Enneagram nedir? | Enneagram testi ve enneagram tipleri

Enneagram nedir?

Sufizm bilgeliğinin bir parçası olarak ortaya çıkan enneagram felsefesi kendini tanıma, kendini bilme felsefesi olarak değerlendirilebilir. Enneagram, "ben" diye adlandırdığımız ama aslında “çoğul” olan ve pek çok kişilik özelliğinin bende birleşerek oluşturduğu bütünün yapısını tanımamızı sağlayan bir kişilik analizi modeli. 

Bugün bildiğimiz enneagram testi ve enneagram tipleri, sufilerin temelini attığı bir bilgelik olmasına rağmen, önce George Gurdjieff, ardından da 1970’lerde kişisel gelişim alanındaki çalışmalarıyla bilinen psikoloji profesörü Oscar Ichazo’nun uzun süreli çalışmalarının bir ürünü. 

Enneagram kişilik modeli bugün pek çok üniversitenin işletme, psikoloji, tıp, eğitim bölümlerinde ders olarak okutulmakta ve aralarında Apple, Motorola, Google gibi isimlerin de olduğu gelişmiş şirketlerce personel seçimi veya satış-pazarlama çalışmalarında metodoloji ile kullanılmaktadır.

🤔Enneagram ne işe yarar? sorusunu cevaplamam gerekirse ben şöyle özetleyebilirim; 

Hangi enneagram tipine ait olduğunuzu bilirseniz kendinizi ve özünüzü o kadar anlayabilirsiniz, zaaflarınızı ve tutkularınızı, güçlü ve zayıf yönlerinizi bilebilir, hangi durumlarda hangi davranışı gösterebileceğinizi veya ondan nasıl etkileyebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Enneagram şeması  

Enneagram sembolünün kökeni ilk çağlara kadar gitmektedir. Ichazo enneagramı Pisagor’un dokuzuncu damgası olarak adlandırmıştır. 

Enneagram modeli nasıl çalışır?

Teoriye dayalı bir kişilik analizi modeli olan enneagram testi, bireyin dış dünyayı yorumlama şekli ve duygularını nasıl yönettiği konusundaki kalıpları tanımlamaya yarayan bir kişilik tipleme metodolojisi ile çalışır. 

Model 3 farklı eksende kişilik tiplerini değerlendiriyor.

• baskın davranış kalıpları
• motivasyon faktörleri
• stres faktörleri / korkular

Enneagram kişilik testi öylesine bir test değil, mutlu ve tatmin dolu bir hayat için öz farkındalık geliştirmek adına kullanabileceğiniz bir kişisel gelişim aracı. 

Enneagram kişilik tipleri modeli statik bir model değil. Korku, kaygı, motivasyon, stres gibi duygularla hareketlilik gösterebiliyor. 9 farklı kişilik tipinin her birinden çıkış veya giriş yönlü oklar olduğunu görüyoruz. 

Çıkış yapan ok (bütünleşme) kişinin iyi hissettiğinde yöneldiği kişilik tipi, giriş yapan ok (parçalanma) strese maruz kaldığında yöneldiği kişilik tipini göstermektedir. Bu hareketler kanat etkisi, güven noktası ve stres noktası olarak anılıyor. 

Enneagram şemasında yer alan oklar stres yönü, okların tersi güven yönü anlamına gelir.

• Stres Noktası: Strese giren kişi, stres noktasındaki kişiliğe gider ve gittiği kişilik tipinin zayıf yönlerini yansıtır. Mesela tip 5, stres anında tip 7'ye dönüşür ve tip 7'nin zayıf yönlerini yansıtır. 
• Güven Noktası: Kendini güvende hisseden kişi, güven noktasındaki kişiliğe gider ve gittiği kişilik tipinin güçlü yönlerini yansıtır. Mesela tip 5, güvende hissettiğinde tip 8'e kayar ve tip 8'in güçlü yönlerini temsil etmeye başlar. 
• Kanat Etkisi: Enneagramda her bir kişilik tipi, sol ya da sağındaki kişilik tipinin bazı özelliklerini gösterebilir. Buna kanat etkisi denir.

Enneagrama göre kişilik 3 farklı yapısal potansiyel ile güdümlenmektedir. Enneagramda yer alan üç merkez her bir potansiyelimizi yönetmektedir. Duygu merkezi duygusal potansiyeli, zihin merkezi bilişsel potansiyeli ve içgüdü (fizik) merkezi eylemsel-hareketsel potansiyelimizi yönetir. 

Enneagram tipleri | 9 farklı kişilik tipi

Enneagramda açıklanan insanın potansiyel merkezlerinin her biri, 3 kişilik tipi üretmektedir. Merkezler ve ürettikleri kişilik tipleri şu şekilde:

Enneagram Tip 1 : Mükemmeliyetçi

Tip 1 olan kişiler, adından da anlaşılacağı gibi, sürekli kalite, sıfır hata ve iyileştirme arayışında olacak bir mükemmeliyetçidir. Her şeyin mükemmel olmasını isterler. Onun inancı biraz "eğer yaparsak, mükemmel yaparız, yoksa yapmayız" olurdu. Bu nedenle son derece titizdir, çok çalışır ve toplumsal tanınma elde etmek ister. Anlamazsa, kendini başkalarıyla karşılaştırır ve her hatasından kendini suçlar. Kendine hâkimiyeti yüksek olmasına rağmen, yeteneklerine ve güvenilirliğine göre şüphe uyandıran bir hatayla karşılaştığında onu yönlendiren yine öfkedir.

Enneagram Tip 2 : Yardımsever

Tip 2 olan kişiler için başkalarının yanında olmaktan daha önemli bir şey yoktur. Ve bu fedakar bireyin hafife aldığı bir görev değildir, tam tersine hayatının amacıdır. Harika dinleme becerilerine ve başkalarının ihtiyaçlarını anlama yeteneğine sahiptir ve bu nedenle onlara sorulmadan bile onlar size yardımcı olur veya sizi memnun etmek için uğraşır. Sevgiye ve tanınmaya olan yoğun ihtiyacı, onu kendi ihtiyaçlarını susturmaya sevk eder. Başkalarına yardım ederek kendi gururunu geliştirir, dolayısıyla alçakgönüllülüğünü de geliştirmesi tavsiye olunur.

Enneagram Tip 3 : Başarı odaklı

Tip 3 olan kişiler kendine güvenir ve başarısına kuvvetle inanır. Daha doğrusu başarıya önem verir. Bu da, başkalarının beğenisini ve takdirini kazanmak için tüm hayatını ulaşılması gereken hedeflere göre düzenleme eğiliminde olacağını söyler. Yaptığı iş, sevdiği sporlar, girdiği yarışmalar, o en iyi olmak ister. Büyüleyici ve karizmatiktir, aynı zamanda tüm çevrelere kolaylıkla uyum sağlar. Her şey onun başarılı olması için zaten uygun gibi görünüyor ama yine de kazanma arzusu veya başarısızlıktan kaçınma arzusu için manipüle etmeye, yalan söylemeye veya hile yapmaya hazır olabileceğini de söylemek gerek. Biraz daha gerçekçi olması onun daha iyi bir hayat yaşaması için tavsiye edilir.

Enneagram Tip 4 : Özgün

Tip 4 olan kişiler, sürekli güzellik arayışındadır, tutkulu ve çok hassastır. İç dünyası çok zengin, hayal gücü çok yüksek ve yaratıcılığını ve özellikle de özgünlüğünü ifade ettiğinde kendini canlı hissediyor. Bu farklılığa önem veren kişilik tipinin ana kusuru kıskançlık. Başkalarının sahip olduğu ve sahip olmadığı şeyleri kıskanır ve kıskanır. Daha dingin yaşamak için daha basit şeylerle yetinmeyi öğrenmelidir.

Enneagram Tip 5 : Araştırmacı

Tip 5 genellikle düşünceli, mantıksal ve inanılmaz derecede kültürlü bir insandır. Şaşırtıcı değil, gözlemcinin her şeyi anlaması, her şeyi bilmesi, her şey hakkında en azından bir fikrinin olması gerekiyor. Onu korkutan içindeki boşluğu doldurmak için gözlemci mümkün olduğu kadar çok bilgi toplamaya çalışacaktır. Bilgiye hevesli, aynı zamanda güçlü duygulardan kaçınan çok iyi bir analitik ruh tarafından yönlendiriliyor. Mottosu tutkudan çok akıl. Öte yandan, Tip 5 bilgisini paylaşmayı sevmez, kendine saklar.

Enneagram Tip 6 : Sorgulayıcı

Bir Tip 6 kişiliği için, korunmuş ve güvende hissetmekten daha önemli bir şey yoktur. Bu nedenle her zaman en kötüsünü hayal eder. Ne yazık ki, o da sıklıkla korku ve endişe içinde yaşıyor. Sürekli şüphe duyuyor ve sorguluyor. Bu yüzden bir grup içinde olduğunu hissettiğinde sadakatini geliştirir. Sadık, yiğit, saygılı, her zaman güvenebileceğimiz sağlam bir takım arkadaşıdır. Sapmalardan kaçınmak için, grupla tamamen kaynaşma ve farklı olan her şeyden (fikirler, konumlar, vb.) kaçınma eğilimindedir. Akışla gider. Ancak grubun dışında işler farklıdır: korkuları devralır, bu yüzden güvenli çemberi dışında iken kaçmayı veya saldırganlığı tercih eder.

Enneagram Tip 7 : Maceracı

Tip 7, her zaman iyi bir ruh hali içinde, genellikle neşeli bir insandır. Dışa dönük, baştan çıkarıcı, bu kişi, acıdan uzak dururken eğlenmesine ve hayattan zevk almasına izin verir, çocuk ruhunu korumayı başarmıştır. Kurallar ve kısıtlamalar, yeni seçimler yapmayı seven ama hayal kırıklığı ile zor zamanlar geçiren epikürcü için gerçek bir sorundur. Biraz ölçülülük ve aşırılığa daha az eğilim, hayatlarını biraz daha kolaylaştıracaktır.

Enneagram Tip 8 : Meydan okuyan

Kontrolde usta, Tip 8 kararlı, güçlü ve her zaman her zorluğun üstesinden gelmeye hazır. Çok koruyucudur, sevdiklerini korumak için hızlı davranır ama tabii onu daha önce yanıltmadıysanız. Lider, başkaları üzerinde güç sahibi olmak isteyen bir kişidir. Bu nedenle çok bağımsızdır ve hatta bazen yalnızdır, ancak önemli olan çevrelerindeki dünyayı kontrol altında tutmaktır. Cesareti eşsizdir çünkü onun için her şey zayıflıktan iyidir. Genellikle aşırı, biraz basitlik, hatta kırılganlık göstermek bazen onun biraz daha rahat hissetmesini sağlar.

Enneagram Tip 9 : Uzlaşmacı/Barışçı

Açık fikirlilik ve hoşgörü, Tip 9 kişisini en iyi tanımlayan kelimelerdir.Daima uyum arayan arabulucu, çatışmalardan kaçınmak için mümkün olan her şeyi yapacaktır. Barışı ve kabulü gözetir, kendini empoze etmekten ve çoğunluğun görüşüne aykırı kararlar almaktan da kaçınır. Rutine kilitlenen arabulucu bazen kendi ihtiyaçlarını unutur, huzuru korumakla çok meşgul olur.

Kendinizi test edin! Enneagram testi

İnternet üzerinde bir çok enneagram testi sayfasına ulaşmak mümkün. Örneğin, kisilikkulubu.com daha önce kullandığım ve beğendiğim bir araç oldu. 

Bu içeriği sevdiniz mi? Şunlara da bir göz atın! 

🔗 Myers-Briggs Kişilik Testi | 16 kişilik tipi ve özellikleri

🔗 Temel duygu türleri nelerdir? 

🔗 "Kimse beni sevmiyor" gibi hissetmek

🔗 Gestalt Terapi nedir?

🔗 EFT tekniği nedir? (Duygusal Özgürleşme Tekniği)

🔗 Maslow Piramidi ve ihtiyaçlar hiyerarşisi

Kaynak 

Human Akademi