Paranoya yapmak veya paranoyak olmak ne anlama gelir?

tarihinde Damla , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Kişinin kendisini güvensiz, şüpheci ve sürekli olarak tehdit altında ve zarar göreceğini hissetmesine neden olan paranoyak düşünceler her ne kadar uç noktalarda olmadıkça toplumsal olarak ciddi bir zarara sebep olmasa da, paranoya hastalığına sahip olan kişi için günlük hayatını zindana çevirebilecek bir ruh hastalığıdır. Paranoid kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler, zamanlarını her şeyi yorumlamak için harcarlar. Oldukça az bilinen ve bazen alay konusu olan bu patoloji, ılımlı ise kolay kolay fark edilmez. Çünkü paranoyaklık, kişilik bozukluğu yapısına bağlı olarak hastanın paranoyak olduğunu kabul etmesi zor olan bir hastalıktır. Peki paranoyak belirtileri nasıl anlarız? Paranoyanın ne gibi nedenleri olabilir? Ve paranoyaklık tedavi edilebilir mi?

Paranoya yapmak veya paranoyak olmak ne anlama gelir?

Özet

« Anlam bulmak istediğimizde onu mutlaka buluruz. Hatta bu paranoyanın başlangıcıdır. » 

Dominique Noguez


Paranoyak ne demek? Paranoyak kişiler nasıl anlaşılır?

Tıbbın kurucusu Hipokrat tarafından türetilmiş olan paranoya sözcüğü yunanca “para” = “dış” ve “noos” = “akıl” kelimesinden gelmektedir. Yani aklın dışında olmak.

Paranoya (hezeyan, sanrı) dış gerçeklikten doğru olmayan anlamlar çıkartma ve diğer insanların inanıp inanmadıklarını önemsemeden, mevcut düşüncenin doğru olduğuna dair kesin kanıtlar olmasına rağmen değişmeyen yanlış inanca denir.

Bu kişilik bozukluğunun paranoya kelimesi ile anılması zaten hastlık hakkında bir çok ipucu veriyor. Bir paranoyak, tüm durumları, kelimeleri, mimik ve davranışları yorumlar. Tek bir kelime, şüphe veya derin bir zulüm duygusu uyandırmak için yeterli olabilir. Diğer insanların hareketlerini küçültücü ve tehdit edici olarak algılayan aşırı duyarlılık halidir.

Bu yüzden paranoya çoğunlukla sosyal izolasyona neden olur. Ne de olsa paranoid kişilik bozukluğunda hastanın kimseye güvenemeyeceğini düşünmesi bu koşullarda gayet normaldir. Güvensizdirler, bu nedenle kendilerini dünyadan korumalıdırlar. Paranoyak insanlar genellikle öfke, korku, sosyal fobi veya kaygı bozukluğu yaşarlar. Bu onları zamanla kendilerini korumak için agresif yapabilmektedir. Tüm bunlara rağmen çevresinde arkadaşları var ise, onlar tarafından zararsız olarak kabul edilirler.

🧠 Bu nedenle şüpheci yaklaşma ve güvensizlik duygusu paranoyak insanların önemli bir özelliğidir. Beklenti içinde olmak da öyle. Gerçekten de düşünceleri ve korku ve kaygıları geleceğe yöneliktir, olabileceklerden korkarlar ve bu nedenle şiddetli saldırıları veya ihanetleri önceden tahmin etmeye çalışırlar.

🧠Bunu yapmak için, tiranlar gibi davranmaya meyillidirler. Herkes tarafından açıkça görülenler de dahil her şeyi kendileri yorumlarlar. Bazen gerçeği aramak adına başkalarını manipüle edecek veya onları özgürlüklerinden mahrum edecek kadar ileri gidebilirler. Eğer böyle ağır vakalarda onların istikametine gitmemekte direnir ve onunla inatlaşırsanız, o zaman size suçluluk duygusu ile karşılık verip size bilenebilirler.

İki tip paranoya bulunur.

  • Paranoyak Kişilik: Bu bir tür kişilik bozukluğudur, paranoyak düşünceler süreklidir ve bireyin kişiliğine tamamen entegredir.
  • Paranoid deliryum: Bu, mutlaka paranoyak olmayan bir kişiyi etkileyen bir akut paranoya dönemidir.

Paranoid kişilik bozukluğuna işaret eden belirtiler

  • Güvensizlik ve şüphe duygusu: bir paranoyak her zaman etrafındakilerin ona zarar vermeye çalıştığını düşünme eğilimindedir.
  • Yalan söyleme veya gizleme eğilimi: Söylediklerinin kendilerine karşı kullanılacağından korkan paranoyak kişi çok az sır verir.
  • Küskünlük ve kin tutma: affetmesi imkansızdır.
  • Saldırganlık: Öfke patlamaları ve saldırganlık onun davranışının bir parçasıdır, çünkü kendisini her zaman zulme uğramış, tehdit edilmiş, aşağılanmış hisseder.
  • Sosyal izolasyon: paranoyak bir kişinin, ailesi de dahil olmak üzere etrafındaki herkes hakkında şüpheleri vardır. Bu nedenle, sosyal bağlantıları sürdürmek onun için zordur.

Diğer paranoyak belirtiler de yukarıdakilerin yanı sıra dikkate alınmalıdır;

  • Uykusuzluk
  • İştahsızlık
  • Alkol ve madde tüketiminin artması
💡 Biliyor musunuz?
Paranoya, genellikle şehir hayatında daha sık görülürken, yaşlı ve depresyon mağduru insanları da daha sık etkileyebiliyor. Son olarak, erkeklerin genellikle kadınlardan daha fazla bu rahatsızlıktan etkilendiği bilimsel olarak kanıtlanmış.

Paranoya neden olur?

Paranoya bir çok nedene bağlı olarak gelişebilir.

Örneğin tetikleyici sebep genetik, biyolojik, nörolojik olabilir. (Alzheimer hastalığı, epilepsi, endokrin ve metabolik hastalıklar, vitamin yetmezlikleri, alkol ve madde kullanımı, beynin ön kısmında lezyonlar ve enfeksiyon, zehirlenmeler).

Aynı zamanda psikososyal sebepler de mümkün olabilir. (aşırı duyarlı kişilik yapısı,düşük benlik algısı, ilişkilerinde güven kaybı, sosyal izolasyon)

  • Ebeveyn etkisi: Çocukluk deneyimleri büyük bir rol oynayabilir. Dünyanın tehlikeli bir yer olduğuna ve insanların kaba olduğuna inanarak şüpheci ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar için bu durum daha sonra paranoyanın temeli olabilir.
  • Sosyal bağlam: Paranoya, strese veya travmatik bir deneyime tepki olarak da gelişebilir.

Bazı organik beyin hastalıkları da paranoya ile ilişkilendirilebilir. (deliryum, demans, paranoid şizofreni, duygudurum bozuklukları, depresyon, bipolar bozukluk, narsistik kişilik bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, borderline, hipokondriyak)

Özellikle dikkatli olmalısınız, çünkü bazen aşırı paranoya, şizofreni teşhisine yol açan bir semptom olarak kabul edilebilir.

Paranoya tedavisi var mıdır?

Ne yazık ki paranoyayı tedavi etmek çok zordur çünkü etkilenen kişi hasta hissetmez, kendini asla sorgulamaz ve her şeye karşı temkinlidir. Psikoterapinin ancak hasta tedaviyi kabul ederse etkili olabilmesinin nedeni budur. Bu durumda uzmanın beyindeki fonksiyonel bozukluğu hastaya göstererek ve ona durumu açıkça anlatarak hastaya ulaşması çok önemlidir.

Yazar notu: Paranoyak biri ile yaşamak

Bir paranoyak kişinin tedavi arama iradesine sahip olması nadirdir. Bu nedenle çevrenin rolü önemlidir. Ancak, paranoyak bir insanı rahatlatmak kolay değildir. Onu sakinleştirmek için, narsistçe tanınmasını sağlamalısınız ve hepsinden önemlisi asla onunla çelişmemeli veya ona yalan söylememelisiniz.
 
Paranoyak bir kişiliğe güven vermek çok fazla enerji gerektirir ve çevrelerindeki insanlar dikkate alınması gereken kırılgan bir psikolojik dayanıklılık sahibi olurlar. Bu nedenle, sırayla bir psikologdan yardım almaktan çekinmemelisiniz.

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaynak

Doç. Dr. Fethi TURAN 

Kaleme alan Damla , Wengood yazarı

Kahkahası ile meşhur, hayatı olabildiğince basit okuyan birisi...

En yeni makaleler

Toksik insan ne demek? Toksik insan özellikleri neler?

Hiç bazı insanlarla zaman geçirdikten sonra kendinizi kaygılı, suçlu, kafası karışmış veya tükenmiş hissettiniz mi? Eğer öyleyse, muhtemelen toksik insanlarla karşılaştınız. Bu yazıda, toksik insan nedir, toksik insan özellikleri nelerdir, hepsini konuşuyoruz. Toksik insanların yaşamınıza etkisini ve ruh sağlığınızı nasıl koruyabileceğinizi öğrenin.

Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu nedir? Ne yapmalı?

Hepimiz zaman zaman kaygı hissederiz, fakat genellikle belirtiler hızlıca kaybolur ve sorun yaratmaz. Kaygı belirtileri sürekli ve ciddi bir şekilde devam ettiğinde ise kişi yaşam kalitesinde düşüş hissederek şikayet etmeye başlar. Baskın bir şekilde hissedilen anksiyete, sürekli devam ettiğinde işe gitme, okula gitme, arkadaşlarla görüşme veya günlük yaşantıdaki görevleri yerine getirmek zorlaşır. Bu durum normal bir kaygı olmayabilir. İşte bu noktada devreye "anksiyete (kaygı) bozukluğu" girer. Anksiyete halinin bir hastalığa dönüştüğü bu durum ile ilgili bilmeniz gereken her şey bu yazıda!

Ruh sağlığımıza hak ettiği özeni gösteriyor muyuz?

1992 yılından beri Dünya Ruh sağlığı federasyonu tarafından 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü olarak kutlanıyor. Ruh sağlığını genel insan sağlığından ayrı düşünemeyiz. Çünkü iyilik hali, bedensel ve ruhsal sağlığın bütününe bağlıdır. Ruh sağlığının önemini anlamak sadece kişiler için önem teşkil etmez, toplumun refahı için de oldukça önemlidir. Mental sağlığımıza dair bilmeniz gereken her şey bu makalede!

Kadından güler yüz beklemek niye? Canım isterse gülerim!

Benim aslında sorun olmayan bir sorunum var. Güler yüzlü bir insan değilim. Güler yüzlü olmak bir zorunluluk mu? Bence güler yüzlü olmamak gayet normal; yüzümü illa güldürmeyen duygularım ve fikirlerim var, o kadar! “Erkekler, güler yüzlü kadın sever”, “Kadın dediğin güler yüzlü olur.”, “Öyle asık suratlı olursan, seni beğenmezler”... Bana her şeyi yakıp yıkma isteği veren bir şey varsa o da bu tür seksist yaklaşım ve dayatmalar. Kadınlara yönelik bu dayatmalara artık tahammül edemiyorum. Bize gülümsememizi söylemeyi bırakın! Veya kahkaha atarken nelere dikkat etmemiz gerektiğini söylemeyi! Kadın ve güler yüz beklemek: neden cinsiyetçi bir yaklaşım?

Çocukluk Travmaları Yetişkinlikte Bizi Nasıl Etkiler?

Yaşlandıkça, çocukluk travmalarının bizi hâlâ nasıl etkilediğini ve bazen başa çıkılması gerçekten zor olduğunu daha fazla keşfediyorum. Çocukken yaşanan bu travmalar, genellikle göz ardı edilmiş veya küçümsenmiş olsa da, yetişkin hayatımda büyük bir yer tutuyor. Çocukluğumuzun bizi tamamen nasıl şekillendirdiğini görmek şaşırtıcı bir durum. Bu etkileri daha iyi anlamak ve yönetmek için bu yazıyı mutlaka okuyun!

En ilham verici motivasyon sözleri! 20 mükemmel söz!

Motive edici sözler duymaya mı ihtiyacınız var? Güzel sözler söyleyen biri olsa da biraz motivasyon olsa mı diyorsunuz? O zaman doğru yerdesiniz. Motivasyon sözleri kısa ama etkili oluyor. Kişi kendini çıkmazda hissettiğinde motivasyon sözleri birer ışık oluyor. Hiçbir şey, hiçbir zaman senden daha önemli değil. Tek önemli olan şeyi yap ve ne olursa olsun, hayattaki zorlukların seni vazgeçirmesine izin verme. Bir iki güzel söz oku, yeniden güç bul. 💪 İşte arada bir açıp bakmalık 20 maddelik motivasyon sözleri listesi!

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

🎥 Youtube

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest