Maslow piramidi | İhtiyaçlar piramidi ve açıklaması

Maslow ihtiyaçlar piramidi

1943 yılında saygın Amerikan dergisi "Psychological Review" insan davranışını inceleyen ünlü psikolog Abraham Maslow insanların ihtiyaçlarını hiyerarşik düzende sıraladığı "İhtiyaç Piramidi" çalışmasını yayınladı. Artık dünya çapında tanınan ve kabul gören bu piramit Maslow a göre, insanın 5 temel ihtiyacı hakkında bize fikir verir.  

En alt basamağından başlayarak bu ihtiyaçlar şu şekilde; fizyolojik ihtiyaçlar, güvenlik, sevgi/ait olma, saygınlık ve kendini gerçekleştirme ihtiyacı.

İnsan ihtiyaçları Maslow'a göre nasıl sıralanır?

Piramidin hiyerarşisini anlamak için önemli olan, temel ihtiyaçların nasıl ve neden piramit şeklinde sıralandığını anlamak. 

Maslow piramidinde en üst düzeydeki ihtiyaçlar en altta bulunur. Ve insan alt basamaktaki ihtiyaçlarını karşılamadan üst basamaklarda bulunan diğer ihtiyaçlarını karşılamak üzere motivasyon ve enerjiyi kendinde bulamaz. 

Örneğin, yurt dışına taşınmak gibi bir durumu ele alalım. Ruh sağlığını ve insanın duygusal iç dünyasını temelden etkileyecek bir eylem bu. Giden arkadaşlarınızın neden bazen sahip olduklarını göremeyip mutsuz olduklarını sorguluyorsanız benim ihtiyaç hiyerarşine dayanan bir cevabım var: Kişi güvenlik ve barınma ihtiyacını karşıladıktan 👉 yani ancak bir eve ve bir yaşam düzenine sahip olduktan sonra başkalarının ilgi, sevgi ve övgülerine kulak verebilecektir. 

Aynı zamanda sevgi ve saygı görmemiş bir çocuk, içindeki boşluk sebebiyle kendini gerçekleştirme motivasyonunun kaynağını besleyecek bir yer bulmakta zorlanacak.  

Şimdi gelin Maslow'un İhtiyaçlar Piramidi'nde her bir basamağa tek tek bakalım. 

🍔 Fizyolojik ihtiyaçlar

Fizyolojik ihtiyaçlar karşılandığında hayatta kalma imkanı sunan bir takım temel ihtiyaçlardır. Nedir bu fizyolojik gereksinimler? Açlık, susuzluk, nefes alma, uyku, cinsellik vb. Maslow’un Hiyerarşisindeki en alt ve en geniş tabanında yer alan bu ihtiyaçlar karşılanmazlarsa hayatımız tehlikede olabilir.

🏠 Güvenlik ihtiyacı

Burada bahsedilen güvenlik anlayışı fiziksel ve psikolojik güvenliğimizle ilgilidir. Bu nedenle, bizi tehdit eden faktörler ve barınma (konut, ev) ihtiyacı piramidin hiyerarşik sıralamasında ikinci sırada yer alıyor. Yaşadığımız dünyada ekonomik geliri güvence altına almak da istikrarlı bir sosyal, aile ve profesyonel ortamda gelişmek için gereklidir. Olumsuz duygular ile baş etmek zorunda kalmamızın nedeni aslında derinlerde bir yerde bu ihtiyaçlara denk gelen bir şeylerin eksik olmasıdır. 

Örneğin: Korku, karşılanmamış bir güvenlik ihtiyacıdır, bu nedenle bu ihtiyaç üzerine yoğunlaşmalısınız. 

👨‍👩‍👧 Ait olma ve Sevilme İhtiyacı

Hepimizin çevremiz tarafından sevildiğini ve ait olduğumuzu hissettiğimiz bir topluluk tarafından kabul edilmek isteriz. Çünkü varoluşumuzu tamamlamak için buna ihtiyacımız var. Onaylanmak ve sevilmek kişinin sosyal anlamda varoluşuna tekabül etmektedir, bu yüzden yalnızlık ve sosyal izolasyon ruh sağlığı bakımından her birimizi tehdit edebilme gücüne sahip. Pandemi bunun en belirgin örneği değil miydi? 

🔗 Sevilme ihtiyacı: beni sevmesine neden bu kadar ihtiyacım var?

❤️ Saygınlık ve Statü

İhtiyaç duyulan sevgiyi besleyecek bir başka karşılanması gereken ihtiyaç; başkaları tarafından saygı görmek. Saygınlık gereksinimi, kendini onaylamak ve kendini sevmek için elzemdir. Bunların hepsi başarı arzusu, ustalık ve yeterlilik, özgüven, bağımsızlık vb. arzu ve isteklerle ilgilidir.

💪 Kendini gerçekleştirme ihtiyacı

Tam anlamıyla mutlu olmak için kendinizi tam anlamıyla gerçekleştirmeli ve yeni şeyler öğrenerek, değerlerinizi geliştirerek arayış içinde olmalısınız. Kendini gerçekleştirme ihtiyacı, insani özlemlerimizin zirvesidir. Varoluşsal sancılar son bulur ve kendimizi tamamlanmış hissederiz. 

Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi nasıl kullanılır?

Maslow'un piramidi, insanın temel ihtiyaçları olarak nelerin belirlenmesi gerektiğini bize gösterdiğine göre, bunun ne işe yarayacak olduğunu merak etmek de meşru bir yaklaşım.

Maslow piramidi, pazarlama gibi çeşitli alanlarda kullanılabilir. Örneğin; bir ürünü nasıl konumlandıracağınızı bilmenizi sağlar. Mesela, bir yemek reklamı fizyolojik bir ihtiyacı karşılarken, bir spor araba reklamı statü ve saygınlık ihtiyacı ile eşleşir. Reklam iletişimini de bu bakış açısı üzerine kurmaya çalışırsınız.

Bana sorarsanız en önemli kullanım alanlarından biri "insan psikolojisi". Bireysel anlamda kendini sorgulama egzersizi yapmak ve kendini dinlemek için muazzam bir teori!

Kendini dinlemek ve anlamak

Maslow'un piramidinin faydasının özü bence budur. Olumsuz duygu ve düşüncelerin kaynağını ararken ihtiyaçlarımızın karşılanıp karşılanmadığını sorgulamak için bize yardımcı olabilir. İhtiyaç piramidi neyi kaçırdığımızı anlamamıza yardımcı olur. 

😱 Örneğin; toksik ilişki kurmak neden benim için bir rutin haline geldi? Belki de terk edilme travması yüzünden sevgi ihtiyacım yeterince karşılanamadığı için kendimi gerçekleştirmek adına atmam gereken ayrılık adımını atamıyor olabilirim. Toksik sevgilim bende ait olma ve sevilme ihtiyacını karşılıyor bu yüzden ondan vazgeçmekte zorlanıyorum. Ben bu şekilde korku ve kaygı duygularımın kaynaklarını anlamaya çalışıyorum. 

İhtiyaçlar piramidi ve bilimsel eleştiriler

Her ne olursa olsun, Sürüngen Beyin Teorisi gibi, Maslow'un İhtiyaçlar Piramidi de ağır eleştirilere maruz kalmaktadır. Özellikle, bir ihtiyaç düzeyinin diğerine erişmek için sistematik olarak karşılanması gerektiği gerçeği karşı çıkılan en yaygın unsurdur. Bununla birlikte, motivasyon kavramı sadece bir ihtiyacın tatmininden daha karmaşıktır: tatmin arayışı, adalet duygusu, bir şey yapmanın meşruiyeti vb. gibi kavramlar hem psikoloji hem de kişisel gelişim uzmanları tarafından sorgulanagelmiştir.

Teoriye göre, yeterince yemeden veya başınızın üstünde bir çatı olmadan romantik bir ilişki kuramazsınız. Gerçekte, bu işe yaramaz, çünkü bu, evsizlerin aşık olamayacağı anlamına gelir! Üreme ihtiyacı da bir tartışma konusudur. 🍆 Üreme elbette türün hayatta kalması için faydalıdır, ancak örneğin aseksüel (cinsellikten hoşlanmayan) insanlar olduğu için bu ihtiyaç temel ihtiyaç tanımı her birey için geçerli değildir. Ve diğer tutarsızlıklar teorinin sınırlarını göstermeye devam ediyor ...

Gerekli geçişlillik

Nöroloji ve sosyal ve klinik psikolojideki bilimsel gelişmeler, ihtiyaçları düzenli bir şekilde doğrulamanın bir anlam ifade etmediğini göstermektedir. Özellikle ait olma ve tanınma ihtiyaçları piramidin tüm seviyelerinde yer alacaktır.

⚖️ Bir ihtiyacı karşılamak veya aşmak yerine, her bir ihtiyacı dengelemeliyiz. Kendimizi gerçekleştirirken temel ihtiyaçlarımızı karşılayabilmemiz gerekir, bu yüzden daha çok birbiri ardına sıralanan ihtiyaçlardan çok kesişen ihtiyaçlardan bahsediyoruz.

➜Maslow'un piramidi, karşılanmayan belirli ihtiyaçlarla ilgili belirli boşlukları deşifre etmemize yardımcı olabilir. Birçok alanda faydalı olan çok güçlü bir araçtır, ancak her şeyin cevabı değildir. Mutluluğa ve doyuma ulaşmanın tek yolu bu değildir.

Yazar notu: karşılanmayan bir ihtiyaç Maslow'un piramidi, fark etmiş olacağınız gibi, sınırları olsa bile değerli bir araçtır. Bir ihtiyacın karşılanmadığı hissine kapılıyor musunuz? Gelişmek için bir şeyden yoksun olduğunu mu düşünüyorsun? Bu durumda bir psikolog ile iletişime geçmek için beklemeyin.   Seans ücretleri gözünüzü korkutuyorsa ücretsiz psikolojik destek almanın yollarını keşfedin. Size mutluluğunuzu elde etmek için elinizdeki kaynakları ve uygulamanız gereken davranışları gösterebilir. 🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..." #BornToBeMe

Kaynak

Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–396.