Tripofobi nedir? | Halk arasında delik fobisi

tarihinde Gözde , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Tripofobi, küçük delik, oyuk veya kabarcık kümelerinden tiksinme, kaçınma veya korkma hissi anlamına gelir. Tıbbi literatürde tam olarak bir zihin rahatsızlığı olarak kabul edilmese de, aşırı korku, kaçınma ve kontrol edilemez sıkıntı şeklinde gerçekleşiyorsa fobi olarak kabul edilir. Tripofobikler ayçiçekleri, petekler, süngerler ve tohumlu meyveler görünce tiksinir, kaygılanır ve kaçınmak ister. Çoğu fobi çeşidi gibi tripofobi de çeşitli tedavi yöntemleri ile aşılabilir ve hastanın yaşam kalitesi iyileşebilir.

Tripofobi nedir? | Halk arasında delik fobisi
Özet

Tripofobi nedir?

İlk olarak 2005 yılında bir web forumunda tanıtılan tripofobi kelimesi, Yunanca "trypa" (delik) ve "phobia" (korku) kelimelerinden türemiştir. En ilginç fobiler listesi 📃 arasında kesinlikle yerini almaya layık bir fobi çeşidi bu. Halk arasında delik fobisi olarak geçen tripofobi adından da anlaşılacağı üzere birbirine yakın, toplanmış veya kümeler halinde bulunan küçük deliklere sahip yüzeyler gördüklerinde iğrenir, tiksinir ve yoğun bir huzursuzluk hissederler.

Potansiyel tetikleyiciler, nedenler ve aşırı sıkıntıya neden olduğunda nasıl destek alınacağı dahil olmak üzere delik korkusu hakkkında bilinmesi gereken her şeyi bu yazının devamında bulabilirsiniz.

Tripofobik şeyler nelerdir?

  • Tohumlu ekmek ve simit
  • Köpükler
  • Su damlacıkları
  • Delikli peynirler
  • Üst üste dizilmiş silindirler
  • Kabarcıklı kumaşlar, yüzeyler
  • Çilek, ahududu, papaya ve kivi gibi küçük çekirdekli meyveler
  • Petekler, ayçiçekleri ve nilüfer tohumu kabukları
  • Böcekler ve arılar
  • Yılanlar, kertenkeleler, kurbağalar ve diğer sürüngen derileri
  • Ayakkabı tabanları
  • Süngerler
  • Deniz mercanları veya deniz kestaneleri

delikli fön fırçası görseli

📌
Bazı araştırmalara göre çocuk ve yetişkinlerin %17'sinde, yani yaklaşık altı kişiden birinde bir dereceye kadar delik fobisi gözlenmektedir. Ayrıca delik korkusu erkeklere oranla kadınlarda daha yaygın olarak görülür.

Tripofobi neden olur?

Bilimsel çalışmalar henüz tripofobinin nedenleri tam olarak nedir ortaya koymuş değil, ancak birkaç olası açıklama söz konusudur. Aşağıda açıkladığım her bir tezin bence ortak noktası, delik fobisinin biyolojik atalarımızdan kalma bir kaçınma davranışı olduğu.

  • Bazı uzmanlar, delik korkusunun, zehirli ve tehlikeli hayvan türlerine (örneğin; yılan) karşı biyolojik hafızamızın bir uzantısı olarak gelişebileceğini teorize ediyor.
  • Bazı uzmanlar, belirli bir grafik düzenlemedeki yüksek kontrastlı renklerin anksiyete, iğrenme ve diğer semptomları tetikleme eğiliminde olduğunu söylüyor.
  • Bazı uzmanlar ise bu fobiyi başka bir evrimsel tepkiyle ilişkilendiriyor. Mikroplardan veya bulaşıcı cilt hastalıklarından kaçınma dürtüsü. Çünkü yapılan araştırmalara göre tripofobisi olan birçok insan aynı zamanda cilt kabuklanmalara, diğer deri döküntüsü ve cilt lekelerine karşı aşırı hassas oluyor.

Tripofobi belirtileri nelerdir?

Delik korkusunda diğer yaygın fobiler ile ayrışan bir nokta var. Fobileri genellikle korku ile  ilişkilendirebilirsiniz, ancak 2018'de yapılan bir araştırma tripofobisi olan çoğu insanın birincil semptom olarak korku değil iğrenme yaşadığını öne sürüyor.

Tripofobiniz varsa, küçük delik kümeleri veya deliklere benzeyen şekiller içeren bir nesneye veya yüzeye bakarken genellikle iğrenme ve rahatsızlık duygularını fark edeceksiniz. 🤢 Oradan veya nesneden uzaklaşmak isteyecek, tüylerinizin ürperdiğini hissedeceksiniz.

Tripofobi belirtileri şunlardır;

  • huylanma, tüylerin diken diken olması
  • tiksinti, öğürme veya mide bulantısı
  • titreme
  • terleme
  • kalp atışında hızlanma
  • baş dönmesi
  • nefes darlığı
  • göz yorgunluğu
  • ağız kuruluğu
  • huzursuzluk veya sıkıntı hissi
  • görüntüden veya nesneden uzaklaşmak için güçlü arzu
  • panik atak

örülü teller ve delikli görünümü

Tripofobi teşhişi nasıl konur?

Sadece ruh sağlığı uzmanları, delik korkusuna sahip olup olmadığınızı söyleyebilir. Resmi bir tripofobi teşhis kriteri olmadığından bu bir tanı olarak kabul edilmez ancak yine de, profesyonel yardım, yaşam kalitesini olumsuz etkileyen belirtiler üzerine çalışmak için rehberlik ve destek sağlayabilir.

👩🏻‍⚕️Terapist, size yaşadığınız semptomlar, onları tetikleyen şeyler, günlük hayatınızı nasıl etkilediği hakkında sorular sorarak, anksiyete koşulları veya depresyon belirtileri de dahil olmak üzere, yaşadığınız diğer ruh sağlığı semptomlarını belirlemenize yardımcı olabilir.

Tripofobi ile yaşamak

Tripofobi her ne kadar diğer fobi türlerinden ayrışsa da bireyin yaşamını tehdit etme bakımından farklı değildir. Hastanın yaşam standartında düşüşe yol açabilir ve onu zor durumlarda bırakabilir. Aşırı vakalarda, tripofobi iş hayatı, okul hayatı veya sosyal hayatı olumsuz etkileyebilir. Tedavi edilmeyen ileri vakalarda delik fobisi daha ciddi komplikasyonlara sebep verebilir.

Örneğin;

Tripofobi testi

Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM-5) delik fobisini bir bozukluk olarak tanımıyor. Bir bozukluk olarak tanınmadığı için, onu teşhis etmek için belirlenmiş kriterler yok. Ancak, online tripofobi testi çözmek mümkün.

👉 Online tripofobi testi uygulamaları aşağıdaki şekilde gerçekleştirilir.

  • Her biri bir ila sekiz saniye arasında çeşitli görüntüler kişiye gösterilir. Görüntülerin bazılarında desenler veya delik kümeleri bulunurken bazılarında yoktur.
  • Her bir resmi ne kadar süreyle gördüğünüzü tahmin etmenizi isterler.
  • Tripofobik görüntüleri ve nötr görüntüleri (deliksiz olanlar) görüntüleme süresi tahminleriniz karşılaştırılır ve testin sonunda size bir oran verilir.

İkiden yüksek bir oran, delik fobisi olduğunu gösterir. Bir ruh sağlığı uzmanıyla test bulguları ve delikli kümelere karşı olumsuz tepkileriniz hakkında konuşmak faydalı olacaktır.

Tripofobi rahatsızlığının tedavi yöntemleri

Tripofobi tedavisi aslında çok basit ve tedavi yöntemi oldukça çeşitli. Psikoterapi sayesinde 10 kişiden dokuzu belirli fobik bozuklukların üstesinden gelebiliyor. 

Delik fobisi tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT):

Bilişsel Davranış Terapi yöntemi, delik fobisini tetikleyen durumlara karşı algılarınızı ve tepkilerinizi değiştirmenize yardımcı olur. BDT diğer spesifik fobiler için de kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Seanslarda ruh sağlığı uzmanı ile konuşma terapisi şeklinde ilerlenir. Terapi esnasında kişiye tedavinin mantığı anlatılır. Kişinin rahatsız olduğu durumda kaçmak yerine korku ve kaygı gibi olumsuz duygular ile nasıl başa çıkılacağı öğretilir. Tedavi süresi kişinin rahatsızlığının şiddetine, tedaviye olan katılımına ve iyileşmeye olan isteğine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Davranışçı terapide uygulanan yöntemlerden biri de maruz bırakma terapisidir.

Maruz bırakma:

Maruz bırakma terapisi en etkili terapi yöntemidir. Yapılan birçok araştırmada maruz bırakma ile 3 saatlik tek seansta dahi fobilerin tedavi edilebildiği görülmüştür. Tedavi sonrası takip edilen hastaların yaklaşık %90’ında korku ve kaygının kalmadığı, %60’ında ise fobi belirtilerinin tamamen ortadan kalktığı kaydedilmiştir.

Uygulama ise kısaca şöyle;

  • Maruz kalma öncesi ve sırasında kullanabileceğiniz nefes egzersizleri ve gevşeme tekniklerini öğrenir.
  • Tepkilerinizi yönetmenize yardımcı olacak teknikleri öğrendikten sonra size delikli kümelerin veya kabarcık desenlerinin resimleri veya videoları gösterilir.
  • Sünger gibi delik desenli bir şeye dokunana veya tutana kadar resimler ve deneyim kademeli olarak artırılır.

İlaç tedavisi:

Hekimler, ilaç tedavisinden çok psikoterapi uygulamayı tercih eder. Fakat ileri vakalarda, terapiyi daha etkin kılmak için ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Çeşitli ilaçlar ile tetikleyicilerin neden olduğu duygular baskılanıp kontrol altına alınarak kişinin rahatlaması sağlanır. Reçete edilen ilaçlar genelde, antidepresan, sakinleştiri ve beta blokerler olur.

Yazar notu: Tripofobi nasıl geçer?

Maruz kalma tedavisini tamamlayan çoğu insan semptomlarında iyileşme görür. Tripofobi tetikleyicilerine hakim olduğunuzda, vücudunuzun tepkilerini yönetmek için nefes alma veya gevşeme yöntemlerini kullanabilirsiniz.

Meditasyon, farkındalık meditasyonu veya yatıştırıcı görüntüleri zihinde görselleştirme gibi rahatlama teknikleri, tripofobi duygularından kaçınmanıza yardımcı olabilir. Tripofobi, yaşam kalitesini etkileyebilecek bir kaygı sorunudur. Tripofobiniz olduğunu düşünüyorsanız, sağlık uzmanınızla konuşmaktan utanmayın.

🔗 Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaleme alan Gözde , Wengood yazarı

🍂Modern zamanlarda bir adet romantik.

En yeni makaleler

Kaygı döngüsünden çıkmak | ☔ RAIN yöntemi

Kaygı genellikle dört aşamada ortaya çıkar. Çoğu zaman kaygıyla yaşayan insanlar kaygı döngüsü olarak bilinen durumu yaşarlar. Kaygının 4 aşamasının belirtilerini bilmek, kaygı döngüsünün nasıl çalıştığını anlamak belirtilerinizi yönlendirmenize yardımcı olabilir. Bu içerik Kaygı Döngüsünü Kırmak isimli kitap incelemesinden yola çıkarak bu döngüyü nasıl kırabileceğinizi anlatıyor.

Aşırı hassas kişiliği avantaja çevirmek!

"Ama neden hala ağlıyorsun?". Bu cümleyi sürekli duyuyorum, ve kendimi suçlu hissetmeme neden oluyor! Çünkü bu kadar hassas olmanın normal olmadığını düşünmemi sağlıyor. Aşırı duyarlı olduğumuzda, gözyaşları işlev görme şeklimizin bir parçasıdır. Çünkü güçlü yaşadığımız duyguları boşaltmamıza yardımcı olurlar. Bu, içinde bulunduğunuz duruma göre utanç verici olabilir ama aksine bunu bir zayıflık olarak görmemelisiniz! Kendinizi olduğunuz gibi tanıyıp kabul edip duygusallığınızı doğru şekilde kanalize edersek, aşırı duyarlılık bir güç haline bile gelebilir. Aşırı duyarlılığınızı güce nasıl dönüştüreceğinizi bu yazının devamında konuşuyor olacağım.

Temel duygular nelerdir? Duygu çeşitleri

İnsan doğası; duygu, davranış ve düşünce! Peki duygu ne demek? Temel duygular hangileri? Çocuklara kendi duygularını tanıması için onlar öğretilir, yetişkinlere ise onları nasıl kontrol etmek gerektiği öğretilir, öyle değil mi? Ancak neden bunun gerekli olduğunu hiç düşündünüz mü? Duygular davranışları nasıl etkiliyor? Tüm dünyada aynı yüz ifadesi ile kendini belli eden ve her insanda var olan 6 temel duygu var. Bunlara primer duygu da denir. Gelin duygu durumu, hayal kırıklıkları, mutluluk üzüntü vb. kavramların derinine beraber inelim, duyguları tanımak ve onları kontrol etmek için onlarla yüzleşelim.

Türkiye'de "Babalık İzni" Kullanmak

Evet, anne adaylarına tanınan doğum izni babalar için de geçerli. Ebeveynlerin arasında hiç bir fark yok iken, babalık izni hala daha hamile kadınların izin süresinden daha az ve bir çok değişken ile farklılık gösteriyor. Doğumda babalık izni, babaların bebeği tanımasına ve hatta bebek ile bağlılık oluşturmasına olanak tanır. Peki babalık izni kaç gün? Babalık izni ne zaman kullanılır? Babalık izni dilekçesi nereden bulunur? Ve tabii erkeklerde doğum izni en verimli şekilde nasıl kullanılır? Babalık izni hakkında her detayı aşağıda derledik.

Ofiste çıldırdığım gün ve sonrası | İş yerinde öfke patlaması

Ve sonra bir gün, bardağı taşıran son damla! Hissettiğimiz, ama geldiğini tam olarak göremediğimiz o gün. Kariyerini sorgulatan yönetim biçimlerinin hayal kırıklığı. Ve bam! İş yerimizde çıldırıyoruz. Uygunsuz sözler, kontrol edilemeyen tepkiler, gözyaşı, öfke patlaması… Fırtına geçtikten sonra ertesi gün ofise nasıl gidilir? İş yerinde öfke patlaması yaşadıktan sonra ne yapmalı?

Pozitif bir insan olmak istiyorum!

Bardağın dolu tarafını görmek veya boş tarafını görmek! Yaygın ama uygulaması nadir görülen bir söylem! İyimserlik seviyemizi belirlemesi açısından bu algılama biçimi, önemli. Ben, bu bardağı boş görenlerdenim! Hatta, moralim bozuk olduğunda ben bu bardaktaki dolu suyu da içip bitiriyorum. Kısacası, yeterince metafor kullandıysam, olumlu düşünmeyi beceremiyorum, her zaman en kötüsünü hayal ediyorum ve her şeyi siyah görüyorum! 😨

Hiçbir hayalim yok, ne yapacağım?

Bir kadın dergisinde karşılaştığım soru karşısında farkettim ki; Hayatta hiç bir amacım, hayalim yok! Dergideki soru karşısında, bir anda müthiş bir düşünceler sinsilesine kapıldım! Biraz şaşırdım ve soruya saatlerce baktıktan sonra sayfaya hala tek bir kelime bile yazamamıştım… Nasıl yani, benim yaşamda bir hedefim yok mu? Hayallerim sorulduğunda, aklıma gelecek hiçbir şey olmaz mı? Birkaç seyahat planı ve kısa vadeli öğrenme hedefleri dışında zihnim bomboştu ve aklıma hiçbir şey gelmiyordu. Bu durum beni kaygı ve depresif duygulara sürükledi. Peki hayatta bir amacın olması şart mı? Yoksa ne olacak?

Boşanma sebepleri | En yaygın 10 neden

İlişkilerin sınavı 3. yıldır derler. Peki ya evliliğin? TUİK’in son verilerine göre, evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2021 yılında gerçekleşen boşanmaların %33,6'sı evliliğin ilk 5 yılı, %20,9'u ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti. İlgisizlik, sadakatsizlik, parasal konular ve daha nicesi evliliklerin sonlanması için neden oluşturabiliyor. Boşanmanın en yaygın 10 nedenini sıraladık!

Hiç arkadaşım yok! Neden?

Günlerimi tek bir kelime bile etmeden kendi köşemde yalnız geçiriyor değilim, bir şeyler içmek için dışarı çıkmak istersem arayabileceğim iki veya üç kişi var tabii. Ama dost diyebileceğim arkadaşım yok! Benim tercihim miydi bu? Ya da insanlar mı benden kaçtı? Etrafımdaki sağlam arkadaş gruplarını gördükçe kendime sormaktan vazgeçemiyorum: neden hiç arkadaşım yok?!

Procrastination (erteleme hastalığı) nasıl yenilir?

“Daha vakit var…”, “Önce şunu halledeyim, sonra yaparım.”, “Yarın yaparım…” Bilin bakalım ne oldu? Asla yapmadım veya yumurta kapıya dayanınca harekete geçebildim. Kimler bugünün işini yarına erteliyor? 🙌 Modern yaşamın akıl almaz temposu içerisinde, bir şeyleri yapmaya enerjimizin kalmaması normal diyebilirsiniz. Fakat erteleme davranışı sanılanın aksine masum değil ve arkasında bir sürü psikolojik sebep barındırıyor. Yetersizlik hissi, motivasyon eksikliği, stres… İşte erteleme davranışından kurtulmak için 5 ipucumuz! 💪

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

🎥 Youtube

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest