Tripofobi nedir? | Halk arasında delik fobisi

tarihinde Gözde , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Tripofobi, küçük delik, oyuk veya kabarcık kümelerinden tiksinme, kaçınma veya korkma hissi anlamına gelir. Tıbbi literatürde tam olarak bir zihin rahatsızlığı olarak kabul edilmese de, aşırı korku, kaçınma ve kontrol edilemez sıkıntı şeklinde gerçekleşiyorsa fobi olarak kabul edilir. Tripofobikler ayçiçekleri, petekler, süngerler ve tohumlu meyveler görünce tiksinir, kaygılanır ve kaçınmak ister. Çoğu fobi çeşidi gibi tripofobi de çeşitli tedavi yöntemleri ile aşılabilir ve hastanın yaşam kalitesi iyileşebilir.

Tripofobi nedir? | Halk arasında delik fobisi
Özet

Tripofobi nedir?

İlk olarak 2005 yılında bir web forumunda tanıtılan tripofobi kelimesi, Yunanca "trypa" (delik) ve "phobia" (korku) kelimelerinden türemiştir. En ilginç fobiler listesi 📃 arasında kesinlikle yerini almaya layık bir fobi çeşidi bu. Halk arasında delik fobisi olarak geçen tripofobi adından da anlaşılacağı üzere birbirine yakın, toplanmış veya kümeler halinde bulunan küçük deliklere sahip yüzeyler gördüklerinde iğrenir, tiksinir ve yoğun bir huzursuzluk hissederler.

Potansiyel tetikleyiciler, nedenler ve aşırı sıkıntıya neden olduğunda nasıl destek alınacağı dahil olmak üzere delik korkusu hakkkında bilinmesi gereken her şeyi bu yazının devamında bulabilirsiniz.

Tripofobik şeyler nelerdir?

  • Tohumlu ekmek ve simit
  • Köpükler
  • Su damlacıkları
  • Delikli peynirler
  • Üst üste dizilmiş silindirler
  • Kabarcıklı kumaşlar, yüzeyler
  • Çilek, ahududu, papaya ve kivi gibi küçük çekirdekli meyveler
  • Petekler, ayçiçekleri ve nilüfer tohumu kabukları
  • Böcekler ve arılar
  • Yılanlar, kertenkeleler, kurbağalar ve diğer sürüngen derileri
  • Ayakkabı tabanları
  • Süngerler
  • Deniz mercanları veya deniz kestaneleri

delikli fön fırçası görseli

📌
Bazı araştırmalara göre çocuk ve yetişkinlerin %17'sinde, yani yaklaşık altı kişiden birinde bir dereceye kadar delik fobisi gözlenmektedir. Ayrıca delik korkusu erkeklere oranla kadınlarda daha yaygın olarak görülür.

Tripofobi neden olur?

Bilimsel çalışmalar henüz tripofobinin nedenleri tam olarak nedir ortaya koymuş değil, ancak birkaç olası açıklama söz konusudur. Aşağıda açıkladığım her bir tezin bence ortak noktası, delik fobisinin biyolojik atalarımızdan kalma bir kaçınma davranışı olduğu.

  • Bazı uzmanlar, delik korkusunun, zehirli ve tehlikeli hayvan türlerine (örneğin; yılan) karşı biyolojik hafızamızın bir uzantısı olarak gelişebileceğini teorize ediyor.
  • Bazı uzmanlar, belirli bir grafik düzenlemedeki yüksek kontrastlı renklerin anksiyete, iğrenme ve diğer semptomları tetikleme eğiliminde olduğunu söylüyor.
  • Bazı uzmanlar ise bu fobiyi başka bir evrimsel tepkiyle ilişkilendiriyor. Mikroplardan veya bulaşıcı cilt hastalıklarından kaçınma dürtüsü. Çünkü yapılan araştırmalara göre tripofobisi olan birçok insan aynı zamanda cilt kabuklanmalara, diğer deri döküntüsü ve cilt lekelerine karşı aşırı hassas oluyor.

Tripofobi belirtileri nelerdir?

Delik korkusunda diğer yaygın fobiler ile ayrışan bir nokta var. Fobileri genellikle korku ile  ilişkilendirebilirsiniz, ancak 2018'de yapılan bir araştırma tripofobisi olan çoğu insanın birincil semptom olarak korku değil iğrenme yaşadığını öne sürüyor.

Tripofobiniz varsa, küçük delik kümeleri veya deliklere benzeyen şekiller içeren bir nesneye veya yüzeye bakarken genellikle iğrenme ve rahatsızlık duygularını fark edeceksiniz. 🤢 Oradan veya nesneden uzaklaşmak isteyecek, tüylerinizin ürperdiğini hissedeceksiniz.

Tripofobi belirtileri şunlardır;

  • huylanma, tüylerin diken diken olması
  • tiksinti, öğürme veya mide bulantısı
  • titreme
  • terleme
  • kalp atışında hızlanma
  • baş dönmesi
  • nefes darlığı
  • göz yorgunluğu
  • ağız kuruluğu
  • huzursuzluk veya sıkıntı hissi
  • görüntüden veya nesneden uzaklaşmak için güçlü arzu
  • panik atak

örülü teller ve delikli görünümü

Tripofobi teşhişi nasıl konur?

Sadece ruh sağlığı uzmanları, delik korkusuna sahip olup olmadığınızı söyleyebilir. Resmi bir tripofobi teşhis kriteri olmadığından bu bir tanı olarak kabul edilmez ancak yine de, profesyonel yardım, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen belirtiler üzerine çalışmak için rehberlik ve destek sağlayabilir.

👩🏻‍⚕️Terapist, size yaşadığınız semptomlar, onları tetikleyen şeyler, günlük hayatınızı nasıl etkilediği hakkında sorular sorarak, anksiyete koşulları veya depresyon belirtileri de dahil olmak üzere, yaşadığınız diğer ruh sağlığı semptomlarını belirlemenize yardımcı olabilir.

Tripofobi ile yaşamak

Tripofobi her ne kadar diğer fobi türlerinden ayrışsa da bireyin yaşamını tehdit etme bakımından farklı değildir. Hastanın yaşam standartında düşüşe yol açabilir ve onu zor durumlarda bırakabilir. Aşırı vakalarda, tripofobi iş hayatı, okul hayatı veya sosyal hayatı olumsuz etkileyebilir. Tedavi edilmeyen ileri vakalarda delik fobisi daha ciddi komplikasyonlara sebep verebilir.

Örneğin;

Tripofobi testi

Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM-5) delik fobisini bir bozukluk olarak tanımıyor. Bir bozukluk olarak tanınmadığı için, onu teşhis etmek için belirlenmiş kriterler yok. Ancak, online tripofobi testi çözmek mümkün.

👉 Online tripofobi testi uygulamaları aşağıdaki şekilde gerçekleştirilir.

  • Her biri bir ila sekiz saniye arasında çeşitli görüntüler kişiye gösterilir. Görüntülerin bazılarında desenler veya delik kümeleri bulunurken bazılarında yoktur.
  • Her bir resmi ne kadar süreyle gördüğünüzü tahmin etmenizi isterler.
  • Tripofobik görüntüleri ve nötr görüntüleri (deliksiz olanlar) görüntüleme süresi tahminleriniz karşılaştırılır ve testin sonunda size bir oran verilir.

İkiden yüksek bir oran, delik fobisi olduğunu gösterir. Bir ruh sağlığı uzmanıyla test bulguları ve delikli kümelere karşı olumsuz tepkileriniz hakkında konuşmak faydalı olacaktır.

Tripofobi rahatsızlığının tedavi yöntemleri

Tripofobi tedavisi aslında çok basit ve tedavi yöntemi oldukça çeşitli. Psikoterapi sayesinde 10 kişiden dokuzu belirli fobik bozuklukların üstesinden gelebiliyor. 

Delik fobisi tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

Bilişsel Davranış Terapi yöntemi, delik fobisini tetikleyen durumlara karşı algılarınızı ve tepkilerinizi değiştirmenize yardımcı olur. BDT diğer spesifik fobiler için de kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Seanslarda ruh sağlığı uzmanı ile konuşma terapisi şeklinde ilerlenir. Terapi esnasında kişiye tedavinin mantığı anlatılır. Kişinin rahatsız olduğu durumda kaçmak yerine korku ve kaygı gibi olumsuz duygular ile nasıl başa çıkılacağı öğretilir. Tedavi süresi kişinin rahatsızlığının şiddetine, tedaviye olan katılımına ve iyileşmeye olan isteğine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Davranışçı terapide uygulanan yöntemlerden biri de maruz bırakma terapisidir.

Maruz bırakma:

Maruz bırakma terapisi en etkili terapi yöntemidir. Yapılan birçok araştırmada maruz bırakma ile 3 saatlik tek seansta dahi fobilerin tedavi edilebildiği görülmüştür. Tedavi sonrası takip edilen hastaların yaklaşık %90’ında korku ve kaygının kalmadığı, %60’ında ise fobi belirtilerinin tamamen ortadan kalktığı kaydedilmiştir.

Uygulama ise kısaca şöyle;

  • Maruz kalma öncesi ve sırasında kullanabileceğiniz nefes egzersizleri ve gevşeme tekniklerini öğrenir.
  • Tepkilerinizi yönetmenize yardımcı olacak teknikleri öğrendikten sonra size delikli kümelerin veya kabarcık desenlerinin resimleri veya videoları gösterilir.
  • Sünger gibi delik desenli bir şeye dokunana veya tutana kadar resimler ve deneyim kademeli olarak artırılır.

İlaç tedavisi:

Hekimler, ilaç tedavisinden çok psikoterapi uygulamayı tercih eder. Fakat ileri vakalarda, terapiyi daha etkin kılmak için ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Çeşitli ilaçlar ile tetikleyicilerin neden olduğu duygular baskılanıp kontrol altına alınarak kişinin rahatlaması sağlanır. Reçete edilen ilaçlar genelde, antidepresan, sakinleştiri ve beta blokerler olur.

Yazar notu: Tripofobi nasıl geçer?

Maruz kalma tedavisini tamamlayan çoğu insan semptomlarında iyileşme görür. Tripofobi tetikleyicilerine hakim olduğunuzda, vücudunuzun tepkilerini yönetmek için nefes alma veya gevşeme yöntemlerini kullanabilirsiniz.

Meditasyon, farkındalık meditasyonu veya yatıştırıcı görüntüleri zihinde görselleştirme gibi rahatlama teknikleri, tripofobi duygularından kaçınmanıza yardımcı olabilir. Tripofobi, yaşam kalitesini etkileyebilecek bir kaygı sorunudur. Tripofobiniz olduğunu düşünüyorsanız, sağlık uzmanınızla konuşmaktan utanmayın.

🔗 Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaleme alan Gözde , Wengood yazarı

🍂Modern zamanlarda bir adet romantik.

En yeni makaleler

Toksik romantik ilişkilere dair 10 kırmızı çizgi 🚩

Toksik bir ilişki aslında sinyallerini tanışma veya flirt aşamasında veriyor. Bu yüzden toksik bir ilişkiye başlamamak için tehlikeli sinyallerin bir listesini yapalım dedik. İçinde bulunduğun ilişkinin toksik olduğunu gösteren 10 kırmızı çizgi! 🚩

İlişkimde mutsuzum, ne yapmalıyım?

Cicim aylarının büyüsü ortadan kalktı, karnındaki kelebekler yok oldu ve heyacan azaldı. Bir ilişki içinde olmak, bizi yükselten bir hayat arkadaşına sahip olmak anlamına gelir. Sen nasıl hissediyorsun? Mutsuz, umutsuz, depresif, yorgun? Veya anlaşılmadığını düşünüyorsun? Hayat arkadaşınızın sizi güldürmekten çok ağlattığını anladığınız anda, ilişkiyi sorgulamak meşrudur... Ama gemileri yakmadan ve çekip gitmeden önce, bilin ki çözümler de mümkün! İlişkimde mutlu değilim, ne yapmalıyım diye soruyorsan doğru yerdesin.

#Seksizm nedir? Seksist kime denir? 🤷‍♀️ #farkındalık

Cinsiyetçilik, insanları yalnızca belirli bir cinsiyete veya cinsiyete ait olmaları temelinde algılamak ve yargılamak anlamına gelir. Aynı temelde "bireyin ayrıştırılmasını" kapsar. Seksizm günlük hayatımızda her gün karşılaşabileceğimiz bir olgu. Özellikle kadınları hedef alan ayrımcılığı içeriyor olsa da, kavram "cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel yönelim ve cinsiyet ifade biçimleri" üzerinden ortaya çıkan bir ayrımcılık biçimini vurgulamaktadır. Kısaca, seksizm, aslında cinsiyetçilik ve kadın haklarının önemini vurgulayan feminist bir yaklaşım, ancak son yıllarda insan hakları temelinde bir eşitlik fikrini savunur. Peki nedir bu seksizm veya seksist dedikleri? Hemen açıklayalım!

Sınırlayıcı düşünceler: kendi kendini baltama artık!

“Sky is the limit!” Sınır gökyüzüdür… Ya da değil! Peki, size engel olan düşünceler var ya, onlardan nasıl uzak dururuz? Hepimizde var olan sınırlayıcı düşünceler, önkoşullanma nedeniyle ilerlememizi engeller. Gerçek kabul ettiğimiz sınırlayıcı inançlar ve size engel olan düşünceler artık önünüzde duramasın! Bu söylediklerimiz sizi heyecanlandırdı mı?

Ailemizi sevmek zorunda mıyız? Ben hayırsız evlat mıyım?

Ebeveynlerimiz bizim rol modelimiz, ilham kaynağımız, koruyucularımız. Ergenlikte, kendi kimliğimiz oluşmaya başladığında, insan ailesine karşı aynı duyguları ve hayranlığı hissetmeyebiliyor. Tek başına muhakeme yeteneği kazanıp dünyayı kendi gözünden değerlendirmeye başlayabildiğinde kendine “kimseyi sevmek zorunda değilim.” diyebiliyorsun. İşte tam o anda, üzerinde hak sahibi olduğunu düşündüğün ebeveynlerin ile fikir ayrılığına düştüğünü hissettiğinde kendine kızmaya başlıyorsun. Önemli değil, insan ailesini sevmek zorunda değil ve inan bunu kabul etmek çok iyi hissettiriyor!

Sapyoseksüel ne demek? Kısaca: beyin aşkı!

Latince "zeki, bilge, bilgili" anlamına gelen "sapio" ve cinsel ve cinsellikle ilgili anlamına gelen “seksüel” kelimesinden oluşan “sapyoseksüel” kelimesi, dış görünüş ve fiziksel görünümden önce zeka, entelektüel seviye ve kültür düzeyi gibi kriterlerden etkilenen insanları tanımlamak için kullanılır. Bir sapyoseksüel için zeka, espri ve mizah anlayışı, diyalogların kalitesi önemli bir cinsel çekim aracıdır. Zeki sözcüğü onlar için büyülüdür. Sapyoseksüellik ile ilgili daha fazlası için aşağı kaydır!

🏳️‍🌈LGBTİ+ ne demek bilmeyenler var mı? LGBTİ+ açılımı nedir?

İnsanların kimlik veya cinsel yönelim farklılıklarını öne sürdüğü, gelişen bir toplum görmekten mutluyum. Heteroseksüel normlar dışında farklı cinsel yönelimlere sahip kişiler kendilerini LGBTI+ topluluğunda bulmaktadır 🏳️‍🌈. Peki LGBTI+ ne demek, açılımı nedir? Bu kısaltmanın her harfi neye karşılık geliyor? LGBTI+ sözlüğü niteliğinde bir yazı sizi bekliyor.

Panseksüel nedir? Panseksüellik: kısaca etiket tanımayan aşk!

Bugün hala ne anlama geldiği herkesçe bilinmeyen "panseksüel" kelimesi yeni bir kavram değil. Ne anlama geldiğini tam olarak bilmeden, sık sık karşımıza çıkan bu terim, medyanın biraz malzemesi haline geliyor. Öyle ki, televizyon programlarında bazı sanatçılar artık heteroseksüellik çerçevesinin ötesine geçemeyen bir cinsellikle, alakalı alakasız, çoğunlukla LBTQIA+ bireylere yönelik mantıksız soruları, açıkça yanıtlamaktan çekinmiyor. Bir cinsel yönelim: panseksüellik. Panseksüel nedir? Ben panseksüel miyim? Panseksüel bayrağı nasıldır? Gelin, Freud'dan Miley Cyrus'a, panseksüellik ile ilgili her şeye beraber göz atalım ve bilinçlenelim.

Monoton ilişki yürür mü? Rutin öldürür mü?

Bir çift olarak rutinden kaçmak, kendinizi sürekli yenilemek ve hem günlük hayatınızı hem de ilişkinizi renklendirmek için çaba gerekir. Kadın dergileri bize monoton ilişki ne demek diye bir kere kodladı. Rutin sanki olumsuz bir şeymiş ve ona karşı savaşmamız gerektiğini, ilişkimize renk katmamız gerektiğini vs. söyleyip durdular. “Evlilik aşkı öldürüyor!” veya “Monoton ilişkiler bir süre sonra bitmeye mahkum.” gibi hurafelerle bizi yıllarca yiyip bitirdiler. Peki ya aslında bir çiftin asıl birleştirici gücü düzen ve rutin ise? Sonuçta ilişkiler biraz da güvenlik ve düzen arayışı değil midir?

Duygusal travmalar | Neden olur? Belirtileri nelerdir? Çözüm ne?

Sanırım hepimiz hayatımızın bir noktasında az çok travmatik olaylar yaşamışızdır. Benim ilk travmaya maruz kalışım, annemin ölümüydü. Bu olay karşısında travmanın etkisini azaltmak amacıyle verdiğim duygusal tepkiler tam da travma sonrası stres bozukluğu belirtileri veriyordu. O an anladım ki travmatik bir olaydan sonra nasıl hissettiğinizi asla küçümsememelisiniz. Psikolojik travma insan hayatını derinden etkileyebilir. Duygu ve düşüncelerinin yönünü belirleyebilir, fiziksel ve duygusal rahatsız edici bir çok sonucu olabilir. Duygusal şok, zihnimizin ve vücudumuzun şok edici bir duruma karşı tepkisidir. Devam ederse bazı kişilerde psikiyatrik patolojiye dahi dönüşebilir. Peki ruhsal travma nasıl anlaşılır? Duygusal travma nasıl iyileşir? Atlatamayacak mıyım?

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi Youtube'da da devam ediyor olacak! 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest