Çoklu kişilik bozukluğu | Belirtileri ve Tedavisi

tarihinde Damla , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Dissosiyatif kimlik bozukluğu olarak da geçen çoklu kişilik bozukluğu erken çocukluk dönemindeki şiddetli travma (tekrarlayan fiziksel, cinsel veya duygusal istismar) sonrasında meydana gelebilen karmaşık bir ruhsal bozukluktur. Çoklu kişilik bozukluğu, kişinin birden fazla kişiliğe sahip olma durumu olarak tanımlanabilir. Çeşitli alter kişilikler, kendilerine özgü davranış kalıplarına, bellek ve kişilik özelliklerine sahiptir. Toplumda görülme sıklığı %1 ile ifade edilse de çoklu kişilik bozukluğunun daha hafif versiyonları toplumda beş kat daha fazla görülür.

Çoklu kişilik bozukluğu | Belirtileri ve Tedavisi
Özet

Çoklu kişilik bozukluğu nedir?

Dissosiyatif kimlik bozukluğu (DKB) veya çoklu kişilik bozukluğu, bir kişinin düşüncelerinde, hatıralarında, hislerinde, eylemlerinde veya kimlik duygusunda kopukluk ve ayrışma yaratan ruhsal bozukluk anlamına gelir. Psikolojide dissosiasyon kavramı üzerine daha önce bir makale kaleme almış ve detayları ile süreci işlemiştik.

Dissosiyatif yönün bir savunma mekanizması olduğu düşünülmektedir - kişi, bilinçli benliği ile özümsenemeyecek kadar şiddetli, travmatik veya acı verici bir durum veya deneyimden dolayı kelimenin tam anlamıyla benliği parçalara ayırır. Gerçeklikten kopmak istercesine kişilik bölünmesi yaşar.

Çoklu kişilik bozukluğu tanısı konan kişiler sürekli zaman dilimleri arasında geçiş yaşar. Gerçekliği ayırmakta zorlanan kişi bünyesinde barındırdığı alter kişilikler arası geçiş yaparken her şey o kadar gerçek hissettirir ki "kendine yabancılaşma" (depersonalizasyon) yaşar.

Yabancılaşma sonucunda kişinin kendi davranışlarını ve konuştuklarını hatırlamamaya başlar. Evindeki eşyaların yerini unutabilir veya eşyaların nereden geldiğini sorgulayabilir. Ayrıca, nereden geldiğini bilmediği eşyalar da bulmaya başlar. Ruhsal bozukluğun getirdiği aşırı uyarılmışlık hali şiddetli baş ve mide ağrıları ile kendini gösterebilir. Kendine zarar verme eğilimi, depresif belirtiler ve intihar düşünceleri diğer belirgin belirtilerdir.

Terapi ve danışmanlık gerektiren bu ruhsal bozukluk tedavi süreci ile kişinin yaşam kalitesini daha az etkilemeye başlayacaktır.

Çoklu kişilik bozukluğu nedenleri

Araştırmalar, çoklu kişilik bozukluğu olan bireylerin %99'unun, çocukluğun hassas bir gelişim aşaması olan 6 yaş öncesi dönemde ağır bir travmatik olay yaşadığını gösteriyor ❤️‍🩹. Kişilik gelişimine müdahale edilebilecek erken çocukluk yıllarında, kişilerarası ve çevresel stres koşullarına verilen psikolojik bir tepki olarak ortaya çıkıyor. Hastaların %90’nında taciz öyküsü bulunur.

Sık sık yaşamı veya vücut bütünlüğünü tehdit eden fiziksel, duygusal veya cinsel istismar sonucu ortaya çıkan çoklu kişilik, aynı zamanda ölüm sonuçlu kazalar, doğal afetler ve savaşlar gibi psikolojik travmalar ile de ortaya çıkabilmektedir.

Alter kişilikler

Birçoğu 10’un üzerinde alter kişilik birlikte yaşar. Bu kişiliklerin her birinin farklı özellikleri bulunur, farklı kimlikler için kendi yaşı, cinsiyeti veya ırkı vardır. Her birinin kendi duruşları, jestleri ve farklı konuşma biçimleri vardır. 

alter kişilikler temsil edilen görsel

Hastaların çoğunda ortak olan bir diğer durum alter kişiliklere verilen roller. Çoklu kişilik bozukluğu yaşayan kişilerin neredeyse hepsinde görülen ortak farklı kimlikler şöyle;

  • Esas kişiliğe düşman olan alter kişilik,
  • Esas kişiliğe yardımcı olmaya çalışan alter kişilik,
  • Çocukluk çağında olan alter kişilik,
  • Karşı cinsiyette olan alter kişilik.

👉Bazen bireyin farklı kişiliği insanlardır; bazen hayvanlardır. Her bir kişilik kendini gösterdiği ve bireylerin davranış ve düşüncelerini kontrol ettiği için buna "geçiş" denir. Çevresel tetikleyiciler veya yaşam olayları, bir değişimden veya kişilikten diğerine ani bir geçişe neden olur. Geçiş yapmak saniyelerden dakikalara, hatta günlere kadar sürebilir. 

Çoklu kişilik bozukluğu belirtileri

Dissosiyatif kimlik bozukluğu, kişinin davranışı üzerinde sürekli olarak güce sahip olan iki veya daha fazla farklı veya bölünmüş kimlik veya kişilik durumunun varlığı ile karakterize edilir. Sadece unutkanlık olarak açıklanamayacak kadar geniş kapsamlı olan bu ruhsal bozukluk dalgalanmalar şeklinde olmak üzere farklı bellek varyasyonları yaşatır.

Örnek olarak, dissosiyatif kimlik bozukluğu olan biri, kendilerini aşırı hız yapmak, dikkatsizce araba kullanmak veya işvereninden veya arkadaşından para çalmak gibi normalde yapmayacağı şeyleri yaparken bulabilir. Bazıları bu duyguyu sürücüden çok bedenlerinde bir yolcu olarak tanımlar. Başka bir deyişle, başka bir gerçekliğe geçiş yapıyorlar.

En belirgin belirtiler şu şekildedir;

Çoklu kişilik bozukluğu tanısı

İstatistiklere göre dissosiyatif kimlik bozukluğu tanısı koymak oldukça zaman alır. Dissosiyatif bozukluğu olan bireylerin doğru teşhisten önce zihinsel sağlık sisteminde yedi yıl boyunca tedavi aradıkları tahmin ediliyor

Bu durumun sebebi kişinin tedavi aramasına neden olan semptomların listesi gösterilebilir. Çünkü yukarıdaki listeden de anlaşılacağı üzere çoklu kişilik bozukluğu diğer birçok psikiyatrik tanınınkine çok benziyor. Aslında, dissosiyatif bozukluğu olan birçok insan aynı zamanda borderline kişilik bozukluğu veya diğer kişilik bozukluklarına, depresyon ve yaygın anksiyete bozukluğu tanılarına da sahip olmuş oluyorlar.

📌

Çoklu Kişilik Bozukluğu olan Ünlüler olduğunu biliyor muydunuz? 

12 sezon boyunca ABD Ulusal Futbol Ligi'nde (NFL) oynamış ünlü bir futbolcu olan Herschel Junior Walker da bir çoklu kişilik bozukluğu hastası. Emekli NFL yıldızı Herschel Walker 2008 yılında intihar girişimleri dahil olmak üzere bu hastalıkla mücadele ettiği yılları kaleme aldığı Breaking Free: My Life with Dissociative Identity Disorder isimli bir kitap yazmıştır.

Walker kitapta bir düzine farklı kimliğe veya geçişe sahip olduğunu yazıyor. Walker'a göre, alterlerinden bazıları onun için pek çok iyi şey yaparken, diğer alterleri aşırı ve şiddetli davranışlar sergilediği için hayatını olumsuz etkilemiş. İşin ilginç tarafı Walker yaşadıklarını çoğunlukla hatırlayamadığını söylüyor. Tedavi, Walker'ın bu alternatif kişiliklerin yetişkinlikte teşhis edildiği dissosiyatif kimlik bozukluğunun bir parçası olduğunu fark etmesine yardımcı olmuş.

Çoklu kişilik bozukluğu tedavisi 

Birçok tedavi yöntemi vaka raporlarına dayanmakta. Kısacası dissosiyatif kimlik bozukluğunun “kesin tedavisi” olmasa da, hasta kararlı kalırsa uzun süreli terapiler sonucunda yaşam kalitesinde ciddi bir artış yaşar, ancak tamamen iyileşmesi mümkün değildir. Çoklu kişilik bozukluğunun tedavisi uzun vadede sonuç verir. Danışanlar bu süreçte sosyal yaşama adapte olma konusunda zorluk yaşar, çevrelerine zarar verici davranışlar sergileyebilir. 

Psikoterapi 🛋️

Kesin bir tedavi süreci tanımlanamadığından çoklu kişilik bozukluğu tedavisinde en etkili ve önemli tedavi yöntemi psikoterapi olacaktır. Konuşma terapisi, danışmanlık veya psikososyal terapi olarak da bilinen bu terapi şekli, bir ruh sağlığı uzmanıyla rahatsızlığınız ve ilgili konular hakkında konuşmayı içerir. Travma yaşamış insanlarla çalışma konusunda ileri eğitim veya deneyime sahip bir terapist durumunuzun nedenini anlamanıza ve stresli durumlarla başa çıkmanın yeni yollarını oluşturmanıza yardımcı olmak için çalışır. 

İşin ilginç tarafı kişi hep başka şikayetlerle oradayken terapi süreci boyunca bilincinde olmadığı alter kişilikler ile karşılaşır. Ruh sağlığı uzmanının amacı bireyi kendisine ait farklı kimlikler ile tanıştırmak ve farkındalık yaratmaktır. Tedavinin sonucunda danışan tek bir kimlikte bütünleştirilmeye çalışılır. Bunun için farkına varılan her bir alter kişilik ile uzlaşma yaşanması hedeflenir.

İlaç tedavisi 💊

Dissosiyatif bozuklukları özel olarak tedavi eden ilaçlar olmamasına rağmen, doktorunuz dissosiyatif bozukluklarla ilişkili zihinsel sağlık semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olmak için antidepresanlar, anti-anksiyete ilaçları veya antipsikotik ilaçlar reçete edebilir.

Yazar notu: Çoklu kişilik bozukluğu tedavi edilmezse

Dissosiyatif kişilik bozukluğu ruhsal bozuklar arasında belki de en ilginci. Birincisi insan zihninin gerçeklik ile ilişkisine dair bir çok şeyi gözler önüne serer nitelikte bir rahatsızlık. Başa çıkılamaz duyguların ruhumuzu resmen belli parçalara bölmesi durumu.

Çoklu kişilik bozukluğu kişinin hem kendi hem de çevresi açısından oldukça zorlayıcı bir durum. Çoklu kişilik bozukluğu tedavi edilmediği takdirde kötü sonuçlara gebe olacaktır. Öncelikle tedavi edilmediği takdirde ömür boyu devam edecek olan bu ruhsal bozukluk kişinin alter kişiliklerin etkisinde çeşitli suçlar işlemesinden tutun kendisine ve çevresine zarar vermesi ile sonuçlanabilir.

🔗Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları 

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaleme alan Damla , Wengood yazarı

Kahkahası ile meşhur, hayatı olabildiğince tiye alan birisi...

En yeni makaleler

Kaygı döngüsünden çıkmak | ☔ RAIN yöntemi

Kaygı genellikle dört aşamada ortaya çıkar. Çoğu zaman kaygıyla yaşayan insanlar kaygı döngüsü olarak bilinen durumu yaşarlar. Kaygının 4 aşamasının belirtilerini bilmek, kaygı döngüsünün nasıl çalıştığını anlamak belirtilerinizi yönlendirmenize yardımcı olabilir. Bu içerik Kaygı Döngüsünü Kırmak isimli kitap incelemesinden yola çıkarak bu döngüyü nasıl kırabileceğinizi anlatıyor.

Aşırı hassas kişiliği avantaja çevirmek!

"Ama neden hala ağlıyorsun?". Bu cümleyi sürekli duyuyorum, ve kendimi suçlu hissetmeme neden oluyor! Çünkü bu kadar hassas olmanın normal olmadığını düşünmemi sağlıyor. Aşırı duyarlı olduğumuzda, gözyaşları işlev görme şeklimizin bir parçasıdır. Çünkü güçlü yaşadığımız duyguları boşaltmamıza yardımcı olurlar. Bu, içinde bulunduğunuz duruma göre utanç verici olabilir ama aksine bunu bir zayıflık olarak görmemelisiniz! Kendinizi olduğunuz gibi tanıyıp kabul edip duygusallığınızı doğru şekilde kanalize edersek, aşırı duyarlılık bir güç haline bile gelebilir. Aşırı duyarlılığınızı güce nasıl dönüştüreceğinizi bu yazının devamında konuşuyor olacağım.

Temel duygular nelerdir? Duygu çeşitleri

İnsan doğası; duygu, davranış ve düşünce! Peki duygu ne demek? Temel duygular hangileri? Çocuklara kendi duygularını tanıması için onlar öğretilir, yetişkinlere ise onları nasıl kontrol etmek gerektiği öğretilir, öyle değil mi? Ancak neden bunun gerekli olduğunu hiç düşündünüz mü? Duygular davranışları nasıl etkiliyor? Tüm dünyada aynı yüz ifadesi ile kendini belli eden ve her insanda var olan 6 temel duygu var. Bunlara primer duygu da denir. Gelin duygu durumu, hayal kırıklıkları, mutluluk üzüntü vb. kavramların derinine beraber inelim, duyguları tanımak ve onları kontrol etmek için onlarla yüzleşelim.

Türkiye'de "Babalık İzni" Kullanmak

Evet, anne adaylarına tanınan doğum izni babalar için de geçerli. Ebeveynlerin arasında hiç bir fark yok iken, babalık izni hala daha hamile kadınların izin süresinden daha az ve bir çok değişken ile farklılık gösteriyor. Doğumda babalık izni, babaların bebeği tanımasına ve hatta bebek ile bağlılık oluşturmasına olanak tanır. Peki babalık izni kaç gün? Babalık izni ne zaman kullanılır? Babalık izni dilekçesi nereden bulunur? Ve tabii erkeklerde doğum izni en verimli şekilde nasıl kullanılır? Babalık izni hakkında her detayı aşağıda derledik.

Ofiste çıldırdığım gün ve sonrası | İş yerinde öfke patlaması

Ve sonra bir gün, bardağı taşıran son damla! Hissettiğimiz, ama geldiğini tam olarak göremediğimiz o gün. Kariyerini sorgulatan yönetim biçimlerinin hayal kırıklığı. Ve bam! İş yerimizde çıldırıyoruz. Uygunsuz sözler, kontrol edilemeyen tepkiler, gözyaşı, öfke patlaması… Fırtına geçtikten sonra ertesi gün ofise nasıl gidilir? İş yerinde öfke patlaması yaşadıktan sonra ne yapmalı?

Pozitif bir insan olmak istiyorum!

Bardağın dolu tarafını görmek veya boş tarafını görmek! Yaygın ama uygulaması nadir görülen bir söylem! İyimserlik seviyemizi belirlemesi açısından bu algılama biçimi, önemli. Ben, bu bardağı boş görenlerdenim! Hatta, moralim bozuk olduğunda ben bu bardaktaki dolu suyu da içip bitiriyorum. Kısacası, yeterince metafor kullandıysam, olumlu düşünmeyi beceremiyorum, her zaman en kötüsünü hayal ediyorum ve her şeyi siyah görüyorum! 😨

Hiçbir hayalim yok, ne yapacağım?

Bir kadın dergisinde karşılaştığım soru karşısında farkettim ki; Hayatta hiç bir amacım, hayalim yok! Dergideki soru karşısında, bir anda müthiş bir düşünceler sinsilesine kapıldım! Biraz şaşırdım ve soruya saatlerce baktıktan sonra sayfaya hala tek bir kelime bile yazamamıştım… Nasıl yani, benim yaşamda bir hedefim yok mu? Hayallerim sorulduğunda, aklıma gelecek hiçbir şey olmaz mı? Birkaç seyahat planı ve kısa vadeli öğrenme hedefleri dışında zihnim bomboştu ve aklıma hiçbir şey gelmiyordu. Bu durum beni kaygı ve depresif duygulara sürükledi. Peki hayatta bir amacın olması şart mı? Yoksa ne olacak?

Boşanma sebepleri | En yaygın 10 neden

İlişkilerin sınavı 3. yıldır derler. Peki ya evliliğin? TUİK’in son verilerine göre, evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2021 yılında gerçekleşen boşanmaların %33,6'sı evliliğin ilk 5 yılı, %20,9'u ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti. İlgisizlik, sadakatsizlik, parasal konular ve daha nicesi evliliklerin sonlanması için neden oluşturabiliyor. Boşanmanın en yaygın 10 nedenini sıraladık!

Hiç arkadaşım yok! Neden?

Günlerimi tek bir kelime bile etmeden kendi köşemde yalnız geçiriyor değilim, bir şeyler içmek için dışarı çıkmak istersem arayabileceğim iki veya üç kişi var tabii. Ama dost diyebileceğim arkadaşım yok! Benim tercihim miydi bu? Ya da insanlar mı benden kaçtı? Etrafımdaki sağlam arkadaş gruplarını gördükçe kendime sormaktan vazgeçemiyorum: neden hiç arkadaşım yok?!

Procrastination (erteleme hastalığı) nasıl yenilir?

“Daha vakit var…”, “Önce şunu halledeyim, sonra yaparım.”, “Yarın yaparım…” Bilin bakalım ne oldu? Asla yapmadım veya yumurta kapıya dayanınca harekete geçebildim. Kimler bugünün işini yarına erteliyor? 🙌 Modern yaşamın akıl almaz temposu içerisinde, bir şeyleri yapmaya enerjimizin kalmaması normal diyebilirsiniz. Fakat erteleme davranışı sanılanın aksine masum değil ve arkasında bir sürü psikolojik sebep barındırıyor. Yetersizlik hissi, motivasyon eksikliği, stres… İşte erteleme davranışından kurtulmak için 5 ipucumuz! 💪

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

🎥 Youtube

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest