Çoklu kişilik bozukluğu | Belirtileri ve Tedavisi

tarihinde Gözde , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Dissosiyatif kimlik bozukluğu olarak da geçen çoklu kişilik bozukluğu erken çocukluk dönemindeki şiddetli travma (tekrarlayan fiziksel, cinsel veya duygusal istismar) sonrasında meydana gelebilen karmaşık bir ruhsal bozukluktur. Çoklu kişilik bozukluğu, kişinin birden fazla kişiliğe sahip olma durumu olarak tanımlanabilir. Çeşitli alter kişilikler, kendilerine özgü davranış kalıplarına, bellek ve kişilik özelliklerine sahiptir. Toplumda görülme sıklığı %1 ile ifade edilse de çoklu kişilik bozukluğunun daha hafif versiyonları toplumda beş kat daha fazla görülür.

Çoklu kişilik bozukluğu | Belirtileri ve Tedavisi

Çoklu kişilik bozukluğu nedir?

Dissosiyatif kimlik bozukluğu (DKB) veya çoklu kişilik bozukluğu, bir kişinin düşüncelerinde, hatıralarında, hislerinde, eylemlerinde veya kimlik duygusunda kopukluk ve ayrışma yaratan ruhsal bozukluk anlamına gelir.

Dissosiyasyon yani bölünme, psikolojik bir savunma mekanizması olarak düşünülmektedir. Dissosiyasyona bağlı gelişen bu kişilik bozukluğunda kişi, bilinçli benliği ile özümsenemeyecek kadar şiddetli, travmatik veya acı verici bir durum yaşayınca kelimenin tam anlamıyla benliği parçalara ayırır ve gerçeği değiştirmek istercesine kişilik bölünmesi yaşar.

Çoklu kişilik bozukluğuna sahip olmak nasıl bir şey? 

Çoklu kişilik bozukluğu tanısı konan kişiler sürekli zaman dilimleri arasında geçiş yaşar. Gerçekliği ayırmakta zorlanan kişi bünyesinde barındırdığı alter kişilikler arası geçiş yaparken her şey o kadar gerçek hissettirir ki "kendine yabancılaşma" (depersonalizasyon) yaşar.

Yabancılaşma sonucunda kişinin kendi davranışlarını ve konuştuklarını hatırlamamaya başlar. Evindeki eşyaların yerini unutabilir veya eşyaların nereden geldiğini sorgulayabilir. Ayrıca, nereden geldiğini bilmediği eşyalar da bulmaya başlar. Ruhsal bozukluğun getirdiği aşırı uyarılmışlık hali şiddetli baş ve mide ağrıları ile kendini gösterebilir. Kendine zarar verme eğilimi, depresif belirtiler ve intihar düşünceleri diğer belirgin belirtilerdir.

Terapi ve danışmanlık gerektiren bu ruhsal bozukluk tedavi süreci ile kişinin yaşam kalitesini daha az etkilemeye başlayacaktır.

Alter kişilikler

Hastaların birçoğu 10’un üzerinde alter kişilik birlikte yaşar. Bu kişiliklerin her birinin farklı özellikleri bulunur, farklı kimlikler için kendi yaşı, cinsiyeti veya ırkı vardır. Her birinin kendi duruşları, jestleri ve farklı konuşma biçimleri vardır. 

Hastaların çoğunda ortak olan bir diğer durum alter kişiliklere verilen roller. Çoklu kişilik bozukluğu yaşayan kişilerin neredeyse hepsinde görülen ortak farklı kimlikler şöyle;

  • Esas kişiliğe düşman olan alter kişilik,
  • Esas kişiliğe yardımcı olmaya çalışan alter kişilik,
  • Çocukluk çağında olan alter kişilik,
  • Karşı cinsiyette olan alter kişilik.

👉Bazen bireyin farklı kişiliği insanlardır; bazen hayvanlardır. Her bir kişilik kendini gösterdiği ve bireylerin davranış ve düşüncelerini kontrol ettiği için buna "geçiş" denir. Çevresel tetikleyiciler veya yaşam olayları, bir değişimden veya kişilikten diğerine ani bir geçişe neden olur. Geçiş yapmak saniyelerden dakikalara, hatta günlere kadar sürebilir. 

alter kişilikler temsil edilen görsel

Çoklu kişilik bozukluğu belirtileri

Dissosiyatif kimlik bozukluğu, kişinin davranışı üzerinde sürekli olarak güce sahip olan iki veya daha fazla farklı veya bölünmüş kimlik veya kişilik durumunun varlığı ile karakterize edilir. Sadece unutkanlık olarak açıklanamayacak kadar geniş kapsamlı olan bu ruhsal bozukluk dalgalanmalar şeklinde olmak üzere farklı bellek varyasyonları yaşatır.

Örnek olarak, dissosiyatif kimlik bozukluğu olan biri, kendilerini aşırı hız yapmak, dikkatsizce araba kullanmak veya işvereninden veya arkadaşından para çalmak gibi normalde yapmayacağı şeyleri yaparken bulabilir. Bazıları bu duyguyu sürücüden çok bedenlerinde bir yolcu olarak tanımlar. Başka bir deyişle, başka bir gerçekliğe geçiş yapıyorlar.

En belirgin belirtiler şu şekildedir;

  • Şiddetli baş ve mide ağrısı,
  • Hafıza kaybı,
  • İşitsel ve görsel halüsinasyon, beden dışı deneyimler
  • Psikoz ve nevroz benzeri semptomlar 
  • Kendine zarar verme isteği
  • İntihar düşünceleri / teşebbüsler
  • Uyku bozuklukları (insomnia, kabuslar ve uyur gezerlik)
  • Anksiyete, panik atak 
  • Alkol ve uyuşturucu kullanımı
  • Yeme bozuklukları

Teşhiş ve tanı süreci

İstatistiklere göre dissosiyatif kimlik bozukluğu tanısı koymak oldukça zaman alır. Dissosiyatif bozukluğu olan bireylerin doğru teşhisten önce zihinsel sağlık sisteminde yedi yıl boyunca tedavi aradıkları tahmin ediliyor

Bu durumun sebebi kişinin tedavi aramasına neden olan semptomların listesi gösterilebilir. Çünkü yukarıdaki listeden de anlaşılacağı üzere çoklu kişilik bozukluğu diğer birçok psikiyatrik tanınınkine çok benziyor. Aslında, dissosiyatif bozukluğu olan birçok insan aynı zamanda borderline kişilik bozukluğu veya diğer kişilik bozukluklarına, depresyon ve yaygın anksiyete bozukluğu tanılarına da sahip olmuş oluyorlar.

📌
Çoklu Kişilik Bozukluğu olan Ünlüler olduğunu biliyor muydunuz?
 
12 sezon boyunca ABD Ulusal Futbol Ligi'nde (NFL) oynamış ünlü bir futbolcu olan Herschel Junior Walker da bir çoklu kişilik bozukluğu hastası. Emekli NFL yıldızı Herschel Walker 2008 yılında intihar girişimleri dahil olmak üzere bu hastalıkla mücadele ettiği yılları kaleme aldığı Breaking Free: My Life with Dissociative Identity Disorder isimli bir kitap yazmıştır.

Walker kitapta bir düzine farklı kimliğe veya geçişe sahip olduğunu yazıyor. Walker'a göre, alterlerinden bazıları onun için pek çok iyi şey yaparken, diğer alterleri aşırı ve şiddetli davranışlar sergilediği için hayatını olumsuz etkilemiş. İşin ilginç tarafı Walker yaşadıklarını çoğunlukla hatırlayamadığını söylüyor. Tedavi, Walker'ın bu alternatif kişiliklerin yetişkinlikte teşhis edildiği dissosiyatif kimlik bozukluğunun bir parçası olduğunu fark etmesine yardımcı olmuş.

Çoklu kişilik bozukluğu neden olur? 

Araştırmalar, çoklu kişilik bozukluğu olan bireylerin %99'unun, çocukluğun hassas bir gelişim aşaması olan 6 yaş öncesi dönemde ağır bir travmatik olay yaşadığını gösteriyor ❤️‍🩹. Kişilik gelişimine müdahale edilebilecek erken çocukluk yıllarında, kişilerarası ve çevresel stres koşullarına verilen psikolojik bir tepki olarak ortaya çıkıyor. Hastaların %90’nında taciz öyküsü bulunur.

Sık sık yaşamı veya vücut bütünlüğünü tehdit eden fiziksel, duygusal veya cinsel istismar sonucu ortaya çıkan çoklu kişilik, aynı zamanda ölüm sonuçlu kazalar, doğal afetler ve savaşlar gibi psikolojik travmalar ile de ortaya çıkabilmektedir.

Çoklu kişilik bozukluğu tedavisi 

Birçok tedavi yöntemi vaka raporlarına dayanmakta. Kısacası dissosiyatif kimlik bozukluğunun “kesin tedavisi” olmasa da, hasta kararlı kalırsa uzun süreli terapiler sonucunda yaşam kalitesinde ciddi bir artış yaşar, ancak tamamen iyileşmesi mümkün değildir. Çoklu kişilik bozukluğunun tedavisi uzun vadede sonuç verir. Danışanlar bu süreçte sosyal yaşama adapte olma konusunda zorluk yaşar, çevrelerine zarar verici davranışlar sergileyebilir. 

Psikoterapi 🛋️

Kesin bir tedavi süreci tanımlanamadığından çoklu kişilik bozukluğu tedavisinde en etkili ve önemli tedavi yöntemi psikoterapi olacaktır. Konuşma terapisi, danışmanlık veya psikososyal terapi olarak da bilinen bu terapi şekli, bir ruh sağlığı uzmanıyla rahatsızlığınız ve ilgili konular hakkında konuşmayı içerir. Travma yaşamış insanlarla çalışma konusunda ileri eğitim veya deneyime sahip bir terapist durumunuzun nedenini anlamanıza ve stresli durumlarla başa çıkmanın yeni yollarını oluşturmanıza yardımcı olmak için çalışır. 

İşin ilginç tarafı kişi hep başka şikayetlerle oradayken terapi süreci boyunca bilincinde olmadığı alter kişilikler ile karşılaşır. Ruh sağlığı uzmanının amacı bireyi kendisine ait farklı kimlikler ile tanıştırmak ve farkındalık yaratmaktır. Tedavinin sonucunda danışan tek bir kimlikte bütünleştirilmeye çalışılır. Bunun için farkına varılan her bir alter kişilik ile uzlaşma yaşanması hedeflenir.

İlaç tedavisi 💊

Dissosiyatif bozuklukları özel olarak tedavi eden ilaçlar olmamasına rağmen, doktorunuz dissosiyatif bozukluklarla ilişkili zihinsel sağlık semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olmak için antidepresanlar, anti-anksiyete ilaçları veya antipsikotik ilaçlar reçete edebilir.

Bu içeriği okuyanlar bunları da mutlaka okuyor; 

🔗 En tehlikeli psikolojik hastalıklar | TOP 10

🔗 Bipolar sevgili: bipolar bozukluk, aşk hayatı için engel mi?

🔗 Psikolojim bozuk mu? Nasıl anlarım? Ne yapmalıyım?

Yazar notu: Çoklu kişilik bozukluğu tedavi edilmezse

Dissosiyatif kişilik bozukluğu ruhsal bozuklar arasında belki de en ilginci. Birincisi insan zihninin gerçeklik ile ilişkisine dair bir çok şeyi gözler önüne serer nitelikte bir rahatsızlık. Başa çıkılamaz duyguların ruhumuzu resmen belli parçalara bölmesi durumu.

Çoklu kişilik bozukluğu kişinin hem kendi hem de çevresi açısından oldukça zorlayıcı bir durum. Çoklu kişilik bozukluğu tedavi edilmediği takdirde kötü sonuçlara gebe olacaktır. Öncelikle tedavi edilmediği takdirde ömür boyu devam edecek olan bu ruhsal bozukluk kişinin alter kişiliklerin etkisinde çeşitli suçlar işlemesinden tutun kendisine ve çevresine zarar vermesi ile sonuçlanabilir.

