuğun/yetişkinin kafasında olumsuz düşünceler canlandırarak ilk gece korkusu veya penetrasyon korkusu geliştirmesine neden olmaktadır.

Kişinin zihninde simgesel olarak büyüttüğü penis korkusu, cinsel ilişkide dayanamayacağı kadar acı çekeceği ya da kendisine kötü bir şeyler olacakmış gibi hissetmesine yol açar. 

🔴 Tabu, ayıp, günah, suç

Cinselliğin bir tabu, ayıp, günah ve suç bağlamında algılandığı kültürümüzde genç kızlar ilk cinsel deneyimlerini önceden sağlıklı bir cinsel bilgi almadan yaşama zorunda kalmaktadır! Çünkü cinsellik konuşmak zor! 

Çocuklukta ve ergenlikte cinselliğin ayıp, günah, suç duyguları ile birlikte empoze edilmesi korku gelişimine neden olur. Örneğin; kız çocuğunun annesinin cinselliği aşağılamasını, değersizleştirmesini gözlemlemesi veya çocuk bir şey sorduğunda ebeveynlerin olumsuz söz veya yüz mimikleri ile cinselliğin kötü, kirli, ayıp, yasak bir şey olduğu mesajını vermesi yanlış kavramların zihinde yerleşmesine neden olabilmektedir.

Yine çocukluk ve ergenlik döneminde kişinin mastürbasyon esnasında yakalanması ve ebeveynlerin buna verdiği ani ve abartılı ve olumsuz tepkiler kişide vajinismus gelişmesinde önemli etkenler olarak göze çarpmaktadır.

🔗 Çocuklukta meydana gelen ve yetişkinliği etkileyen 5 ruhsal yara ! 

🔴 Olumsuz beden algısı

Son bilimsel çalışmalar, beden algısının olumlu veya olumsuz olmasının da vajinismusa neden olabileceğini gösteriyor. Cinsel ilişkiye girememesinin ardında organik nedenler arayan kişi kendi bedenini sevmeme veya kendini suçlama eğilimi gösterebilir. 

Bu bağlamda kendi vücudunun tamamı ya da belli bölümlerinden memnun olmama, cinsel organları ile ilgili olarak utanç, çirkin bulma, hatta iğrenme gibi duygular yaşayabildikleri kabul edilir. Utanma ve suçluluk duygularının kişinin cinsel hayatını etkilemede çok ama çok önemli duygular olduğunun altını çizsek az. Yine vajinismus nedenleri arasında kendine güvensizlik, yetersizlik düşük benlik algısı duyguların hatırı sayılır derecede etkili olduğu düşünülmekte. 

#️⃣ Beden olumlama hareketi 

🔴 Travmatik yaşantı

Son olarak, çocukluk ve gençlik dönemlerinde yaşanan travmalar da vajinismusa zemin hazırlamakta ya da ortaya çıkmasına neden olmaktadır. 

• doğum olayına tanık olmak, 
• erken eratizasyon, 
• anne babanın cinsel ilişkisini görmek zorunda kalma, 
• fiziksel istismar, 
• cinsel istismar, 
• Psikolojik şiddet, 
• Cinsel bölgede düşme, çarpma vb. nedenlerle fiziksel travma olması

Aynı şekilde babanın uzak, suçlayıcı, şiddet kullanan, anneyi aşağılayan, küfürlü konuşan bir tavır sergilemesi kız çocuğunda erkeklere güvensizlik kadınlık ve annelik rolünü benimsemede güçlüklere neden olarak kişinin cinsel gelişimini etkilemektedir.

Bu noktada toksik maskülanite ile ilgili hepimizin kaynaklar okuyarak bilinçlenmesi şart! 

❓Vajinismus nasıl geçer?

Vajinismus için tedavi yöntemleri, ağrılı ve korkutucu semptomlarından kurtulmanıza yardımcı olabilir. Tedaviler, vajinal penetrasyonu çevreleyen olumsuz duyguları yönetmeye odaklanır. Kadınlar vajinalarının etrafındaki kasları kontrol etmek ve gevşetmek için evde egzersiz yapmayı öğrenebilirler. Ek olarak, pelvik fizyoterapistler vajinal dilatörler ve penetrasyon kaygısını hafifletmek için diğer yöntemleri kullanarak kadınların gevşemesine ve egzersizlerle rahat olmasına yardımcı olmakta harikadır.

👩🏻‍⚕️ Vajinismus tanı ve muayene

Belirtilerinizi ve cinsel geçmişinizi tartıştıktan sonra, kas değerlendirmesini de içeren bir pelvik muayene ile vajinismus çok hızlı bir şekilde teşhis edilebilir. Pelvik muayeneler vajinismus hastalarında ağrılı kas spazmlarına neden olabileceğinden, sağlık uzmanınız muayeneden önce vajinanızın dışına topikal uyuşturucu krem uygulayarak bu süreci daha az ağrılı hale getirebilir veya gevşeme egzersizleri yapmanıza yardımcı olabilir. SMM'ler, cinsel ilişkide ağrıya neden olan diğer durumları ekarte etmek için tıbbi geçmişinizi ve tam bir fizik muayeneyi kullanacaktır.

👩🏻‍⚕️ Vajinismus tedavisi 

Aşamalı duyarsızlaştırma: Bu, vajinismus için en etkili tedavidir ve bir dizi parmak egzersizi . Bu terapide, insanlar parmaklarını veya vajinal dilatörleri vajinal dokunuşta ve nihayetinde vajinal penetrasyonda kademeli olarak daha rahat hale getirmek için kullanırlar.

Seks terapisi: Bu tür konuşma terapisi, hastaları anatomileri hakkında bilgilendirmeye yardımcı olur ve bedenlerini ve cinsel yaşamlarını çevreleyen duygularını geliştirir. Bu genellikle vajinismusu korku veya endişe ile bağlantılı olan kadınlara yardımcı olur.

Pelvik taban egzersizleri: Bu egzersizler, insanların vajinal kaslarının kontrolünü yeniden kazanmalarına yardımcı olur. Yaygın egzersizler arasında Kegel egzersizleri, farkındalık ve derin nefes alma yer alır.

Bu tedaviler birbirinden çok farklı gibi görünse de hepsi ağrılı, istemsiz kas spazmını durdurmaya odaklanır. Vajinismus tedavileri zaman ve sabır gerektirir ancak başarı oranları %90'ın üzerindedir.

Sıkça sorulan sorular: 

🤔 Vajinismusun türü tedaviyi değiştirir mi?

Vajinismus türlerine bakıldığında her tipte ağırlıklı olarak geçmişten gelen yanlış bilgilerin veya düşüncelerin bilinçaltında oluşturduğu yaygın kaygı ve korku tespit edilmektedir. Ancak eğer altta yatan sebep vulvar vestibulitis gibi fiziksel bir problem ise ve vajinismus, bu duruma bağlı olarak gelişen ikincil (sekonder) vajinismus ise öncelikle altta yatan fiziksel problemi ortadan kaldırmak uygun bir yaklaşım olacaktır.

Temel tedavi yöntemi bilişsel ve davranışsal yeniden yapılandırma ve pelvik taban kas rehabilitasyonudur. 

Vajinismusun nedeni, süresi ve türü ne olursa olsun doğru yaklaşım ile tedavisi olan bir hastalıktır ve tedavi başarısı %100 e yakındır.

🤔 Bekarlarda vajinismus belirtileri nasıl anlaşılır?

En sık sorulardan biri de, bekarlarda vajinismus belirtileri nasıl anlaşılır? Kadınların çoğu ilişkiye girmeden kendisinde bu problemi keşfetmekte zorlanacağından bekarken vajinismus olup olmadığını anlamak mümkün müdür? diye kendine sorar. Bekar kadınlarda cinsel ilişki deneyim veya denemesi olmaması durumunda vajinismus sorunu olduğunu anlamak çok zor olabilir. Ancak bazı belirtileri kişide vajinismus olduğuna dair şüpheler uyandırabilir.

• Vajina, genital organlar ve cinsellik hakkında yanlış düşüncelerle birlikte cinsellikten uzak durma ve kaçınma görülür. Bekarlarda cinsel ilişki olacağı düşüncesi dahi gerginlik hissi, terleme ve çarpıntı gibi rahatsızlıklar oluşturur.
• Bekarlarda vajinismus jinekolojik muayene ile de ortaya çıkabilir. Kişinin jinekolojik muayenede muayene masasına çıkmaktan korkması, muayeneye  izin vermemesi, doktorlar temas ettiği anda bacaklarını kapatarak kalçasını yukarı doğru kaldırması gibi durumlar yaşanır. 

🤔 Vajinismus hastaları cinsel isteksizlik mi yaşar? 

Vajinismus hastalarında cinselliği sevmeme durumu olduğu da yanlış bir düşüncedir. Hastalar vajinismus şikayetleri olsa da cinsellikten hoşlanabilir ve kendisi ile partneri yardımıyla mastürbasyon yoluyla orgazm olabilir.

💯 Bunu okuyanlar aşağıdaki içeriklere de tam puan verdi! 

👉 Cinsellik olmadan evlilik olur mu?

👉 Doğru insanla karşılaştığını gösteren 6 işaret 💚

👉 Toksik romantik ilişkilere dair 10 kırmızı çizgi 🚩

Kaynak

Güldane Kavgacı, Aile ve Evlilik Terapisi  & Cinsel Terapist