Enneagram kişilik testi: kendini tanıma egzersizi

Enneagram kişilik tipleri modeli: nedir, ne değildir?

Enneagram bir kişilik modeli, bir teoridir. Dünyada büyük şirketlerin insan kaynaklarında, aile içi ilişkilerin yönetilmesinde, çocuk yetiştirmede hatta okulların rehberlik bölümlerinde kullanılabilen bir kişilik tanıma modeli. Hatta insanın potansiyelini tanımada kullanılan en gelişmiş sistem olma iddiasında bugün yaygın olarak kullanılmakta.

Enneagram kişilik modelinin ilk kez nasıl ve kim tarafından bulunduğunu kesin olarak bilinmiyor fakat 3000 yıllık sözel aktarımla bugüne ulaştığı biliniyor. Nasıl mı? Bazı kaynaklar bu kişilik tipleri sınıflandırmasının ilk kez antik Yunan’da ortaya çıktığını ve Hristiyanlık, Yahudilik, Budizm ve Hinduizm gibi dinlerin öğretileriyle birleşerek günümüze ulaştığını öne sürüyor da ondan.

Batı dünyasına modeli tanıtan ve literatürlere sokan kişi ise 20. yüzyıl başlarında Ermeni bir filozof olan ve öğrencilerine sözlü olarak teoriyi aktaran Georges Gurdjieff oluyor. Modeli kişilik tiplerini belirleme anlamında ilk kullanan kişi 1970’lerde kişisel gelişim alanındaki çalışmalarıyla bilinen psikoloji profesörü Oscar Ichazo ve ondan bir süre sonra psikiyatrist Claudio Naranjo. Bu iki bilim insanı yaptığı kapsamlı çalışmalarla Enneagram teorisini ve teeorinin modelinde yer alan 9 kişilik tipini psikolojik bir çerçevelendirme ile ortaya koyarak psikoloji dünyasına kazandırmış oldular. 

Enneagram modelinin temel prensibi

Farklı kişilik tiplerini hayata bakış açılarına, dünyayı algılayıp değerlendirme ve tepki verme şekillerine göre 9 farklı kişilik tipi üzerinden inceleyen bu model insanların davranışına değil, davranışlarının altında yatan motivasyon kaynağına odaklanıyor.

Enneagram kişilik tipleri modeli, birbiriyle bağlantılı 9 noktadan oluşan bir diyagram. Diyagramda yer alan 9 ayrı noktanın her biri bir kişilik tipini temsil ediyor. Bu tipler de 3 merkeze ayrılıyor:

Model, kişiliğimizde baskın olan bir güç veya motivasyon olduğu ilkesine dayanıyor. Bunun yanı sıra her birimiz temel bir kişilik tipine sahip olmamıza rağmen karakterimiz üzerinde etkili, ancak temel kişilik tipimizi değiştirecek kadar baskın olmayan en az bir ya da daha fazla alt kişilik tipine de sahibiz.

Yaşlandıkça, deneyim kazandıkça, yaşamda ilerledikçe temel tipimiz, kanat dediğimiz ve temel tipin her iki tarafında bulunan ikincil kuvvetlerle tamamlanıyor. Örneğin, tip 7, kanatlar açısından profil 6 ve 8'e sahiptir, dolayısıyla kişiliğimiz üç tipin bir karışımı olabilir. Bununla birlikte, kişiye ve koşullara bağlı olarak, kanatların etkisinin güçlü olabileceğini veya neredeyse hiç olmayacağını, ancak her zaman temel tipten daha düşük etkinlikte olacağını unutmayın.

Enneagram, bir test, 9 enneagram tipi: sizinki hangisi? 

🧠 Enneagram testi şu soruya cevap verir: "Neden böyle bir durumda böyle davranıyorum ya da böyle tepki veriyorum?".

Kendini keşfetme yolculuğu sırasında uğrayabileceğiniz 9 farklı kişilik tipinin her biri bir motivasyon ve bir korkuyu da temsil ediyor. Bu motivasyon ve korkudan kişilik özellikleri, davranışlar, tepkiler ve duygular doğuyor. Böylece kendinizi daha iyi tanımlayarak kendinizle daha uyum içinde bir yaşam sürebilirsiniz.

Örneğin testi yaptıktan sonra artık profil 4 olduğumu biliyorsam, çok yaratıcıyım demektir. Bu yüzden sıradanlıktan korkarken farklılığımı ifade etmek ve göstermek isteği ile yanıp tutuşuyorumdur. Dolayısıyla işleri basit tutmakta neden zorlandığımı daha iyi anlarım ve bu profilin beni harekete geçiren belirli bir duyarlılığın da temeli olduğunu farkında olarak yaşamıma devam ederim.

Kendime enneagram testi yapmak istiyorum

Bu testi internette kolayca ve hızlıca bulabilmek mümkün, ancak dikkatli olun, bu test kendiniz hakkında daha fazla bilgi edinmenize izin verir, fakat sizi bir kalıba koyup o kalıpların içine kilitlemek için yapılmadığını unutmayın. Bu model, kendini tanımanın derinleşmesinde bir araç olmalıdır. Daha ileri gitmek, yani motivasyonlarınızı, korkularınızı, frenlerinizi, güçlü yönlerinizi daha iyi analiz etmek, onları daha iyi ortaya çıkarmak veya onların üstesinden gelmeyi öğrenmek için, yine de profesyonel bir koç ve bir uzman ile bir Enneagram testi yapmak en iyisi.

Enneagram kişilik tipleri: 9 enneagram tipi

Enneagram 9 farklı kişilik tipinden oluşur. Bu 9 enneagram tipi, her biri birer konfor alanı ve stres faktörüne sahip olmak üzere belirlenmiştir. 

Aşağıdaki listede konfor alanını ↔️ motivasyon, stres faktörünü de ↔️ korku olarak ifade ettik.

Enneagram tip 4, örnek vermek gerekirse: Özgün ve romantik biri. Sanatçı ruhlu da denebilir. Yaratıcılığını ifade ettiğinde ve fark edildiğinde kendini iyi hissediyor (konfor alanında), ama önemsiz veya sıradan görünmek istemiyor, beğenilmiş hissetmek için elinden gelen her şeyi yapmaya meyilli. Özgünlüğünü, farklılığını ortaya koymazsa(stres faktörü), sevilmeyeceğinden de korkuyor.

Enneagram Tip 1 : Mükemmeliyetçi/Reformcu

• motivasyon : mükemmellik
• korku : hata

Tip 1 olan kişiler, adından da anlaşılacağı gibi, sürekli kalite, sıfır hata ve iyileştirme arayışında olacak bir mükemmeliyetçidir. Her şeyin mükemmel olmasını isterler. Onun inancı biraz "eğer yaparsak, mükemmel yaparız, yoksa yapmayız" olurdu. Bu nedenle son derece titizdir, çok çalışır ve toplumsal tanınma elde etmek ister. Anlamazsa, kendini başkalarıyla karşılaştırır ve her hatasından kendini suçlar. Kendine hâkimiyeti yüksek olmasına rağmen, yeteneklerine ve güvenilirliğine göre şüphe uyandıran bir hatayla karşılaştığında onu yönlendiren yine öfkedir.

Enneagram Tip 2 : Yardımsever/Şefkatli

• motivasyon : sevgi
• korku : ihtiyaçları

Tip 2 olan kişiler için başkalarının yanında olmaktan daha önemli bir şey yoktur. Ve bu fedakar bireyin hafife aldığı bir görev değildir, tam tersine hayatının amacıdır. Harika dinleme becerilerine ve başkalarının ihtiyaçlarını anlama yeteneğine sahiptir ve bu nedenle onlara sorulmadan bile onlar size yardımcı olur veya sizi memnun etmek için uğraşır. Sevgiye ve tanınmaya olan yoğun ihtiyacı, onu kendi ihtiyaçlarını susturmaya sevk eder. Başkalarına yardım ederek kendi gururunu geliştirir, dolayısıyla alçakgönüllülüğünü de geliştirmesi tavsiye olunur.

Enneagram Tip 3 : Başarı odaklı

• motivasyon : başarı
• korku : yenilgi

Tip 3 olan kişiler kendine güvenir ve başarısına kuvvetle inanır. Daha doğrusu başarıya önem verir. Bu da, başkalarının beğenisini ve takdirini kazanmak için tüm hayatını ulaşılması gereken hedeflere göre düzenleme eğiliminde olacağını söyler. Yaptığı iş, sevdiği sporlar, girdiği yarışmalar, o en iyi olmak ister. Büyüleyici ve karizmatiktir, aynı zamanda tüm çevrelere kolaylıkla uyum sağlar. Her şey onun başarılı olması için zaten uygun gibi görünüyor ama yine de kazanma arzusu veya başarısızlıktan kaçınma arzusu için manipüle etmeye, yalan söylemeye veya hile yapmaya hazır olabileceğini de söylemek gerek. Biraz daha gerçekçi olması onun daha iyi bir hayat yaşaması için tavsiye edilir.

Enneagram Tip 4 : Yaratıcı/Özgün ve Romantik

• motivasyon : estetik, orijinallik
• korku : sıradanlık, beğenilmemek

Tip 4 olan kişiler, sürekli güzellik arayışındadır, tutkulu ve çok hassastır. İç dünyası çok zengin, hayal gücü çok yüksek ve yaratıcılığını ve özellikle de özgünlüğünü ifade ettiğinde kendini canlı hissediyor. Bu farklılığa önem veren kişilik tipinin ana kusuru kıskançlık. Başkalarının sahip olduğu ve sahip olmadığı şeyleri kıskanır ve kıskanır. Daha dingin yaşamak için daha basit şeylerle yetinmeyi öğrenmelidir.

Enneagram Tip 5 : Gözlemci/Araştırmacı

• motivasyon : bilgi
• korku : içindeki boşluk

Tip 5 genellikle düşünceli, mantıksal ve inanılmaz derecede kültürlü bir insandır. Şaşırtıcı değil, gözlemcinin her şeyi anlaması, her şeyi bilmesi, her şey hakkında en azından bir fikrinin olması gerekiyor. Onu korkutan içindeki boşluğu doldurmak için gözlemci mümkün olduğu kadar çok bilgi toplamaya çalışacaktır. Bilgiye hevesli, aynı zamanda güçlü duygulardan kaçınan çok iyi bir analitik ruh tarafından yönlendiriliyor. Mottosu tutkudan çok akıl. Öte yandan, Tip 5 bilgisini paylaşmayı sevmez, kendine saklar.

Enneagram Tip 6 : Sadık/Sorgulayıcı

• motivasyon : sadakat
• korku : sapkınlık

Bir Tip 6 kişiliği için, korunmuş ve güvende hissetmekten daha önemli bir şey yoktur. Bu nedenle her zaman en kötüsünü hayal eder. Ne yazık ki, o da sıklıkla korku ve endişe içinde yaşıyor. Sürekli şüphe duyuyor ve sorguluyor. Bu yüzden bir grup içinde olduğunu hissettiğinde sadakatini geliştirir. Sadık, yiğit, saygılı, her zaman güvenebileceğimiz sağlam bir takım arkadaşıdır. Sapmalardan kaçınmak için, grupla tamamen kaynaşma ve farklı olan her şeyden (fikirler, konumlar, vb.) kaçınma eğilimindedir. Akışla gider. Ancak grubun dışında işler farklıdır: korkuları devralır, bu yüzden güvenli çemberi dışında iken kaçmayı veya saldırganlığı tercih eder.

Enneagram Tip 7 : Meraklı/Maceracı

• motivasyon : neşe
• korku : acı çekme

Tip 7, her zaman iyi bir ruh hali içinde, genellikle neşeli bir insandır. Dışa dönük, baştan çıkarıcı, bu kişi, acıdan uzak dururken eğlenmesine ve hayattan zevk almasına izin verir, çocuk ruhunu korumayı başarmıştır. Kurallar ve kısıtlamalar, yeni seçimler yapmayı seven ama hayal kırıklığı ile zor zamanlar geçiren epikürcü için gerçek bir sorundur. Biraz ölçülülük ve aşırılığa daha az eğilim, hayatlarını biraz daha kolaylaştıracaktır.

Enneagram Tip 8 : Meydan okuyan/Koruyucu

• motivasyon : güç
• korku : zayıflık

Kontrolde usta, Tip 8 kararlı, güçlü ve her zaman her zorluğun üstesinden gelmeye hazır. Çok koruyucudur, sevdiklerini korumak için hızlı davranır ama tabii onu daha önce yanıltmadıysanız. Lider, başkaları üzerinde güç sahibi olmak isteyen bir kişidir. Bu nedenle çok bağımsızdır ve hatta bazen yalnızdır, ancak önemli olan çevrelerindeki dünyayı kontrol altında tutmaktır. Cesareti eşsizdir çünkü onun için her şey zayıflıktan iyidir. Genellikle aşırı, biraz basitlik, hatta kırılganlık göstermek bazen onun biraz daha rahat hissetmesini sağlar.

Enneagram Tip 9 : Barışçıl / Arabulucu

• motivasyon : uyum
• korku : çatışma

Açık fikirlilik ve hoşgörü, Tip 9 kişisini en iyi tanımlayan kelimelerdir.Daima uyum arayan arabulucu, çatışmalardan kaçınmak için mümkün olan her şeyi yapacaktır. Barışı ve kabulü gözetir, kendini empoze etmekten ve çoğunluğun görüşüne aykırı kararlar almaktan da kaçınır. Rutine kilitlenen arabulucu bazen kendi ihtiyaçlarını unutur, huzuru korumakla çok meşgul olur.

Kişiliklerin bütünleşmesi ve parçalanması

Hayatta bazı tepkilerimizin veya davranışlarımızın bizi şaşırttığı durumlar olur. Daha sakin bir yapıya sahip olmamıza rağmen çok kızgın tepkiler verebiliriz. Oldukça makul, hatta şüpheci biri olmamıza rağmen, ilk görüşte aşkın etkisine karşı koyamayız. Kısacası, kendimizi ve kişiliğin bütünleşmesine veya parçalanmasına bağlı olan her şeye her zaman aynı şekilde yaklaşmayabiliriz.

Enneagramın bu modelinde yükselen ve düşen oklar olduğunu görüyoruz. Yükselen ok(bütünleşme) kişinin iyi hissettiğinde yöneldiği kişilik tipine, ve aşağı ok(parçalanma) strese maruz kaldığında yöneldiği kişilik tipine yönelir.

➡ Örneğimi 4. Tip için ele alırsam: stres zamanlarında, genellikle Tip 2 (yardımsever ve şefkatli)’ye doğru yönelirim. Olumsuza giderim ve bu nedenle işe yaramaz olmaktan korkarım, tanınma eksikliğinden muzdarip olurum ve bu insanların düşündüğü hakkında çok endişelenirim. Daha seyrek olarak, Tip 1'e (mükemmeliyetçi) yönelebilir ve kendimi suçlayacak şeylere sahip olmaktan korkabilirim. Rahatladığımda ve tatmin olduğumda, çoğu zaman Tip 1'e ve daha az sıklıkla Tip 2'ye olumlu bir eğilim gösteririm. Böylece herkes gibi olmayı kabul ediyorum aslında, gerçekliğe daha bağlıyım, ayrıca bu geçişkenliğe dair sahip olduğum farkındalık sayesinde daha sosyal ve fedakar olabiliyorum.

Enneagram testi ne işe yarar?

Kendinizi daha iyi tanımak ve derinlemesine anlamak için Enneagram testini yapmaktan çekinmeyin. Gerçekten de, bizim ve çevremizdekilerin davranışlarını anlamak için ideal bir araçtır. Faydalı olması için bu testi profesyonel bir koçla birlikte uygulamak en iyisi. Aslında, bu ikincisi size kişiliğiniz hakkında daha fazla bilgi verebilir ve hatta yaşamda olumlu bir şekilde gelişmenize yardımcı olabilir.

Enneagram testi aynı şekilde, iş yerlerinde de sıklıkla kullanılmaktadır. Gerçekten de bir ekip içinde bir iletişim aracı olarak hizmet edebilir ve çalışanlarınızı ve meslektaşlarınızı daha iyi tanımanıza olanak tanır. Böylece toksik dengelerden kurtulmanız çok daha kolay olacaktır.

Ben kendi Enneagram testimi enneagramtesti.com sitesinde gerçekleştirdim ve sonuçtan oldukça memnunum. Ancak, internette tek bir testin beni derinlemesine tanımama izin vermeyeceğini farkındayım, size de bunu tavsiye ederim. Bunun daha çok bir geçit olduğunu ve iç gözlem sayesinde, bir psikoloğun ya da bir koçun yardımıyla çalışmaya devam etmemiz gerektiğini düşünüyorum.

Kendi test sonucumdan bir kesit;

"Mümkün olan en kötü senaryoları hayal etme ve her ihtimale karşı duygusal olarak hazırlanma eğilimindeyim."

"Adaletsizlik duygusu beni çatışmaya sürüklüyor ve çabucak aşırıya kaçabiliyorum."

"Başarı benim için önemlidir."

"Doğası gereği uyarlanabilir ve sosyal, doğal olarak bütünleştirmek istediğim sosyal çevrelere sızıyorum."

"Ben çok sadık ve koruyucu bir insanım ama ihanete uğrarsam acımasız olup intikam alabilirim."

"'Hayır' demekte çok zorlanıyorum."

Human Akademi