🔗Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları 

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaleme alan
Gözde, , Wengood yazarı

"🍂Modern zamanlarda bir adet romantik."

En yeni makaleler

🎁 Yeni Yıl Hediyeleri: Sevdiklerinizi Mutlu Edecek Öneriler

Yeni bir yılın heyecanı hepimizi sararken, sevdiklerimizi mutlu edecek hediyeler seçmek de bu dönemin en keyifli yanlarından biri. Ancak kime ne hediye alacağınızı seçmek bazen zorlayıcı olabilir. 🎄 Anneniz, babanız, sevgiliniz, kardeşleriniz ya da arkadaşlarınız için anlamlı ve yaratıcı hediye fikirleri mi arıyorsunuz? Endişelenmeyin! Bu yazıda, herkes için uygun ve kişiselleştirilmiş yeni yıl hediyesi önerilerini bulabilirsiniz.

Yeni Yıl Kararları: Kendinle Uyumlu Hedefler Nasıl Belirlenir?

Yeni bir yıl, yeni umutlar ve yeni başlangıçlar demektir. Ancak çoğu zaman, aldığımız kararlar birkaç hafta içinde unutuluyor. Peki, bu yıl farklı bir şey yapmaya ne dersiniz? Kendinizle uyumlu, sürdürülebilir hedefler belirleyerek hem kendinizi daha iyi hissedebilir hem de bu hedeflere ulaşabilirsiniz. İşte bu yazıda, yeni yıl kararlarınızı nasıl daha etkili hale getirebileceğinizi keşfedeceksiniz.

2025 Yılbaşını Aileyle Geçirmek: Unutulmaz Bir Akşam İçin İpuçları

2025 yılına girerken evde ailecek kutlama mı yapacaksınız? Yeni yıl gecesi herkes için özel ve anlamlı, hepimiz en iyi şekilde yılbaşını geçirmek istiyoruz. Aile içindeki farklı beklentiler, geçmişteki anlaşmazlıklar veya monotonluk hissi bu özel geceyi gölgeleyecekmiş gibi geliyor olabilir. Peki, yılbaşını daha keyifli ve anlamlı hale getirmek mümkün mü? Tabii ki mümkün! Bu yazıda, yılbaşını aileyle geçirirken hem eğlenmenizi hem de unutulmaz anılar biriktirmenizi sağlayacak öneriler sunuyoruz. Hazırsanız, yeni yıla pozitif bir başlangıç yapmanın yollarını birlikte keşfedelim! 🎉

Arkadaşlık testi soruları | 50 soru! ✅

Arkadaş çevremiz bizim için önemli bir sosyal destek alanını oluşturuyor. Arkadaşların seni ne kadar tanıyor? Veya sen arkadaşını ne kadar tanıyorsun? Hiç merak ettin mi? Arkadaşlıklarınızın ne durumda olduğunu öğrenmek veya birbirinizi daha iyi tanımak için çok etkili ve eğlenceli bir yöntem var: Arkadaşın ile birbirinizi yeniden keşfetmek ve yeniden bağ kurmak için 50 soruluk arkadaşlık testi ile tanışın! Ayrıca, arkadaşlarla paylaşmak için mükemmel bir test! 😊😉

Yılbaşını Tek Başına Geçirmek: Nasıl Keyifli Hale Gelir?

Eğer bu yılbaşını tek başınıza geçirecekseniz, üzülmek yerine bu zamanı kendinize ayırarak değerlendirebilirsiniz. Bu yazıda, yılbaşını yalnız geçirmenin neden kötü bir şey olmadığını, bu özel geceyi nasıl anlamlı hale getirebileceğinizi ve kendinizi mutlu etmek için neler yapabileceğinizi keşfedeceksiniz. Hazırsanız, yeni yıl ruhunu kucaklamaya başlayalım! 🎄✨

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

🎥 Youtube

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest