Öz Bakım Nedir? | Psikolog Mine Yücel anlatıyor...

tarihinde Mine Yücel tarafından güncellendi

Mutluluk ve iyi hissetmek, doğrudan kendine iyi bakmayı bilmekten geçiyor. Kendine bakmak ise bütünsel bir vizyon ile mümkün. Öz bakım; zihin, beden ve ruh sağlığı ile ilişkilidir. Öz bakım nedir?, Öz bakım bileşenleri nelerdir? aşağıda detaylıca açıklıyor olacağım. Ayrıca öz bakımın her bir boyutundan bahsedip herbirine yönelik öz bakım aktiviteleri sıralayacağım.

Öz Bakım Nedir? | Psikolog Mine Yücel anlatıyor...
Özet

Öz Bakımın Psikolojisi

Özbakım, zihin, beden, ruh sağlığı açısından kendine özen göstermek ve kendine iyi bakmak demektir. Yaygın olarak bilinen öz bakım becerileri yalnızca beden (cilt, saç gibi) odaklı olarak tanımlanıyor, ancak; zihin ve ruhu beslemek de öz bakım bileşenleri arasındadır

Öz bakım eksikliği

Özellikle yetiştirilirken ebeveynlerinden iyi alışkanlıklar gözlemlemiş olmayan çocuklar/kişiler, kendi ihtiyaçlarını fark etmek ve ihtiyaçlarını karşılamak söz konusu olduğunda yetersiz kalabiliyorlar. 

Neyse ki, yetişkin hali ile kişi kendi ihtiyaçlarını dinleme ve kendine bakım verme becerisi geliştirebilir. 💪 Böylece, sağlığını çok yönlü olarak destekleyebilir ve yaşamında olumlu deneyimleri arttırabilir.🥰

Öz bakımın her boyutunda kendini önceliklendirme vardır. Bu yüzden, önyargılar ve tanıdık olmaması dolayısıyla,  öz bakım rutinlerine başlarda bencilce, şımarıklık ya da gereksiz gibi yaklaşılabiliyor. Bu tarz düşüncelerde toplum ve aile etkisi de yok sayılamayacak kadar etkili. Başkalarını memnun etmek üzerine kurulu bir nezaket anlayışımız var. 😉 


💌
Yaşam kalitemizi belirleyen birçok şey var, bunlardan bir kısmı kontrol edemediğimiz şeylerden oluşurken bir kısmı da kontrol edebileceğimiz ve değişim yaratabilecegimiz şeylerdir. Öz bakım, tam da kontrol edebildiklerimizin ortasında düzenli küçük alışkanlıklarla mümkündür, böylece ortaya bilinçli seçimlerimizle yaptıklarımızın ürünleri çıkar. 

Öz Bakım Boyutları

Öz bakımın her bir alanına örneklerle ve amaçlarıyla yaklaşalım:

Hayatımızın büyük parçası zihinsel olaylar yani duygular ve düşünceler, devamlı ortaya çıkar ve geçip giderler. Ancak bazı zamanlar belli bir duyguya ya da düşünceye takılı kaldığınızı fark ediyor olabilirsiniz. 

Bilişsel Öz bakım

Stres, kaygı, öfke gibi olumsuz duygular ve tekrar eden soru düşünceleri gelip geçmiyor olabilir. Kişi kendi zihnine bakım verebilir hem de birden fazla yol ile ancak önce farkındalığa ihtiyaç duyar. Bir süredir belli bir duyguyu hissettiğini ve bunun zor olduğunu fark ederek kendine bakım verebilir. Görmezden gelmek ya da yok saymak kaçıngan ve kısa süreli rahatlatan davranışlar yerine, öz bakım aktiviteleri ile uzun süreli ve sağlıklı çözümler tercih edebiriz.

Fikirler ve süreleri

  • Meditasyon yap: 10 dk
  • Duygularını yaz: 10 dk
  • Telefonsuz zamanlar yarat: 60 dk 
  • Yeni bir şey dene: 30 dk
  • Bir bölüm kitap oku: 20 dk
  • Odanı düzenle: 20 dk
  • Sosyal medya hesaplarını dönüştür: 15 dk
  • Küçük hedefler belirle: 15 dk
  • Sınırlar koy: Yaşam boyu

Beden ve zihin geçmişin aksine son yıllarda bütün olarak ele alınıyor ve terapi sürecinde yalnızca zihinde kalan çalışmalar azalıyor. Özellikle cilt ve saç gibi bakımının ticari kaygısı ön planda olan yaklaşımlardansa, "duyumlara" odaklanılıyor. Bedeni dinlemeye başladığınızda ortaya çıkan duygu yansımalarını fark edebilirsiniz. 

🔗Duyguları anlamak | Temel duygu türleri

Fiziksel Öz Bakım

Bedene bakım vermek belki en başta bağlantıda olduğunuzu fark etmek ile başlıyor, gevşetmek ve dinlenmesine izin vermek ile devam ediyor. Beden algısı bozukluğu yaşayan, travma deneyimi olan kişiler yoga ile bedeni fark etmeyi ve dinlemeyi öğrenebiliyor. "Beden Kayıt Tutar" kitabını tavsiye ederim. 

Hadi bedene bakım verme fikirlerine bakalım...

Fikirler ve süreleri

  • Çocuk gibi dans et: 10 dk
  • Acelesiz bir banyo yap: 15 dk
  • Mahallede yürüyüşe çık: 10 dk
  • Maske yap: 10 dk
  • Esneme hareketleri yap: 10 dk
  • Bol su iç: her gün
  • Düzenli uyku: her gün
  • Nefes egzersizleri yap: 10 dk
  • 5 duyunu kullanarak ana çapa at!
  • Kendine sarıl: her ihtiyacın olduğunda!

Duygusal Öz bakım

Ruhunu besleyen bakım veren aktiviteler çok değişken olabilir. Kendini onceliklendirme hali burada çevreyle birleşiyor. Doğa, ilişkiler, küçük detaylar ve içinde çocuk ile etkileşimde olmak öz bakımı sunuyor.

Fikirler ve süreleri

  • Doğada zaman geçir: 20 dk
  • Küçük detaylara odaklan: 10 dk
  • Kuş seslerini dinle: 10 dk
  • Yardım et bağış yap, ne zaman istersen
  • Kahvenin kokusunu fark et
  • Gülümse
  • Şefkat meditasyonu dene :10 dk (
  • Hayır demek: Bir gün boyunca dene
  • Şükran günlüğü yaz: 5 dk
  • Gün doğumunu ve batımı izle: Bu hafta sonu
  • Hayvanlarla zaman geçir: Bu hafta sonu ya da evdeki dostunla

Kendi içine dönmek, düşüncelere ve duygulara yaklaşmak için kısa ama etkili pratikler için Duygu Ajandası Spotify hesabım üzerinden bana ulaşabilirsiniz! 

Hızlı değişen ve akan yaşamda zaman yaratmak kişinin öz kontrolü ve niyeti ile şekillenir. Önceliklerini belirlemek bilinçli bir seçim halidir, her birimiz bambaşka hayatlar yaşıyor olabiliriz ancak kendimize bakım verdiğimiz ortak yerler bulabiliriz. 

🤝Bahanelerle ihtiyaçlarınızı yok saymadan, bilgi edinin ve deneyimleyin. 

Öz bakım aktiviteleri

Çoğu öz bakım aktivitesi ücretsiz ve kısa sürede mümkündür, ihtiyaçlarınızın farkında olduğunuzda, zaman yalnızca bir kavramdır. Eğer farkına varmakta zorlanıyorsanız, duygularınızı tanımıyor ve öz disiplinde yetersiz kalıyor olabilirsiniz. 

Yalnızca depresyonda olduğunuzda terapiye başlamak zorunda değilsiniz, kendinizi tanımak ve gelişmek için terapi derin bir yolculuktur. Mindfulness eğitimi almak ya da günlük tutmak da kendi yolculuğunuzda doğrudan farkındalığınızı besler. Uzman Psikolog ve Mindfulnes eğitmeni olarak tasarladığım Yolculuk günlüğü ile kendi farkındalığınızı arttırabilir ve düzenli olarak öz bakım sağlamış olabilirsiniz.

Öz bakım vizyon panosu

Öz bakım vizyon panosu hazırlamak için ihtiyacın olan kendine bakım vermek istediklerini görsellerle eşleştirmek ve anımsamana destek olması için sıkça görebileceğin bir yerde olmasını sağlamak. 

  • Bir kâğıda, panoya ya da dijital bir alanda üç bölüm oluştur. 
  • Beden, zihin ve ruh için ayrı ayrı niyetler belirle, yukarıda verdiğim fikirlerden ilham alabilirsin. 
  • Bir sonraki adımda bu niyetlere uygun görseller araştırın ve dilerseniz somut olarak keserek ya da Pinterestten kopyalayarak yapıştırın. 

Ben Canva uygulamasını kullanıyorum. Ortaya tüm ihtiyaçlarınızı destekleyen bir öz bakım panosu çıkıyor! Ekranınıza ya da odanıza bu panoyu asarak, sık sık hatırlayabilirsiniz. Şimdi yukarıdaki videoyu izleyerek beraber de hazırlayabiliriz!

Sevgiler!

Kaleme alan Mine Yücel

Mesleğimi severek, araştırarak ve iyi iletişim ile sürdürdüğüme inanıyorum. İlgili olduğum alanlarda danışanlarımın iyileşme yolculuklarında destek olmak istiyorum.

En yeni makaleler

Hayal kırıklığı yaşamaktan korkmak (benim hikayemden notlar)

Hayal kırıklığına uğramaktan korkuyorum. Başarısız olmaktan korktuğum için hiçbir şey yapmıyorum. Ya da içim rahat bir şekilde hiçbir şey yaşayamıyor, andan ve hayattan keyif almak konusunda kendimi sabote etmekten vazgeçemiyorum. İnsanların bana bakış şeklini saplantı haline getiriyor ve kendim olmakta zorlanıyorum... Peki hayatın bir rekabet olduğunu kim söyledi? Her şekilde mükemmel olmak zorunda mısın? Bir adım geri atarak, özgüven kazanarak ve zihnimi tekrar düzenleyerek hayal kırıklığına uğramaktan korkma eğilimine bir son vermek mümkün. Benim hikayem şöyle…

Narsist düzelir mi? Bir narsist değişebilir mi?

Narsist bir insanla tanışıp onu sevmiş bulunduysanız, muhtemelen yukarıdaki soru aklınızdan geçiyordur. Narsist kişilik bozukluğu tanısı olan insanlar empatiden yoksundur, kendisini başkalarından üstün görür. Bu durum, narsistlerle yakın ilişki kuran diğer insanları ruh sağlığı ve duygusal olarak yıpratabilir. Gerçek şu ki, narsistik kişilik bozukluğu olan bir insanda, toksik özellikler o kadar derinlere işlemiştir ki, değişme ve daha iyi insanlar olma ihtimalleri yoktur. Bir narsistin değişemeyecek olduğunu kabul etmek, ve kişinin kendine bunu itiraf etmesi, kendi psikolojik sağlığı için oldukça önemlidir.

⚠️ Narsist insanı tanımak için bu işaretlere dikkat edin!

Patronunuz, eşiniz, veya sevdiğimiz bir yakınımız... Gün gelir hepimiz narsist bir sapkınla karşılaşabilir ve yıkıcı bir sarmalın içine çekilebiliriz. Peki kimdir bu narsistler? Onları nasıl tanıyabiliriz? İşte çevrenizdeki narsist biri varsa tespit etmek için 10 işaret!

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) hakkında bilmeniz gerekenler

Ben OKB olan insanlar arasında değilim, ancak bu oldukça yaygın bir hastalık. Türkiye’de büyük toplum kesimlerinde yapılan araştırmalarda OKB'nin her 100 kişiden 2-3'ünde görüldüğü saptanmış. Obsesif kompülsif bozukluk sahibi değilim fakat, sevdiğim bir yakınım ile bu sınavı beraber verince, bir yazı kaleme almak istedim. Endişeleri nedeniyle, bir takım şeylerin uzun süre takıntılı bir şekilde kafasını meşgul ettiğine şahit oldum. OKB'yi tanımlayan şey işte budur, bu hislere neden olan anksiyete ve atakları. Peki OKB nasıl tedavi edilir? Obsesif Kompulsif Bozukluğa neler sebep olur? Hadi açıklayalım!

Kendini sınırlamana neden olan inanç kalıpları | 🚫 TOP15

"Ben zaten şöyleyim", "Ben zaten böyleyim", "Ben yapamam...", “Benden olmaz…” Kendi kendini sabote etmene neden olan sınırlayıcı düşünceler, gerçek potansiyelini küçümsemene neden olur. Kendine farketmeden koyduğun bu sınırlar, öz motivasyonunu ve kendini gerçekleştirme girişimlerini engeller. Kısacası, kendin olmanı engeller. Herkesin deneyimi kendine, ama sınırlayıcı düşünce kalıpları az çok aynı. En yaygın 15 sınırlayıcı düşünce ve inançları kendinizden uzak tutmak için önce farkına varın.

Varoluşsal sancılar : Rahat atlatmak için yardım almaktan çekinme

Hayatın bir noktasında anlamı ve amacı aramaya başlamak. Varoluşsal bir sancı yaşamak için illa “30 yaş sendromu”nun gelmesini beklemeniz gerekmiyor maalesef, ergenlik desem, lise sıraları desem... Gözünüzde canlandı mı? Varoluşsal sancılar sırasında her şeyi sorgulamak mümkün: romantik ilişkileri, iş hayatını ve hatta yaşadığınız evi, neredeyim? ne yapıyorum? Kendini sorgulamak ve hayatla ilgili tüm bu soruları sormak sizi, kararlar almaya ve her şeyi değiştirmeye yöneltebilir. Peki neden bu sancıları yaşıyoruz? Ve varoluşsal sancıların nasıl üstesinden gelebiliriz?... bunları konuşalım!

🥊 Psikolojik savunma mekanizmaları nelerdir?

Herhangi stresli bir durumdan kaçınmak için kendi kendinizi farkında olmadan "kandırıyor" olabilirsiniz. İnsanlar gündelik hayatlarını yaşarken, psikolojik dengelerini koruyabilmek amacı ile çeşitli psikolojik savunma mekanizmaları kullanırlar. Bu savunma mekanizmaları hali hazırda kişinin kötü duygu ve düşüncelerden kaçınmasını, daha az psikolojik gerilimler yaşamasını sağlıyor olsa da, sorunların asıl kaynağı da olabiliyor. Savunma mekanizmaları egonun üzerindeki baskı ile başa çıkabilmek için oluşturulmuş düşünce, tutum ve davranışlardır... En yaygın örnekleri ise; inkar veya yadsıma, erteleme, bastırma, yön değiştirme, yansıtma, mizahlaştırma, somatizasyon vb.

Yas tutan birine baş sağlığı mesajları | 🖤 Taziye mesajları

Yaşam öyle yaratılmıştır ki sonunda hep bir son/başlangıç vardır. Doğadaki tomurcuklar gibi döngümüz, devir daim mi, bilmiyorum ama ne yazık ki ölüm bizi sevdiklerimizden ayırabiliyor. Geride kalanlara ne diyeceğini bilmek zor. Yakını vefat eden birine nasıl baş sağlığı dilenir? Kelimeler bazen kifayetsiz hissettirse de güçlüdür. Bir acıyı dindirmiyorsa da en azından biraz olsun yatıştırabilir. Sıradan bir “başın sağolsun” yerine çok daha içten, doğal ve samimi taziye mesajları örnekleri baş sağlığı dileklerinizi iletmek için size yardımcı olabilir.

Toksik romantik ilişkilere dair 10 kırmızı çizgi 🚩

Toksik bir ilişki aslında sinyallerini tanışma veya flirt aşamasında veriyor. Bu yüzden toksik bir ilişkiye başlamamak için tehlikeli sinyallerin bir listesini yapalım dedik. İçinde bulunduğun ilişkinin toksik olduğunu gösteren 10 kırmızı çizgi! 🚩

İlişkimde mutsuzum, ne yapmalıyım?

Cicim aylarının büyüsü ortadan kalktı, karnındaki kelebekler yok oldu ve heyacan azaldı. Bir ilişki içinde olmak, bizi yükselten bir hayat arkadaşına sahip olmak anlamına gelir. Sen nasıl hissediyorsun? Mutsuz, umutsuz, depresif, yorgun? Veya anlaşılmadığını düşünüyorsun? Hayat arkadaşınızın sizi güldürmekten çok ağlattığını anladığınız anda, ilişkiyi sorgulamak meşrudur... Ama gemileri yakmadan ve çekip gitmeden önce, bilin ki çözümler de mümkün! İlişkimde mutlu değilim, ne yapmalıyım diye soruyorsan doğru yerdesin.

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi Youtube'da da devam ediyor olacak! 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest