Bu yazı bir toksik manipülasyonun ve psikolojik şiddetin yani bir gashlighter’ın kurbanının öyküsünü içerir. Gaslighting yani "sanrıya zorlama" en manipülatif psikolojik şiddet türlerindendir. Hafıza, algı ve akıl sağlığını sorgulayıp irdelemeye iten bir çeşit kötü yönlendirme olarak tanımlanabilir. Tecrübe ile sabit, kişi kendisini ve duygusal olarak maruz kaldıklarını gerçeklik algısı ortadan kalktığı için bir türlü çözümleyemezken, şiddete uğrayan kurban kontrol altında tutmaya çalışılarak uzun süre etkisinden çıkılamayan bir mağduriyete sebebiyet verir. Gaslighting kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet vakalarında sıklıkla görülen bir tür. Kendinizden şüphe etmeye başladıysanız, gelin size kendi yaşadıklarımı anlatayım.
“Aşkım, sen delirdin herhalde. Seni aldatmak mı? Böyle bir şey yapmak için ben seni çok fazla seviyorum. Ruj izi mi? Hatırlasana, geçen gün sen yaptın… Sen iyice unutkan oldun, bak beni gerçekten kırıyorsun. Gerçekten iyi olmadığını düşünüyorum bu aralar ama merak etme ben yanındayım ve her şey yoluna girecek.”
Evet psikolojik şiddete maruz kalan ve o an bunu farkında olmayan ben, ona çok aşık olduğum ve onun hayattaki şansım olduğunu düşündüğümden bir türlü sahip olduğu bu manipülatif davranış etkisinden çıkamadım. Gönlüm onun haksız olduğuna dayanamadığı için hep kendimi bastırdım ve geçiştirdim. Kendime, hayatıma ve gerçekliğe yabancılaşma sonrasında farkındalık yavaş yavaş gelmeye başladı.
İlişkimizin başından itibaren yalanın bini bir para. Abartma huyu var diyip geçmeyin. Şöyle anlatayım; bir keresinde bir garson biraz kaba davrandı. Partnerim, onun bize saldırdığını ama o sırada sessiz kalmasına rağmen garson çocuğun bizi nasıl da bırakmadığını vesaire anlatarak arkadaşlarımıza hikayeyi çarpıtarak ve içine biraz heyecan katarak anlatmıştı. Gece geç saatlere kadar nasıl da deliler gibi içtiğimizi ekledi. O an onu rencide etmemek için sessiz kaldım, bozmadım ama aslında anlattığı gecenin sonunda sakince eve dönmeden önce yalnızca bir iki kadeh bir şey içmiştik, garsonun da bizimle uğraştığı falan yoktu.
O hep böyle bir şeyleri süsleyip abartmayı sever zaten derdim. Önceleri ben de gülüp espirili anlatıcılığını çekici buluyorum diye düşünmüştüm. Oldukça sağduyulu ve mütevazı olan ben; gerçeği biraz süsleyerek bu kadar uzun süre konuşabildiği ve insanları etkileyebildiği için ona imreniyordum bile diyebilirim. Zaten böyle küçük süslemelerin kime zararı var değil mi? Neden sevdiğim insanı yalancılıkla suçlayayım?
❗Bana sempatik gelen veya küçük bir detay olarak gördüğüm gerçeklik bir süre sonra anladım ki o kadar da masum değildi. Neden mi? Çünkü aslında bana da herkese söylediği gibi sürekli bu yalanlardan söylüyordu. Zaten partneriniz sadece sizinle romantik bir ilişkide diye size farklı başkalarına farklı mı davranır ki? Kadınlar olarak en büyük yanılgımız bu maalesef.
Bana da yalan söylediğini nasıl mı anladım? En sevdiği mağazaya bir uğrayacağını söyledi ve eve mağaza kapandıktan çok sonra geldi. Neredesin, endişelendim dediğimde ve sorular yönelttiğimde bana kızıp, onu hiç dinlemediğimi söyledi ve oradan çıkışta bir arkadaşını ziyaret edeceğini bana söylediğini iddia ediyordu. Yanlış mı duydum, unuttum mu bilemedim; aklımı mı kaçırdım, yorgun muydum, stresli olduğum için ona mı sarıyordum diye kendimden şüphe etmeye başladım… Bana ne söylediğini umursamadan, aşırı tepki verdiğim için kendime kızdım. Aslında bana gaslighting yapmasına ve beni manipüle etmesine izin veriyordum.
🎥RDV Coaching Wengood Youtube hesabı üzerinden Yaşam koçları ve Psikologlar ile gerçekleştirdiğimiz randevulara katılmak ister miydin? Manipülasyon ve Gaslighting'in yaşamda nasıl karşımıza çıktığı konusunda Özlem Şen ile harika bir söyleşi gerçekleştirdik! Eminim kendinden çok şey bulacaksın! 👇 |
Bu “beyin yıkama” tabiri ile “"gasligther"ı anlatmış olabiliriz. Bu tabir 1940’lara dayandığı için de çok yeni sayılmaz ve bir süredir her yerde bu terimle karşılaşmak mümkün.
Gasligting kelimesi ilk olarak, George Cukor’un Gas Liht (1944) filminde geçmişti. Kocası tarafından manipüle edilen Ingrid Bergman’ın delirdiğini düşündürten bir gerilim filmiydi bu. Günümüzde, Donald Trump’ın yanlış beyanları için de bu terimin kullanıldığını duyabiliyoruz.
❗Ama ondan ziyade “gaslighting” özellikle ikili ilişkilerde uygulanmakta: bir çift, bir ebeveyn/çocuk, kız kardeş/erkek kardeş veya patron/çalışan ilişkisi. Burada söz konusu olan şey toksik bir ilişki.
Gaslighter, kurbanının hareketlerini aynı bir kuklacı gibi kontrol ederek sonunda şiddete maruz bıraktığı kişinin kendinden şüphe etmesine yol açıyor olması bakımından narsist sapkınlar ve ötesine adını altın harflerle yazdırıyor. Gaslighting’e maruz kalan kişinin beyni yalanlar, ihmaller, inkarlarla yıkanıyor… Eleştriler, küçük düşürücü sözler ve kişinin değer verdiklerine, akrabalarına saldırarak kurbanın istikrarını baltalamak da oyunun bir parçası haline geliyor.
“Bana sürekli, annemin toksik birisi olduğunu, beni kontol altında tutmaya çalıştığını, onun benim iyi olmamı istemediğini ve ona bu kadar güvenmemem gerektiğini söylerdi. Annem yine de bana hep doğruyu söyledi ve beni uyardı ama ben kendimden uzaklaştım ve yavaş yavaş ona mesafe koydum.”
💔Kurbanının şüpheler içinde kalmasını ve artık kendine güvenmeye cesaret edememesini istiyor. Kurban, aklını, hafızasını, gerçeklik algısını sorgularken hissettiği duygusal şiddetin verdiği acı ile “aşık” olduğu adama git gide daha çok bağlanıyor. Böylece kurbanı ona, her zamankinden daha çok ait oluyor.
“Git gide daha çok yalnızlaştım, beni akrabalarımdan ve dostlarımdan izole etti,
herkesten uzaklaştım ve artık onun bir eşyası gibi hissediyorum.
Ne kendimden ne de ondan emin olamıyorum.”
Herkesin başına gelmez gibi bir durum yok. Herkes gaslighting kurbanı olabilir. Ama daima birilerini memnun etme çabası içerisindeyseniz, duygusal bağımlılık geliştirmeye yatkın bir yapınız var ise ve düşük benlik saygısına sahipseniz; kandırılmak daha kolay hale gelebilir. Gaslighter’ı hayatınızın merkezine alıyor ve onun sevgisi ile bütün olmayı ve onun tanımlamaları ile kendi imajınızı onaylamayı arıyorsunuz...
🫂Ancak, bir manüpilatör tarafından kandırılmış olmak; bizi daha az zeki veya zayıf yapmaz. Hepimizin risk altında olduğu, daha kırılgan olduğumuz, daha kolay cezbedileceğimiz, baştan çıkarılabileceğimiz dönemler vardır. Bu kişilerin bizi daha iyi hissettirdiği ve özgüvenimizi artırmak için onlara ihtiyacımız olduğunu sandığımız bir zaman dilimi…
“Bu adamla tanıştığımda işimi yeni kaybetmiştim. Yetenekli olduğuma inanabilmek için onun beni teselli etmesine ve onaylanmaya ihtiyacım vardı. Sık sık, benim ne kadar güçlü ve cesur olduğumu, yetenekli olduğumu fakat beni sadece kendisinin anlayabildiğini söylerdi. “Ben senin ne kadar becerikli olduğunu biliyorum aşkım.” Becerilerimin herhangi bir şirketle eşleşeceğinden emin değildi ama yine de bana inanıyordu. Sonunda, beni anlayan tek kişinin o olduğuna inandım. Diğer hiç kimse beni onun görebildiği kadar iyi göremiyor ve anlayamıyordu… Size bir şey söyleyeyim mi? Ancak onu terk ettiğimde bir iş bulabildim ve kendi ayaklarımın üzerinde nasıl durabildiğimi farkına vardım.”
🤝 Bir narsist sapkınlık kurbanına nasıl yardımcı olabilirsiniz?
Gaslighter’ımız bize ilk başta iyi hissettiriyor fakat bir süre sonra kendimizi küçük görmeye başlıyor, yanlış ve hatta eksik olduğumuzu hissediyoruz. Durmadan bir şüphenin pençesinde delice kendimizi sorguluyoruz.
“Yalan söylemekten ve sürekli gerçekte ne konuştuğumuzu sorgulamaktan, bir hafıza sorunum olduğunu düşünmeye başladım ve doktora gittim. Dinlenmeye veya en kötü ihtimalle bir tedaviye ihtiyacım olduğunu düşündüm. Doktor bende bazı depresyon belirtileri fark etti ve beni bir psikolog ile görüşmek için ikna etti. Durumumdan haberdar olmamı sağlayan o oldu.”
🚫 Toksik bir insan olan gaslighter ile ilişki, kişinin benlik saygısına ve ruh sağlığına zarar verebilir. Bu toksik ilişkiden kurtulmak için işaretleri tanıyabilmek önemlidir.
Klinik psikolog George K. Simon’ın uluslararası çok satanlar listesindeki “Kuzu Postunda Kurt” kitabında şöyle bir bölüm vardı;
“Gaslighting, bir durumu anladığınızı içten içe bildiğiniz ama diğer kişinin sizi her şeyi yanlış anladığınıza ikna etmesine izin verdiğiniz bir durumdur. Bu belirli bir süre devam ederse de, gerçeklik algısı yavaş yavaş değişir. “Gaslighting” için yalanlardan ve abartıdan; kontrol ve tahakküme kadar bir merdiven vardır.”
Artık hafızanızdan, ilişkilerinizden, olayları anlayışınızdan şüphe ettiğinizde ve partnerinizin önünde kendinizi çocuk gibi hissettiğinizde kendinize sorular sormalısınız. Herhangi bir ilişkide kimse her zaman haklı veya her zaman yanlış olamaz. Her zaman hatalı olan kişi sizseniz, bu size bir ipucu olsun!
🤩Bu makaleler de ilgini çekebilir!
🔗 Kendinden şüphe etmene neden olan 16 gaslighting cümlesi
🔗 Toksik ilişkide miyim, nasıl anlarım? | 15 soru ile test et!
🔗 Narsistlerin nefret ettiği 10 Şey | Narsisti delirtmek için ne olması lazım?
🔗 Narsistlerin zayıf yönleri | Top 10
Yazar notu: Bir gaslighter'ın zihnindePsikologlara göre, “Bazı gaslighter’lardaki; diğerini yok etme, partnerin üzerindeki tüm güce sahip olma, onu herhangi bir şeye inandırma arzusu genellikle çocukluk döneminden gelen bir davranıştır.”#BornToBeMe |
Kaynak
Kaleme alan Gözde , Wengood yazarı
🍂Modern zamanlarda bir adet romantik.
Kaygı genellikle dört aşamada ortaya çıkar. Çoğu zaman kaygıyla yaşayan insanlar kaygı döngüsü olarak bilinen durumu yaşarlar. Kaygının 4 aşamasının belirtilerini bilmek, kaygı döngüsünün nasıl çalıştığını anlamak belirtilerinizi yönlendirmenize yardımcı olabilir. Bu içerik Kaygı Döngüsünü Kırmak isimli kitap incelemesinden yola çıkarak bu döngüyü nasıl kırabileceğinizi anlatıyor.
"Ama neden hala ağlıyorsun?". Bu cümleyi sürekli duyuyorum, ve kendimi suçlu hissetmeme neden oluyor! Çünkü bu kadar hassas olmanın normal olmadığını düşünmemi sağlıyor. Aşırı duyarlı olduğumuzda, gözyaşları işlev görme şeklimizin bir parçasıdır. Çünkü güçlü yaşadığımız duyguları boşaltmamıza yardımcı olurlar. Bu, içinde bulunduğunuz duruma göre utanç verici olabilir ama aksine bunu bir zayıflık olarak görmemelisiniz! Kendinizi olduğunuz gibi tanıyıp kabul edip duygusallığınızı doğru şekilde kanalize edersek, aşırı duyarlılık bir güç haline bile gelebilir. Aşırı duyarlılığınızı güce nasıl dönüştüreceğinizi bu yazının devamında konuşuyor olacağım.
İnsan doğası; duygu, davranış ve düşünce! Peki duygu ne demek? Temel duygular hangileri? Çocuklara kendi duygularını tanıması için onlar öğretilir, yetişkinlere ise onları nasıl kontrol etmek gerektiği öğretilir, öyle değil mi? Ancak neden bunun gerekli olduğunu hiç düşündünüz mü? Duygular davranışları nasıl etkiliyor? Tüm dünyada aynı yüz ifadesi ile kendini belli eden ve her insanda var olan 6 temel duygu var. Bunlara primer duygu da denir. Gelin duygu durumu, hayal kırıklıkları, mutluluk üzüntü vb. kavramların derinine beraber inelim, duyguları tanımak ve onları kontrol etmek için onlarla yüzleşelim.
Evet, anne adaylarına tanınan doğum izni babalar için de geçerli. Ebeveynlerin arasında hiç bir fark yok iken, babalık izni hala daha hamile kadınların izin süresinden daha az ve bir çok değişken ile farklılık gösteriyor. Doğumda babalık izni, babaların bebeği tanımasına ve hatta bebek ile bağlılık oluşturmasına olanak tanır. Peki babalık izni kaç gün? Babalık izni ne zaman kullanılır? Babalık izni dilekçesi nereden bulunur? Ve tabii erkeklerde doğum izni en verimli şekilde nasıl kullanılır? Babalık izni hakkında her detayı aşağıda derledik.
Ve sonra bir gün, bardağı taşıran son damla! Hissettiğimiz, ama geldiğini tam olarak göremediğimiz o gün. Kariyerini sorgulatan yönetim biçimlerinin hayal kırıklığı. Ve bam! İş yerimizde çıldırıyoruz. Uygunsuz sözler, kontrol edilemeyen tepkiler, gözyaşı, öfke patlaması… Fırtına geçtikten sonra ertesi gün ofise nasıl gidilir? İş yerinde öfke patlaması yaşadıktan sonra ne yapmalı?
Bardağın dolu tarafını görmek veya boş tarafını görmek! Yaygın ama uygulaması nadir görülen bir söylem! İyimserlik seviyemizi belirlemesi açısından bu algılama biçimi, önemli. Ben, bu bardağı boş görenlerdenim! Hatta, moralim bozuk olduğunda ben bu bardaktaki dolu suyu da içip bitiriyorum. Kısacası, yeterince metafor kullandıysam, olumlu düşünmeyi beceremiyorum, her zaman en kötüsünü hayal ediyorum ve her şeyi siyah görüyorum! 😨
Bir kadın dergisinde karşılaştığım soru karşısında farkettim ki; Hayatta hiç bir amacım, hayalim yok! Dergideki soru karşısında, bir anda müthiş bir düşünceler sinsilesine kapıldım! Biraz şaşırdım ve soruya saatlerce baktıktan sonra sayfaya hala tek bir kelime bile yazamamıştım… Nasıl yani, benim yaşamda bir hedefim yok mu? Hayallerim sorulduğunda, aklıma gelecek hiçbir şey olmaz mı? Birkaç seyahat planı ve kısa vadeli öğrenme hedefleri dışında zihnim bomboştu ve aklıma hiçbir şey gelmiyordu. Bu durum beni kaygı ve depresif duygulara sürükledi. Peki hayatta bir amacın olması şart mı? Yoksa ne olacak?
İlişkilerin sınavı 3. yıldır derler. Peki ya evliliğin? TUİK’in son verilerine göre, evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2021 yılında gerçekleşen boşanmaların %33,6'sı evliliğin ilk 5 yılı, %20,9'u ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti. İlgisizlik, sadakatsizlik, parasal konular ve daha nicesi evliliklerin sonlanması için neden oluşturabiliyor. Boşanmanın en yaygın 10 nedenini sıraladık!
Günlerimi tek bir kelime bile etmeden kendi köşemde yalnız geçiriyor değilim, bir şeyler içmek için dışarı çıkmak istersem arayabileceğim iki veya üç kişi var tabii. Ama dost diyebileceğim arkadaşım yok! Benim tercihim miydi bu? Ya da insanlar mı benden kaçtı? Etrafımdaki sağlam arkadaş gruplarını gördükçe kendime sormaktan vazgeçemiyorum: neden hiç arkadaşım yok?!
“Daha vakit var…”, “Önce şunu halledeyim, sonra yaparım.”, “Yarın yaparım…” Bilin bakalım ne oldu? Asla yapmadım veya yumurta kapıya dayanınca harekete geçebildim. Kimler bugünün işini yarına erteliyor? 🙌 Modern yaşamın akıl almaz temposu içerisinde, bir şeyleri yapmaya enerjimizin kalmaması normal diyebilirsiniz. Fakat erteleme davranışı sanılanın aksine masum değil ve arkasında bir sürü psikolojik sebep barındırıyor. Yetersizlik hissi, motivasyon eksikliği, stres… İşte erteleme davranışından kurtulmak için 5 ipucumuz! 💪
İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma!
Aslı ile Yoga seansları!
Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi
Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!
Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için;