| Özet |
Suçluluk psikolojisi, sağlıklı işlemiyor olabilir. Çoğu zaman mağdur ve işkencecinin rolleri tersine çevrilir ve kendilerini suçlayanlar masumlardır. Çünkü kendini sorgulaması gereken kişi bunu yeterince yapmayınca karşısındaki kendini gereğinden fazla sorgulamak zorunda kalır. Yaşamamızı engelleyen bu duyguya daha meyilli olanlar da var ki bu yazı tam da onlara hitap ediyor.
İnsan neden kendini sürekli suçlama eğiliminde olur?
Çocukluk dönemi
Bir zorlukla karşılaştığımızda ilk içgüdümüzün neden kendimizi suçlamak olduğunu anlamak için çoğu zaman çok geriye gitmemiz gerekir. Kendimizi görme biçimimizin kökenleri çocukluğumuzdan gelir. Bakınız: çocukluktan gelen 5 ruhsal yara
Elmamız daha kızardı mı kızarmadı mı gibi dertlerimiz yokken, kendimizle başkaları arasında ayrım yapmayız ve kendimizi onların gözünden inşa ederiz. Sevilmediğimizi veya istenmediğimizi hissetmediğimizde, travma ve alay konusu olduğunda, sevgiyi hak ettiğimizi düşünmüyoruz. Başka bir deyişle, hep bir şeylerden suçluyuz gibi hissediyoruz.
Çocukken, sevilen birinin kaybı veya ebeveynlerinin boşanması gibi acı verici veya rahatsız edici bir olaya tanık olursak bu duygu daha da kötüleşir. Travmalar ve duygusal şoklar insanda iz bırakan deneyimlerdir. Bu durumlar hemen kendimizle ilişkilendirilir ve her şeyin bizim suçumuz olduğuna ve yaşlandıkça daha iyi olmayacağına inanırız.
Hayat her zaman kolay değildir ve bizi acımasız bir ayrılık veya işyerinde mutsuzluk gibi karmaşık çemberlerden geçirir. Bununla karşı karşıya kalındığında geçici olarak rahatsız olmanız ve daha hassas olmanız normaldir. Ama kendini suçlamaya meyilliyseniz, tamamen yıkılarak tepki vereceksinizdir. Bazen çok sık ağlamak veya depresif hissetmek normaldir, ancak büyük bir çöküş noktasına gelecek kadar değil.
Kendi kendimizi yatıştırmayı bilmiyorsak içimizde ki çocuk sıkıntı içinde demektir. Ona nasıl yardımcı olacağımızı bilmek bir yetişkin olarak bizim görevimiz.😉 |
Yanlış anlaşılmaktan korkma
Yanıltıcı olan bir perspektif, özgüven eksikliği ve şüphe bir arada.
Geleceğini sandığımız ayrılık örneğini ele alalım. "Benim hatam mı?" Bunu hak edecek ne yanlış yaptım? ". Bu tip kendini sorgulama hali çok yıkıcı olabilir ve kendinizle olan iletişiminizi sağlıksız hale getirir. Ayrıca duygular geri adım atmamızı engeller.
👉 Böylece yapayalnız, hüsrana uğramış ve açıklama bulamadan kendi kendimize parmak sallıyor ve suçlu hissediyoruz.
Hayal kırıklığı korkusu
Ayrıca, başkalarını ve dolayısıyla kendimizi hayal kırıklığına uğratma korkusu kendi kendini suçlama ile sonuçlanabilir. Zorbalık, utandırma, duygusal manipülasyon veya sitemlerden oluşan bir çocukluk bizi, hataya (yine de insani olan “hata”) yer bırakmayacak şekilde kodluyor.
Bir sınavı geçememek, kişisel veya yarışma gibi hedeflere ulaşamamak, tüm bunlar yargılanma korkumuzu yeniden alevlendiriyor! Belirli beklentileri karşılayamazsak, başkalarının bizi küçümsemesinden korkarız çünkü derinlerde bir yerde özgüven eksikliği yaşarız. Bazıları bunalmak yerine başarısızlığı kabul eder, bunu bir ders olarak görür ve haklılar da!
😐 Kabul edelim, tüm bunlar sizin için sağlıksız koşullar doğurur! Bencilliğin kralı olmaya teşvik edilmiyorsunuz ama tutarlı bir şekilde başkaları için yaşamak sizi mutlu olmaktan alıkoyuyorsa bunu farkında olmaktan bahsediyoruz. Sürekli başkalarını referans alarak ve onların haklı olduğuna kanaat getirerek kendinizi unutursunuz ve daha da kötüsü, kimi zaman onların acılarının ve sorunlarının sorumluluğunu üstlenmeye kalkarsınız.
| 👉 Bir daha kendini suçlayıp durumu daha da kötüleştirdiğin için kendini kötü hissettiğinde, kendine "herkesin kendi sorunu var" de. Diğer kişi ilerlemeyi reddediyorsa ve kendini sorgulamak için çaba göstermiyorsa, bu onların işidir. Bunun yerine kendine odaklan. Nasıl yapacağım diye mi soruyorsun? |
Kendimi suçlamaktan vazgeçmek için ne yapmalıyım?
Tüm hayatın boyunca suçluymuş gibi hissettiysen, bir anda durmayacaksın. Bu duygu içinizde kökleşmiştir çünkü. Önce bunu farkına varıp bir nefes al! İyi haber şu ki, perspektifini değiştirmen imkansız değil. Çabalarının sonuçlarını yavaş yavaş göreceksin. Sana yardımcı olmak için 11 ipucumuz var:
👉 Kendine ne zaman böyle hissettiğini sor?
Bu ilk adım! Bunun böyle olduğunu fark ettiğinizde, yani şu veya bu senaryoyu deneyimlediniz ve kendinizi suçlama eğilimi gösterdiniz, bir sonraki sefer de aynı koşullarda yine bunu hissedebilirim dediğiniz anda, suçluluk duygusunu tanıyacak ve sorunu daha rahat çözeceksiniz. Her seferinde de bu duygu durumunu ve bilinçsiz tepkiyi daha az yoğunlukta yaşayacaksınız çünkü önceden tahmin etmiş olacaksınız, kendinizi daha iyi tanıyor olacaksınız. Suçluluk duyma eğiliminize daha az şaşıracaksınız dolayısıyla sizi sarıp aklınızı başınızdan alamayacak. Yavaş yavaş, travma geçirmiş küçük çocuğu dinlemeyi bırakıp bugünki siz olarak var olmaya başlayacaksınız.
👉 Suçluluk hissettiğin bu deneyimden ne öğrendin?
Suçluluk bazen verimli bir duygu olabilir. Aşırı ve gereksiz dozdaki bir harcama yaptın diyelim ya da sözlerimizin aklımızdan geçenden daha güçlü ve saldırgan olduğu bir tartışmayı ele alalım: Olaydan sonra kendini o kadar kötü hissedeceksin ki bir dahaki sefere kontrolün sende olmasının daha iyi olacağını farkına varmış olacaksın. Zayıf noktalarını farkında olmak seni güçlendirir, unutma.
Hatalarınla iletişim kur, hemen gönül koyma.
👉 Kendine gerçek suçlunun kim olduğunu sor?
Bazen “anlamadığımız” için eleştiriliriz. Bir adım geri attıktan sonra bile, davranışımızda neyin yanlış olduğunu göremeyiz. Bu durumlarda, muhatapınızın kendini sorgulaması gereken bir durumda olmuş olması muhtemel. Analitik becerilerinizi kullanın!
👉 Kendine dışardan bir gözle bak!
Suçlu olduğunuzu düşünüyorsanız, bunun nedeni tüm bağlamı dikkate almamış olmanız olabilir. Bakış açınız, geçmiş acılarınızdan etkilendiği için yanıltıcı olabilir. Sevdiğiniz biri veya bir uzman, sizi düşünmeye sevk edebilir. Bazen sadece olanları paylaşmak, suçluluğun gerçekten haklı olmadığını fark etmenizi sağlar.
🔗 İlerlemek için "uzaktan bakabilme" yeteneği
👉 Kendine her şeyi kontrol edemeyeceğini hatırlat!
Biz insanız, süper kahraman değiliz! Dünyanın bütün sefaletini ne sırtımızda taşıyabiliriz, ne de kurtarabiliriz. Ek olarak, Dünya'da yalnız değiliz ve dış unsurları kontrol edemiyoruz. Kazalar, sevilen birinin kendine zarar vermesi, düşünmemize ve kafaya takmamıza rağmen ne yazık ki önlenemeyen olaylar olabilir.
🔗 Control freak hastalığı | Kontrol deliliği nasıl aşılır?
🔗 Mükemmeliyetçi misiniz? | Mükemmeliyetçilik testi yap!
👉 Kendini düşünmeyi öğren ve sana uygun tercihlerde bulunmak için kendine izin ver!
Söz veriyoruz, basit bir kare çikolata en iyi çabalarınızı veya "sağlıklı" yaşam tarzınızı mahvetmeyecek. Zaman zaman akışa bırakmaya istekliysen ve daha az hırslıysan, daha az suçlu hisset. Kendine saçlamak için de izin ver.
👉 Kırmış olabileceğini düşündüğün kişilerden özür dile!
Yapılan hataya göre karmaşık görünse de özür dilemek vicdanınızı rahatlatacaktır! Bazı ağırlıklar taşınamayacak kadar ağırdır.
Ancak söz konusu kendini suçlama eğilimi olunca kendi sınırlarına saygı duymak konusunda başarılı olmamamız söz konusu olabilir. Bu yüzden keyifli bir içerik daha öneriyorum:
🔗 Asla özür dilememeniz gereken 6 şey!
👉 Affet!
Benlik saygınızı geri kazanmak, kendinizi suçlamayı ve geçmişte yaşamayı bırakmak için önemli bir araçtır. Hiç kimse geçmişi değiştiremez ama devam etmek için hiçbir zaman geç değil!
🔗 Affetmeyi öğrenmek | Affetmek nasıl, ne zaman, neden?
👉 Sorunların gerçek sebebine odaklan!
Neden bu şekilde tepki verdiğinizi anlamak, kontrolü elinizde tutmanın en iyi yoludur. Çoğu zaman tepkilerimiz geçmiş travmaları gizler. Yardımcı olacaksa bir seyir defteri tutun! Size ne olduğunu anlatın ve tarih atın, böylece geri adım atmak ve aslında bu kadar zorlanmamanız gerektiğini görmek için faydalı bir kayıt tutmuş olacaksınız! “O gün bana olan şey, bugün bu olaydan bu şekilde etkilenmeme yol açtı.” diyebileceksiniz.
👉 Kendini takdir etmeyi öğren!
Sık sık kendinize sadece insan olduğunuzu hatırlatmak ve niteliklerinizi de listelemek sizi narsist yapmaz! Aksine, bu ipuçları iyi yönlerimizin farkına varmamıza ve suçluluk duygusuyla daha iyi yüzleşmek için kendimizi güvenle doldurmamıza yardımcı olur!
👉Hayır demeyi öğren!
Bu beş minik harf, “H-A-Y-I-R”, kendinizi öne çıkarmanıza izin verecek! Kendinizi sizi utandıracak bir duruma sokmayı reddederek, pişmanlık duymanıza engel olacaksınız mesela!
Yazar notu: Suçluluk seni zamanla küstürürSuçluluk duygusu acı vericidir ve sizi kendinize küstürebilir. Bu aşırı ve süregelen suçluluk duygusu daha sonra patolojik hale gelir ve bu kalıbı bozmak için bir uzmana danışmak esas hale gelir.Eğer biri ile bu konuda konuşmak istediğini düşünüyorsan; ücretsiz psikolojik destek imkanlarına göz atarak, nasıl bir yol izleyebileceğiniz konusunda profesyonel bir destek al! #BornToBeMe |
