Fobi, bir şeylerden korkma veya bir durumdan aşırı endişe duyma hali denebilir. Bazıları iyi bilinirken ve yaygın olarak görülürken, bazıları var ki oldukça ilginç ve merak uyandırıcı. Yani, düşünün insan fıstık ezmesinden veya yağmurdan korkar mı? Cevap evet. "Bunun da fobisi olur muymuş?" dedirtecek kapasitedeki bu korkuların en ilginç Top 15 listesini hazırladık.
Fobiler birer anksiyete bozukluğu olarak kabul edilir. Herhangi bir fobiye sahip olanlar korku nesnesi karşısında (bu bir şey veya bir durum olabilir) anksiyete duygusunun üstesinden gelemez ve mümkün olduğunca kaçmaya çalışır. Panik atak ne demek bir fikriniz var mı, bilmiyorum ama, deneyimleyenler ne kadar rahatsız edici olduğunu bilir. Dolayısıyla fobisi olan kişiler bu durumu yaşamamak için irrasyonel tehditlere dayalı olsa da, korktukları nesne veya durumlardan kaçınmak için yaşam kalitesini etkileyecek olsa dahi önlemler alırlar.
👨🏻⚕️2012'de Amerikan Psikoloji Derneği, nüfusun% 11'inin fobiden muzdarip olduğunu ortaya çıkardı. Yani fobi çeşitleri aslında 10 kişiden birinde gözlemlenebilecek kadar yaygın.
Yaygın görülen fobiler olduğu kadar ender görülen ve oldukça sıradışı fobiler de mevcut. En sıradışı fobi çeşitleri nelerdir? diye interneti taradık ve bir Top 15 hazırladık. Ayrıca, aramızda herhangi bir fobinin sahipleri var ise endişelenmesin, çünkü fobi tedavi edilebilir!
Bu fobilerin çoğu “Yok artık!” dedirtecek kadar sıradışı.
Stazofobi, ayakta durmaktan korkmak anlamına gelir. Stazofobi sahibi olan kişiler, sinir sisteminde hiçbir bozukluk olmadığı halde ayakta duramıyor ya da durmakta güçlük çekiyor. Ayakta duramama durumunu tetikleyen şey yalnızca aşırı endişe duygusudur. Ayağa kalkmaları gerektiğinde, tüm gözlerin üzerlerinde olduğu gibi tatsız bir izlenime sahiptirler, dolayısıyla ayakta durma korkusu geliştirirler.
"Arachibutyrophobia" sözcüğü yunanca “öğütülmüş fındık” anlamına gelen “arachi” ve tereyağı için kullanılan “butyr” kelimesinden türemiştir. Fıstık ezmesi korkusunda söz konusu endişe nesne ile ilişkili değildir aslında. Araşibutirofobik kişi, fıstık ezmesinin damağına yapışmasından korkar. Bu durum onlarda boğulma korkusu tetikler. Kişiler fıstık ezmesine maruz kaldığında kalp çarpıntısı, mide bulantısı, terleme veya titreme gibi semptomplar gösterir.
Karminofobi, gaz çıkarma korkusudur. Bir karminofobik için insan içinde kaçırılacak bir gaz başına gelebilecek en kötü şey ile eşdeğer. Bazıları için gaz çıkarma korkusu o kadar takıntı halindedir ki, kişi bu konuda konuşmayı kesinlikle reddeder ve hatta durumu engellemek için diyet ve beslenme alışkanlıklarını değiştirir.
Duvardaki delikleri görünce kendini kötü hissetmekten tutun, bal peteğinden mide bulantısına veya süngerdeki deliklere ve hatta bir sodadaki kabarcıklara kadar değişiklik gösterebilir. Tripofobi aslında ilkel bir korkudur. İnsanların ciltlerinde dairesel desenler bulunan zehirli hayvanlara dikkat etmeyi öğrendikleri bilinir. Korkunun genetik mirasının buna dayandığı söyleniyor.
Karpofobi, meyve korkusudur, ancak bazı durumlarda sebzelere karşı da görülür. Bu fobiye sahip olanlar meyve görünce inanılmaz derecede tiksinme duygusu hisseder. Karpofobik kişi, meyve görmek, koklamak ve hatta onlara dokunmaktan kaçınır. Bu fobi bazen yeni yiyecekleri tatmayı reddetmeye neden olduğundan hayatı zorlaştırır.
Anuptafobi, bekarlık korkusudur, yani kişi bekar kalmaktan korkar. Bu fobiye sahip kişiler ne zaman bir ilişki içerisinde olmasın çok yüksek bir korku ve kaygıya kapılır. Dolayısıyla, bir ilişkiyi bitirmek veya terkedilmek bu insanların başına gelebilecek en kötü şeydir. Oldukça nadir görülen bir fobi olmasına rağmen duygusal bağımlılık veya cinsel bağımlılık gibi oldukça dramatik sonuçlara gebe olabilecek bir rahatsızlıktır.
Ombrofobi yani yağmur korkusu; gök gürültüsü, fırtına veya dolu gibi yağışa bağlı şeylerden korkma durumudur. Düşen su damlaları veya gök gürültüsü sesi, ombrofobi sahibi olanlar için gerçekten rahatsız edici olabilir. Stresli ve dünyanın sonunun yaklaşmakta olduğu izlenimine kapılıp endişe duyarlar.
Kuş korkusu olan ornitofobiyi muhtemelen duymuşsunuzdur, ancak alektorofobi özellikle tavuklara duyulan korku anlamına gelir.
Talassofobi okyanustan, denizden ve özellikle derin su kütlelerinden korkmak anlamına gelir. Bu fobi, genellikle derinliklerde nelerin olup olmadığını bilmiyor olma endişesi ile ilgilidir. Talasofobik kişi, hayal gücü sayesinde sudaki tehlikeli ve ürkütücü hayvanları düşünmeye başlar ve gerilir. Bu yüzden de derin ve geniş su kütlelerinden uzak durmasını söyleyen bir hayatta kalma refleksi geliştirir.
Tokofobi, doğum korkusu anlamına gelir. Doğum korkusu, özellikle acı duyma ya da ölüm korkusu ile bağlantılı bir fobi çeşididir.
Küçük yaşlardaki çocukların kel olan kişilerden etkilenmesi sonucu görülen kel kişilerden korkma veya kelleşmekten korkma durumudur.
Haptofobiye sahip kişiler kendisine temas edilmesinden korkar. Dokunulma hissi bu kişilerde yanma hissiyatına neden olur.
Gefirofobiye sahip kişiler köprülerden korkar. Bir köprüden geçerken aşırı derecede paniğe kapılırlar ve dolayısıyla köprülerin üzerinden geçmekten çekinirler.
Eisoptrofobi aynalardan korkmak anlamına gelir. Kişi kendisinin veya bir başkasının yansımasını aynada görmekten korkar. Bu kişilerin aynaların üstüne örtü örttüğü bilinir.
Papirofobi kağıt korkusu anlamına gelir. Bu fobiye sahip olanlar, her yerde kullanmak durumunda olduğumuz kağıda karşı korku duyarlar. Papirofobi günlük yaşam içerisinde kişinin hayat kalitesini olumsuz etkileyecek kadar zor bir fobi çeşidi diyebiliriz. Örneğin, okul hayatlarını, iş hayatını ve hatta resmi işlerini nasıl sürdürebiliyorlar merak konusu.
Fobi nasıl tedavi edilir?İyi haber, fobiler tedavi edilebilir. Bir ruh sağlığı uzmanı, korkuların kökenlerine ve faktörlerine dönerek iyileşme sürecinde genellikle etkili olabilir. Hatta çoğu zaman psikoterapi yeterlidir ve hasta ilaç kullanımı dahi olmadan fobisini yenebilir. Fobinin türüne veya derecesine göre tedavi yöntemleri değişiklik gösterebilir. Her tedavi her hasta için aynı etkiyi yaratmayacağından yöntem değişir. En yaygın kullanılan yöntem, BDT yani bilişsel davranışçı terapi olarak geçer. Ücretsiz psikolojik destek almak mümkün! Bu yüzden eğer fobinizin hayatınızı olumsuz etkilediğini düşünmeye başladıysanız, hemen harekete geçin. #BornToBeMe |
Kaynak
American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
Kaleme alan Gözde , Wengood yazarı
🍂Modern zamanlarda bir adet romantik.
Kaygı genellikle dört aşamada ortaya çıkar. Çoğu zaman kaygıyla yaşayan insanlar kaygı döngüsü olarak bilinen durumu yaşarlar. Kaygının 4 aşamasının belirtilerini bilmek, kaygı döngüsünün nasıl çalıştığını anlamak belirtilerinizi yönlendirmenize yardımcı olabilir. Bu içerik Kaygı Döngüsünü Kırmak isimli kitap incelemesinden yola çıkarak bu döngüyü nasıl kırabileceğinizi anlatıyor.
"Ama neden hala ağlıyorsun?". Bu cümleyi sürekli duyuyorum, ve kendimi suçlu hissetmeme neden oluyor! Çünkü bu kadar hassas olmanın normal olmadığını düşünmemi sağlıyor. Aşırı duyarlı olduğumuzda, gözyaşları işlev görme şeklimizin bir parçasıdır. Çünkü güçlü yaşadığımız duyguları boşaltmamıza yardımcı olurlar. Bu, içinde bulunduğunuz duruma göre utanç verici olabilir ama aksine bunu bir zayıflık olarak görmemelisiniz! Kendinizi olduğunuz gibi tanıyıp kabul edip duygusallığınızı doğru şekilde kanalize edersek, aşırı duyarlılık bir güç haline bile gelebilir. Aşırı duyarlılığınızı güce nasıl dönüştüreceğinizi bu yazının devamında konuşuyor olacağım.
İnsan doğası; duygu, davranış ve düşünce! Peki duygu ne demek? Temel duygular hangileri? Çocuklara kendi duygularını tanıması için onlar öğretilir, yetişkinlere ise onları nasıl kontrol etmek gerektiği öğretilir, öyle değil mi? Ancak neden bunun gerekli olduğunu hiç düşündünüz mü? Duygular davranışları nasıl etkiliyor? Tüm dünyada aynı yüz ifadesi ile kendini belli eden ve her insanda var olan 6 temel duygu var. Bunlara primer duygu da denir. Gelin duygu durumu, hayal kırıklıkları, mutluluk üzüntü vb. kavramların derinine beraber inelim, duyguları tanımak ve onları kontrol etmek için onlarla yüzleşelim.
Evet, anne adaylarına tanınan doğum izni babalar için de geçerli. Ebeveynlerin arasında hiç bir fark yok iken, babalık izni hala daha hamile kadınların izin süresinden daha az ve bir çok değişken ile farklılık gösteriyor. Doğumda babalık izni, babaların bebeği tanımasına ve hatta bebek ile bağlılık oluşturmasına olanak tanır. Peki babalık izni kaç gün? Babalık izni ne zaman kullanılır? Babalık izni dilekçesi nereden bulunur? Ve tabii erkeklerde doğum izni en verimli şekilde nasıl kullanılır? Babalık izni hakkında her detayı aşağıda derledik.
Ve sonra bir gün, bardağı taşıran son damla! Hissettiğimiz, ama geldiğini tam olarak göremediğimiz o gün. Kariyerini sorgulatan yönetim biçimlerinin hayal kırıklığı. Ve bam! İş yerimizde çıldırıyoruz. Uygunsuz sözler, kontrol edilemeyen tepkiler, gözyaşı, öfke patlaması… Fırtına geçtikten sonra ertesi gün ofise nasıl gidilir? İş yerinde öfke patlaması yaşadıktan sonra ne yapmalı?
Bardağın dolu tarafını görmek veya boş tarafını görmek! Yaygın ama uygulaması nadir görülen bir söylem! İyimserlik seviyemizi belirlemesi açısından bu algılama biçimi, önemli. Ben, bu bardağı boş görenlerdenim! Hatta, moralim bozuk olduğunda ben bu bardaktaki dolu suyu da içip bitiriyorum. Kısacası, yeterince metafor kullandıysam, olumlu düşünmeyi beceremiyorum, her zaman en kötüsünü hayal ediyorum ve her şeyi siyah görüyorum! 😨
Bir kadın dergisinde karşılaştığım soru karşısında farkettim ki; Hayatta hiç bir amacım, hayalim yok! Dergideki soru karşısında, bir anda müthiş bir düşünceler sinsilesine kapıldım! Biraz şaşırdım ve soruya saatlerce baktıktan sonra sayfaya hala tek bir kelime bile yazamamıştım… Nasıl yani, benim yaşamda bir hedefim yok mu? Hayallerim sorulduğunda, aklıma gelecek hiçbir şey olmaz mı? Birkaç seyahat planı ve kısa vadeli öğrenme hedefleri dışında zihnim bomboştu ve aklıma hiçbir şey gelmiyordu. Bu durum beni kaygı ve depresif duygulara sürükledi. Peki hayatta bir amacın olması şart mı? Yoksa ne olacak?
İlişkilerin sınavı 3. yıldır derler. Peki ya evliliğin? TUİK’in son verilerine göre, evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2021 yılında gerçekleşen boşanmaların %33,6'sı evliliğin ilk 5 yılı, %20,9'u ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti. İlgisizlik, sadakatsizlik, parasal konular ve daha nicesi evliliklerin sonlanması için neden oluşturabiliyor. Boşanmanın en yaygın 10 nedenini sıraladık!
Günlerimi tek bir kelime bile etmeden kendi köşemde yalnız geçiriyor değilim, bir şeyler içmek için dışarı çıkmak istersem arayabileceğim iki veya üç kişi var tabii. Ama dost diyebileceğim arkadaşım yok! Benim tercihim miydi bu? Ya da insanlar mı benden kaçtı? Etrafımdaki sağlam arkadaş gruplarını gördükçe kendime sormaktan vazgeçemiyorum: neden hiç arkadaşım yok?!
“Daha vakit var…”, “Önce şunu halledeyim, sonra yaparım.”, “Yarın yaparım…” Bilin bakalım ne oldu? Asla yapmadım veya yumurta kapıya dayanınca harekete geçebildim. Kimler bugünün işini yarına erteliyor? 🙌 Modern yaşamın akıl almaz temposu içerisinde, bir şeyleri yapmaya enerjimizin kalmaması normal diyebilirsiniz. Fakat erteleme davranışı sanılanın aksine masum değil ve arkasında bir sürü psikolojik sebep barındırıyor. Yetersizlik hissi, motivasyon eksikliği, stres… İşte erteleme davranışından kurtulmak için 5 ipucumuz! 💪
İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma!
Aslı ile Yoga seansları!
Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi
Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!
Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için;