Kilolu insanlar spor yapamaz mı? Kilofobi sizi yanıltmasın!

Artık 30 yaşında bir kadınım. Daha yeni yeni bedenimi farkına varıp kilo problemimin sebebini anlamaya ve bununla barışık olmaya başladım. Çeşitli nedenlerden dolayı fazla kilolu bir bedene sahibim.

Kilolu insanlar ve bu bireylere yönelik tutumlarını son derece yanlış yöntemlerle dışa vuran insanlar, onların vücudumla ilgili yaptıkları yorumlar, yıllarca sporla ilişkimi de çok fazla etkiledi. Başkalarının bakışları ve şişman fobisi karşısında spor salonunda sosyal olarak kendimi rahatsız hissettiğimden, uzak durmak istedim. Bazı ilaçlar tabi ki daha ciddi sağlık sorunu yaratabilecek olanlar denendi vesaire.

Spor salonu ne ki? Önce buyurun ilkokul, ortaokul ve hatta lise yıllarında beden eğitimi dersine bir gidelim mi? Boyunuza göre sıranız belirlenir. Sonra kilo ölçümü yapılır. Bence burada ölçülebilen tek şey boy ve kilo değil! Dikkatli bakarsa öğretmen, öğrencilerinin kilofobi düzeyini de ölçebilir!

Düzenli spor yapan çocukların, ders sırasında spor yaparken fazla kilolu olan kişileri yetersiz olarak kabul etmesi ve şişman fobisi olan insana işaret eden bir davranış ortaya koyması. Bunun akran zorbalığından ayrılan bir tarafı yok! Fazla kilolu öğrencinin de bu davranış ve tutumdan kaynaklı, kendi şekli ile küsmesi, hatta kendini suçlu hissetmesi. Beden dersleri veya spor ile ilgili tek kelime o çocuğu artık kaçırmaya yetecek! Ne öğretmen farkında, ne aile, ne çocukların kendisi!  

Şişman fobisi: normalin dışında kalmak ve fazla kilolu insan olmak

Şişmanlık, aşırı kilo ya da obezite hastalığı çağımızın en önemli sağlık sorunları arasında. Vücut ağırlığı fazla olan bireyler çeşitli fiziksel rahatsızlıkların yanı sıra, özellikle toplumun sergilediği olumsuz tutumlardan kaynaklı psikolojik ve sosyolojik sorunlarla da mücadele etmek durumunda kalıyor. Vücut ağırlığı fazla olan şişman veya obez kişilere karşı sergilenen olumsuz tutum “Kilofobi” (Fatphobia) veya “Şişman fobisi” olarak tanımlanıyor.

Evet... Spor ve şişmanlık ile ilgili önyargıya parmak basmadan önce, şişman fobisi nedir ve ne canlar, ne kalpler incitiyor ona bakalım. 2019 yılında, ünlü Robert sözlüğü, kelime dağarcığına bir yeni kavram ekledi.

“Şişman fobisi veya kilofobi : şişman, fazla kilolu veya obez insanları damgalayan ve onlara karşı ayrımcılık yapan düşmanca tutum ve davranışlar.”

Kişi kendine kilofobik olursa; 

Bu tanım, şişman insanlara yönelen sağlıksız bir davranışı özetliyor. Bununla birlikte, kişi kendine karşı da fobik olabiliyor. En yaygın ve tespit edilmesi zor olan durum da işte bu.  Normlara uygun bir vücuda sahip olmak için, kalıcı olarak kilo vermeyi isteme fikri, sürekli diyetler veya saatler süren spor seansları… bunların hepsi içselleştirilmiş şişman fobisi anlamına gelir.

Şişman fobisi hele de içselleştirilip kişinin kendisine döner ise, insanı çok kısıtlayan bir şeydir çünkü kendini reddetmek, kendini sevmemek ile ilişkilidir. Kendi bedeninden hoşlanmadığın için hep saklamak istersin. Spor yapmak, yogaya başlamak, arkadaşlarınla havuza girmek, denize gitmek, başka insanların seni göreceği endişesi ile kabusa dönüşür. 

Unutma: Şişmanlık fobisi, normaların üstünde vücudu görünce verilen olumsuz tepki ve aslında doğal kaynaklı olmayan bir davranıştır ve öğrenilmiş otosansür ile alakalıdır. 

Fazla kilomdan dolayı uzun süre bu içselleştirmeden kaynaklı, farkında olmadan kendime acı çektirdim, kendimi üzdüm. Bugün, bu olgun yaşımda, buna 🛑DUR demeye ve vücudumla barışmaya ve uzlaşmaya karar verdim. Bu yüzden artık beni strese sokan diyetler yapmıyorum, ama duygusal yeme de yapmıyorum. Vücudumu sevmek ve ona karşı nazik olmak istiyorum.

➜ Şişman fobisi ayrımcılığın en çirkin formlarından biridir. Şişman birinin kendi ihmalleri sebebiyle obez olduğuna inandığımız için, şişman insanlardan korkma, hoşlanmama veya dışlama fobisi kaygı verici şekilde yaygınlaşıyor ve normalleştiriliyor.

Şişman fobik veya kilofobik insanlar; 

Böyle insanlar, şişman birinin hayatından memnun olmadığını düşünür. İradesiz olduğunu ve bazı yiyeceklerin onlar için vazgeçilmez olduğunu veya makalemizde ele aldığımız gibi spor yapamadığını falan düşünürler. Çoğu, fazla kilolu insan görünce, acıma duygusuna kapılır. “Tanıştığıma memnun oldum" demek yerine “Bak, beni yanlış anlama ama senin iyiliğin için söylüyorum." ya da “İstesen kilo verebilirsin, biliyorsun değil mi?" gibi şeyler söylemek. Hatta bir adım ilerisi, çok fazla kilo vermeyi başarmış bir tanıdıktan bahsetmek ve iletişim kurabileceğini söylemek.  

Önyargılı bakışlar ve sosyal baskı altında nasıl spor yapacağım? 

İnsanların bakışları

Kilo vermek ve toplumsal normlara uygun olmak için spor yapmanın, dışardan gelen  baskı yüzünden hareket etmek olduğunu yukarıda söyledim. Yeryüzünde yalnız olsaydık, bedenimizi ve fiziksel görünüşümüzü asla sorgulamazdık, emin olun! Sahip olduğumuz algıyı değiştiren, başkalarının bakışlarının ta kendisi.

Unutmayın! Zayıf olmak sağlıklı olmak anlamına gelmez, tıpkı şişman olmanın sağlıksız olmak anlamına gelmediği gibi!

🧠 Şişman insanlar fazla kilolarının farkındadır. Çoğunlukla doktorları tarafından sıkı bir şekilde izlenirler ve düzenli kan testleri yaptırırlar. Yani spor yapmak istedikleri zaman veya sadece karşısınızda duruyor olması, sizin onların fiziksel görünümleri hakkında yorum yapmanızı anlamlı hale getirmez. Şişman olduğu onun aciz veya eksik olduğu anlamına gelmez!

Yanlış motivasyon ile spor yapmak

Kendi adıma, kilo vermek için uzun süre spor salonlarına para verdim. Zayıf olmak, toplumsal estetik normlarına uymak ve bir daha insanlardan kendimle ilgili bir yorum almamak nihai hedefimdi. Uzun zamandır çabalıyorum. Fakat bu çabalar, ne yazık ki spordan nefret etmem ile sonuçlandı denebilir.

O salona gitmek benim için bir işkenceydi. Egzersiz yapmamın tek amacı vücudumu nihayet herkesin memnun olacağı şekle sokmaktı, aynı zamanda beni bundan alıkoyan yine herkesin bakışlarıydı. Sürekli egzersiz yapma şeklimle, sıklığımla ve gerçekten kilo verip vermediğimle ilgili yargılanıyormuşum veya sınav veriyormuşum gibi hissettim.

🏋🏻 Bugün anladım ki; doğru nedenlerle spor yapmak zorundasın! Sevdiğimiz bir fiziksel aktivite seçmek, bunu bir hobi gibi hissedip, o şekilde egzersiz etmelisiniz.

Şişmanlar spor yapabilir mi? Buyurun benim spor rutinim...

Zevk için hareket ediyorum, kilo vermek için değil!

Yıllar geçtikçe, vücuduma yargılayıcı gözlerle değil, şefkatli ve değer veren gözlerle bir bakış atmayı öğrendim. Henüz bedenimle iletişimim tam olarak mükemmel değil, ama artık fiziksel görünüşümle toksik bir ilişkim yok diyebilirim. Bir şey var ki, bir çok şeyi anlamama yardımcı oldu: Kilo vermeye çalışmadan da spor yapabilirdim!

👟Spor, kendinizle yeniden bağlantı kurmanın bir yolu, ve onu herkes yapabilir. Hareket etmek, ister 50 kilo olun ister 100 kilo, daha dinç, daha sağlıklı ve daha dayanıklı bir vücuda sahip olmanızı sağlar.

Kilo vermek, fiziksel aktivitenin sonuçlarından biri olabilir, ama aslında bu hareketin ikincil bir sonucudur. Vücudum herhangi bir başkası gibi hareket edebiliyor, istediğim gibi spor yapıyorum ve eğlenmek için spor yapmaktan tamamen zevk alıyorum! Hareket ettiğimde açılan bluzum, göbeğimin veya başka fazlalıklarımın belli oluyor olmasına aldırmıyorum.

Önyargılara kulak asmıyorum. Şişman fobik bireyleri farkındayım!

Spordan gerçekten zevk almanın anahtarı, başkalarının bakışlarından ve yargılamalarından kendini soyutlamayı başarmak. Kişi kendine güven inşa ederek bu farkındalığa ulaşabiliyor.

🤸🏻‍♀️ Spor sizi daha iyi hissettirir. Kilo kaybı nedeniyle değil, aktif olmak endorfin salgıladığı için size iyi gelir. Bu da, kaygı ve dolayısıyla olumsuz düşüncelerle savaşmaya yardımcı olur.

Beni yargılamaya cürret eden insanların doğruca gözlerinin içine bakarken kendim için yararlı bir şey yaptığımı ve bu zamanın tamamen bana ait bir kaliteli vakit olduğunu kendime hatırlatıyorum. Kilofobik insanlar beni spor yapmaktan alıkoyamayacak! Aynısını yapın, kendinize, zevkinize ve keyfinize göre spor yapın. Yoga da yapabilirsiniz, fitness da! Başkalarının veya toplumun beklentilerini karşılamayın.

Kaynak

Independent

Dergipark