Temel duygular nelerdir? Duygu çeşitleri

tarihinde Yudum , Wengood yazarı tarafından güncellendi

İnsan doğası; duygu, davranış ve düşünce! Peki duygu ne demek? Temel duygular hangileri? Çocuklara kendi duygularını tanıması için onlar öğretilir, yetişkinlere ise onları nasıl kontrol etmek gerektiği öğretilir, öyle değil mi? Ancak neden bunun gerekli olduğunu hiç düşündünüz mü? Duygular davranışları nasıl etkiliyor? Tüm dünyada aynı yüz ifadesi ile kendini belli eden ve her insanda var olan 6 temel duygu var. Bunlara primer duygu da denir. Gelin duygu durumu, hayal kırıklıkları, mutluluk üzüntü vb. kavramların derinine beraber inelim, duyguları tanımak ve onları kontrol etmek için onlarla yüzleşelim.

Temel duygular nelerdir? Duygu çeşitleri

Duygular ve duygu çeşitleri

Psikolojide; insanın tepkilerini belirleyen kavramın duygu olduğu kabul edilir. Düşünceler ise bu duygulara bağlı olarak ortaya çıkan ve onlardan anlamlı bir öykü çıkaran sistemlerdir. Kısacası, insan davranışının ana yapısı duygusal sistemdir. Bu sistem, sinir sistemi içerisinde orta beyinde yer alan ve doğuşta var olan ana sistemdir ve bireyin hayatta kalabilmesi için yapılandırılmıştır.

Belirli nesne, olay, yazılar veya bir bilgi sizde çok çeşitli duyguları uyandırabilir. Dış dünya ile iletişiminizdir duygular. Herhangi bir yazı okurken uyandırdığı duyguyu, karşınızdaki insan, yüz ifadeniz veya davranışsal tepkilerinizden anlar. Primer düzeyde bir iletişim ağı da diyebiliriz duygu sistemleri için.  

Temel duygular nelerdir?

Duygularımız 3 temel bileşen sayesinde meydana gelir; fizyolojik (mesela beynimizde bir kimyasal tepki), davranışsal (örneğin yüz ifadesi) ve bilişsel (bir şeyler olduğunu biliyoruz, duygularımızın farkındayız) tepkiler. 

Hepimiz günlük olarak, primer duygular veya temel duygular ile ikincil veya daha karmaşık duyguları deneyimleriz. Duygu kuramları arasında en kapsamlısı, Plutchik duygu çemberi ile ifade edilir.

Duygu çeşitleri listesi yapmak istesek hepsini burada ifade etmek güç olurdu. İşte bu yüzden, duygusal evrenin karmaşıklığıyla baş etmek için, psikologlar duyguları kategorize etmeye çalışmıştır. Bunun sonucunda, 6 temel duygu veya birincil duygunun altını çizmişlerdir. Türk dili bu duyguları şöyle sıralar:

  • Korku 😱
  • Neşe 😂
  • Tiksinme 🤢
  • Üzüntü 😞
  • Öfke 😠
  • Şaşkınlık 😮

Bunların arasına bazen utanç duygusu da eklenir.  

Primer duygular bebekte zaten mevcuttur,  hatta primatlarda da bulunur ve hepsinden önemlisi evrenseldirler. Yani, dünyanın neresinde olursak olalım ya da bir kişinin kültürü veya kökeni ne olursa olsun, herhangi bir yüzdeki bu 6 duyguyu tanır ve tanımlayabiliriz.

İkincil veya karmaşık duygular nelerdir?

En başta bahsettiğimiz gibi, sadece bu 6 temel duyguya sahip değiliz, her birinin çok sayıda farklı karmaşık versiyonları var. Tattığımız birçok farklı his de var. Örneğin: gurur, utanç, suçluluk, arzu vb gibi duygular. Aslında bunlar da en az primer duygular kadar güçlüdür.

Bu duyguları 6 temel duygudan ayıran şey karmaşık yapılarıdır. İkincil duygular yani karmaşık duygular, tıpkı renkler gibi 6 temel duygunun karışımından ortaya çıkmaktadır. Örneğin, duygu araştırmalarında öncü olan Amerikalı psikolog Paul Ekman, utanç duygusunun, korku ve öfkenin bir karışımı olduğunu belirtir.

Son olarak, bu ikincil duygular, yani daha karmaşık olanları, insanlar yaşlandıkça ortaya çıkıp deneyimlenmeye başlar. Örneğin, 15 ila 24 aylık bir çocukta kıskançlık ve utanç gibi duygular yeni yeni ortaya çıkar, suçluluk ve gurur ise daha çok 3 yaş civarında hissedilir.

Duygu türleri neden çoğunlukla olumsuz duygulardan oluşur?

Temel duyguları analiz ettiğimizde, hoş olmayan duyguların yoğunlukta olduğunu fark ederiz. Bu durumu, psikolojide duyguları işleyen çalışmalar kanıtlar niteliktedir. Hoş hislerden çok, hoş olmayan hislere daha sık kapılırız, ama neden? Aslında basit : İhtiyaçlarımızı karşılamak ve hayatta kalmak için.

Duygu sistemi, bir çok fizyolojik sistem gibi, bireyin hayatta kalabilmesi için yapılandırılmıştır. İnsan, tehlike anında düşünebilecek, idrak edebilecek kadar vakit bulamayabilir. Duygular ise, düşünme sistemi aktifleşmeden önce bile hayatta kalmamız için bize rehberlik edebilir. Örneğin anksiyete veya stres gibi olumsuz duygular aslında bizi korumak isteyen mekanizmalardır. 

İnsanların hızlı bir şekilde hedeflerine ulaşması gerekir. Daha hızlı ve daha doğru bir şekilde tatmin olma ihtiyacımıza veya bütünlük hissimize doğru yönlendirilmek için hoş olmayan bir duyguya ihtiyacımız vardır. Olumsuz duyguları yönetmeyi öğrenmek bu doğal mekanizmayı kendi yararımıza kullanmanın bir yolu. 

Bu durum aslında, her zaman bizim yararımıza bir şeydir, çünkü bizi harekete geçirir. Duygular, bizi harekete geçiren ve bizi çevremize en uygun tepkiyi vermeye yönlendiren kılavuzlardır. Onları kucaklayın.  

❤️‍🔥 Bu içeriği okuyanlar bunları da mutlaka okuyor❤️‍🔥 

🔗 Durduk yere ağlamak: Sürekli ağlama isteği neden olur?

🔗 Toksik insan ne demek? Toksik insan özellikleri neler?

🔗 12 adımda hayata yeniden başlamak

🔗 İki yüzlü insanlara söylenebilecek etkileyici söz | TOP 20

Yazar ekibi : Her duygu, gelip geçicidir.

Bütün duygular bir mesaj taşır. Olumlu ya da olumsuz, bir duygunun sadece geçici olduğunu unutmayın. Onu geri itmek, görmezden gelmek ya da bastırmak yerine, onu kabul etmek ve ne söyleyeceğini duymak daha iyidir. Duygularınızı yönetmekte zorlanıyor ve onlarla nasıl başa çıkacağınızı bilemiyor iseniz, bir psikolog desteği almaktan çekinmeyin.

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaynak

  • Fisher, A.B, Adams, L.A.(1994). Interpersonel Communication: Pragmatic ofHuman Relationships. New York- McGraw-Hill, Inc.
  • Frijda, N.H. (1994). Emotion require cognitions, even if simple one, Derl, Ekman,P,Davidson, J.R, The Nature of Emotion: Fundamental Questions, New YorkOxford University Press, ss.197-203.

Kaleme alan Yudum , Wengood yazarı

🤩Hayatımı fiziksel ve zihinsel harekete adadım. 🖋️Yazmayı, 💭düşünmeyi, 📖okumayı ve 🔎araştırmayı çok seviyorum. 😺💕🧘‍♀️Kedim ve yoga matım vazgeçilmezim.

En yeni makaleler

Toksik insan ne demek? Toksik insan özellikleri neler?

Hiç bazı insanlarla zaman geçirdikten sonra kendinizi kaygılı, suçlu, kafası karışmış veya tükenmiş hissettiniz mi? Eğer öyleyse, muhtemelen toksik insanlarla karşılaştınız. Bu yazıda, toksik insan nedir, toksik insan özellikleri nelerdir, hepsini konuşuyoruz. Toksik insanların yaşamınıza etkisini ve ruh sağlığınızı nasıl koruyabileceğinizi öğrenin.

Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu nedir? Ne yapmalı?

Hepimiz zaman zaman kaygı hissederiz, fakat genellikle belirtiler hızlıca kaybolur ve sorun yaratmaz. Kaygı belirtileri sürekli ve ciddi bir şekilde devam ettiğinde ise kişi yaşam kalitesinde düşüş hissederek şikayet etmeye başlar. Baskın bir şekilde hissedilen anksiyete, sürekli devam ettiğinde işe gitme, okula gitme, arkadaşlarla görüşme veya günlük yaşantıdaki görevleri yerine getirmek zorlaşır. Bu durum normal bir kaygı olmayabilir. İşte bu noktada devreye "anksiyete (kaygı) bozukluğu" girer. Anksiyete halinin bir hastalığa dönüştüğü bu durum ile ilgili bilmeniz gereken her şey bu yazıda!

Ruh sağlığımıza hak ettiği özeni gösteriyor muyuz?

1992 yılından beri Dünya Ruh sağlığı federasyonu tarafından 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü olarak kutlanıyor. Ruh sağlığını genel insan sağlığından ayrı düşünemeyiz. Çünkü iyilik hali, bedensel ve ruhsal sağlığın bütününe bağlıdır. Ruh sağlığının önemini anlamak sadece kişiler için önem teşkil etmez, toplumun refahı için de oldukça önemlidir. Mental sağlığımıza dair bilmeniz gereken her şey bu makalede!

Kadından güler yüz beklemek niye? Canım isterse gülerim!

Benim aslında sorun olmayan bir sorunum var. Güler yüzlü bir insan değilim. Güler yüzlü olmak bir zorunluluk mu? Bence güler yüzlü olmamak gayet normal; yüzümü illa güldürmeyen duygularım ve fikirlerim var, o kadar! “Erkekler, güler yüzlü kadın sever”, “Kadın dediğin güler yüzlü olur.”, “Öyle asık suratlı olursan, seni beğenmezler”... Bana her şeyi yakıp yıkma isteği veren bir şey varsa o da bu tür seksist yaklaşım ve dayatmalar. Kadınlara yönelik bu dayatmalara artık tahammül edemiyorum. Bize gülümsememizi söylemeyi bırakın! Veya kahkaha atarken nelere dikkat etmemiz gerektiğini söylemeyi! Kadın ve güler yüz beklemek: neden cinsiyetçi bir yaklaşım?

Çocukluk Travmaları Yetişkinlikte Bizi Nasıl Etkiler?

Yaşlandıkça, çocukluk travmalarının bizi hâlâ nasıl etkilediğini ve bazen başa çıkılması gerçekten zor olduğunu daha fazla keşfediyorum. Çocukken yaşanan bu travmalar, genellikle göz ardı edilmiş veya küçümsenmiş olsa da, yetişkin hayatımda büyük bir yer tutuyor. Çocukluğumuzun bizi tamamen nasıl şekillendirdiğini görmek şaşırtıcı bir durum. Bu etkileri daha iyi anlamak ve yönetmek için bu yazıyı mutlaka okuyun!

En ilham verici motivasyon sözleri! 20 mükemmel söz!

Motive edici sözler duymaya mı ihtiyacınız var? Güzel sözler söyleyen biri olsa da biraz motivasyon olsa mı diyorsunuz? O zaman doğru yerdesiniz. Motivasyon sözleri kısa ama etkili oluyor. Kişi kendini çıkmazda hissettiğinde motivasyon sözleri birer ışık oluyor. Hiçbir şey, hiçbir zaman senden daha önemli değil. Tek önemli olan şeyi yap ve ne olursa olsun, hayattaki zorlukların seni vazgeçirmesine izin verme. Bir iki güzel söz oku, yeniden güç bul. 💪 İşte arada bir açıp bakmalık 20 maddelik motivasyon sözleri listesi!

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

🎥 Youtube

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest