Mazoşist nedir? Mazoşizm neden olur?

Kendine Zarar Vermek mi, Yoksa Duygusal Bir Arayış mı?

Bazen kendimizi hep aynı döngülerin içinde buluruz. Yıpratıcı ilişkiler, kendimizi sürekli suçladığımız iç konuşmalar, başarıdan sonra gelen huzursuzluk… Tüm bunlar tesadüf mü, yoksa içimizde fark etmediğimiz bir eğilimin dışavurumu mu?

Bugün, sıkça yanlış anlaşılan ve çoğu zaman sadece cinsel bir yönü varmış gibi algılanan bir kavramı konuşacağız: Mazoşizm. Bir mazoşistin katlandığı acı, kendini yenilgiye uğratmak üzere çoğunlukla özbenliğin kendi kendine yaptığı işkence davranışlar bütününü anlatır. Hatta mazoşist kişilik yapısı "kendini mağlup eden kişilik" olarak da anılır. 

Gelin birlikte, bu kavramın psikolojik derinliklerine inelim.

Mazoşist Nedir? Mazoşist Ne Demek?

Mazoşizm, en basit tanımıyla kişinin acıdan haz alması olarak açıklanır. Ancak bu tanım, buzdağının sadece görünen kısmıdır. Psikolojik açıdan bakıldığında, mazoşist eğilimler çoğu zaman kişinin kendine yönelik olumsuz inançlarının, değersizlik hissinin ve geçmiş travmaların bir sonucu olarak ortaya çıkar.

Mazoşizmi en çok cinsellikle ilişkili bir kavram olarak tanıyoruz. BDSM gibi cinsel eğilimler psikolojik mazoşizm ile kopuk bir ilişkiye sahip değil. Cinsel mazoşistler; itaat etme ve boyun eğme eğiliminde olup kendilerine zarar verilmesinden haz ve mutluluk duyuyor. Duygusal mazoşizm de, cinsel mazoşizm gibi kişinin duygusal olarak çektiği acıdan besleniyor. 

Çünkü mazoşist olmak, sadece fiziksel acıyla ilgili değildir, biz insanlar, duygusal olarak da kendimize zarar verebiliriz. 

Örneğin:

• Sürekli kendimizi eleştirmek,
• Başkalarının bizi kırmasına izin vermek,
• Hatalarımızı büyütüp başarılarımızı küçümsemek,
• Bizi yoran ilişkilerde ısrarla kalmak...

Tüm bunlar, farkında olmadan geliştirdiğimiz mazoşist davranış kalıpları olabilir.

Duygusal mazoşistleri anlamak

Duygusal mazoşizmde, çoğunlukla çocukluk dönemi travmaları yetişkinlikte kendini sabote etme alışkanlığına dönüşüyor. En belirgin özellikleri "öz yıkım", kendilerine ruhsal ve fiziksel açıdan acı çektirerek, bedel ödediklerini düşünüp derin bir rahatlama hissediyorlar. Duygusal mazoşistlere 4 tipe ayırmak mümkün. 

Mazoşistlerin En Belirgin Özellikleri

Mazoşist eğilimler, çoğu zaman fark edilmeden günlük hayatımıza sızar. Bu davranışlar, kişinin kendine karşı geliştirdiği bilinçsiz tutumların bir yansımasıdır. İşte mazoşistlerin en sık gösterdiği bazı belirgin özellikler:

1. Kendini Sürekli Eleştirme ve Suçlama

Mazoşist bireyler, iç seslerinde oldukça serttir. Küçük bir hata yaptıklarında bile kendilerini affetmekte zorlanırlar. Başarılarını küçümseyip, hatalarını büyütme eğilimindedirler.

Günlük yaşam örneği: Bir sunum yaptıktan sonra herkes sizi tebrik ederken, siz sadece “orada takıldım, rezil oldum” kısmına odaklanıyorsanız, bu kendini cezalandırma eğiliminin bir göstergesi olabilir.

2. Zarar Veren İlişkilerde Israr Etme

Mazoşist eğilimli kişiler, kendilerini değersiz hissettiren toksik ilişkilerde kalmaya devam edebilirler. Bu ilişkilerde acı çekmek, bir tür “hak edilmiş ceza” gibi algılanabilir.

Günlük yaşam örneği: Partneriniz sizi sürekli eleştiriyor, küçümsüyor ya da duygusal olarak ihmal ediyor ama siz “beni seviyor aslında” diyerek ilişkiyi sürdürüyorsanız, bu durum mazoşist bir davranış kalıbı olabilir.

3. Mutluluğu Hak Etmediğine İnanma

Mazoşist bireyler, iyi şeyler yaşadıklarında huzursuz hissedebilirler. Mutluluk, onlar için geçici ya da “fazla iyi” bir durumdur. İçten içe, bu mutluluğu hak etmediklerine inanabilirler.

Günlük yaşam örneği: Uzun süredir hayalini kurduğunuz bir terfiyi aldığınızda, sevinmek yerine “kesin bir hata oldu” ya da “bunu hak etmedim” diye düşünüyorsanız, bu bir içsel sabotaj olabilir.

4. Başkalarının Sınır İhlallerine Göz Yummak

Mazoşist eğilimli kişiler, hayır demekte zorlanır. Başkalarının isteklerini kendi ihtiyaçlarının önüne koyarlar. Sınırlarını korumadıklarında bile kendilerini suçlu hissederler.

Günlük yaşam örneği: Yorgun olduğunuz halde bir arkadaşınızın taşınmasına yardım etmeyi kabul ettiyseniz ve sonra kendinize kızdıysanız ama yine de “yok canım, önemli değil” diyorsanız, bu sınır ihlallerine sessiz kalma eğilimini gösterir.

5. Başarıdan Sonra Gelen Huzursuzluk

Mazoşist bireyler, başarıyı sürdürülebilir bir duygu olarak değil, geçici ve hatta tehlikeli bir durum olarak algılayabilir. Başarıdan sonra gelen huzursuzluk, “bunun bedelini ödeyeceğim” düşüncesiyle bağlantılı olabilir.

Günlük yaşam örneği: Bir projeyi başarıyla tamamladıktan sonra “şimdi kesin bir şey ters gidecek” diye düşünüyorsanız, bu başarıyı içselleştirmekte zorlandığınız anlamına gelebilir.

6. Kendi İhtiyaçlarını Geri Plana Atmak

Mazoşist eğilimli kişiler, başkalarının ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önünde tutarlar. Bu durum, zamanla tükenmişlik ve içsel boşluk hissine yol açabilir.

Günlük yaşam örneği: Kendinize ayırdığınız dinlenme gününü iptal edip, bir arkadaşınızın işine yardım etmeye koşuyorsanız ve bunu sürekli yapıyorsanız, bu davranış kalıbı size zarar veriyor olabilir.

Bu özelliklerin bir ya da birkaçını kendinizde gözlemliyorsanız, bu sizi “mazoşist” yapmaz. Ancak bu eğilimlerin farkına varmak, kendinizle daha sağlıklı bir ilişki kurmanız için önemli bir adımdır. Unutmayın, bu davranışlar öğrenilmiş olabilir ve değiştirilebilir.

Peki, Neden Böyle Hissediyoruz?

Bu sorunun cevabı, geçmişimizde gizli olabilir. Çocuklukta yaşanan duygusal ihmaller, travmalar, değersizlik hissi ya da öğrenilmiş davranış kalıpları, mazoşist eğilimlerin temelini oluşturabilir.

Bazen acı, tanıdık gelir. Çünkü bilinmeyen ile kıyaslandığında mutluluktan daha güvenli hissettirebilir. Acı çekmek, bazı insanlar için “var olduğunu hissetmenin” tek yolu haline gelebilir. Bu, bilinçli bir tercih değil; çoğu zaman farkında olmadan gelişen bir savunma mekanizmasıdır.

Ne Yapabiliriz?

• İlk adım: Fark etmek: Bu yazıyı okuyorsanız, zaten bir şeyleri değiştirmek istiyorsunuz demektir. Bu çok kıymetli bir başlangıç.
• İkinci adım: Kendinize nazik olun: Kendinizi yargılamadan, anlayışla yaklaşın. Bu eğilimler bir anda oluşmadı, bir anda da kaybolmayacak. Ama her farkındalık, iyileşmenin kapısını aralar.
• Üçüncü adım: Destek alın: Bir uzmandan destek almak, bu içsel yolculukta size rehberlik edebilir. Mazoşist eğilimlerin altında yatan nedenleri keşfetmek ve bu döngüleri kırmak için profesyonel bir bakış açısı çok değerlidir.

Mazoşist miyim? Kendini test et!

Bu sorunun cevabı, kendinize dürüstçe bakabilmekten geçiyor. Aşağıdaki sorulara “evet” yanıtı veriyorsanız, bu durum mazoşist eğilimleriniz olabileceğine işaret edebilir. Ancak unutmayın: Bu bir teşhis değil, sadece farkındalık yaratmak için bir başlangıç.

Sorulara içtenlikle yanıt verin:

• Kendinizi sık sık suçluyor musunuz?
• Başarılarınızdan sonra huzursuzluk hissediyor musunuz?
• Sizi yoran ilişkilerde kalmaya devam ediyor musunuz?
• Başkalarının sizi kırmasına göz yumuyor ve bunu hak ettiğinizi mi düşünüyorsunuz?
• İç sesiniz genellikle eleştirel mi?

Kaynak 

Réflexion sur le Masochisme, Docteur Erick Dietrich