Üstünlük kompleksi nedir? Neden olur? Belirtileri nelerdir?

tarihinde Yudum , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Üstünlük kompleksi olan insanlar kendilerinden başka kimseyi sevmez gibi görünürler. Sık sık kendilerinden bahseder ve genelde karşılarındaki insanlarla alay eder gibi üstünlük kurmaya çalışır, başkalarının hayatlarını küçümserler. Fakat bu insanların ortak özellikleri ciddi bir özgüven sorunudur. Vakaların yüzde 95’i aşağılık hissini bastırmak için aslında bir savunma mekanizması olarak üstünlük kompleksi geliştirir.

Üstünlük kompleksi nedir? Neden olur? Belirtileri nelerdir?
Özet

Üstünlük kompleksi nedir? 

Üstünlük kompleksi, 1900'lerin başında Alfred Adler tarafından bireysel psikoloji ekolünün bir parçası olarak ortaya atılan bir terimdir. Adler, üstünlük kompleksini, benlik algısını zedeleyen bazı olumsuz duygular ile başa çıkmak için geliştirilen bir savunma mekanizması olarak tanımlar. Güvensizlik, utanç veya yetersizlik duygusu etrafında şekillenen bu savunma mekanizması aslında aşağılık hissini bastırmak için ortaya çıkar ve zamanla yerleşip, bir bilişsel çarpıklığa dönüşür. 

Üstünlük kompleksi olan kişiler, olmak istedikleri ideal kişi ile gerçekte kim oldukları arasındaki ayrımı yapamayacak kadar çarpık bir benlik algısı ile diğerlerinden daha iyi olduklarına inanır ve davranış ve tutumlarını da buna göre şekillendirir. 

Üstünlük kompleksi belirtileri nelerdir? 

Üstünlük kompleksinin belirtileri aslında narsist kişilik bozukluğu belirtilerine benzer : Kendini çok sevmek, kendine hayran olmak ve kendisi dışındaki kişileri aşağıda görmek. Tabiki bu tur davranışları görmezden gelmek kolay değildir! Bu yüzden sosyal çevrede bu tip tutumlar çok hoş karşılanmayabilir, antipatik bulunabilir ve hatta etrafına zarar verici hale gelebilir. 

Üstünlük kompleksi belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir; 

  • Kendinden emin bir tutum
  • Diğer insanlar ve tercihleri ile hemen dalga geçme
  • Şişkin bir ego
  • Hatalı ya da yanlış olmayı kabul etmeme
  • Her konuda en iyi olduğunu düşünme
  • Abartılı şekilde sürekli övgüye ihtiyaç duyma
  • Her şeyi eleştirme
  • Başkalarının başarısına katlanamama

🧠 Aslında çoğumuzun bilmediği ise bu tür davranışların arkasında sevildiğini hissetmek, takdir görmek ve onaylanma ihtiyacı için içgüdüsel olarak ortaya çıktığıdır. Üstünlük kompleksine sahip kişi, yakınlarının sevgisine ulaşabilmek için "mükemmel" olması gerektiğini düşünür. Bu özellikle ergenlik döneminde hızla gelişebilen bir komplekstir. 

👉 Bunun bir kişilik bozukluğu olmadığını unutmayın. Aşırıya kaçıldığında bu paranoyak bir bozukluğa yol açabilir ama bu nadirdir. Narsisizmle de karşılaştırılabilir ama alakası yoktur.

Üstünlük kompleksi ve aşağılık kompleksi arasındaki ilişki

En başta belirttiğimiz gibi, çoğu durumda, "üstünlük kompleksi" aslında "aşağılık kompleksi" ile ilişkilidir. Aşağılık hissi ile mücadele etmek için kişi, üstünlük kurma çabasına girer ve bu aslında bir psikolojik savunma mekanizması demektir. Kişiyi korkutan, aşağılık hissettiren şeylerden korumak için zihin, bir üstünlük kompleksi yaratarak bu duygulardan kaçmaya çalışır.

🤯 Bu durumu genellikle çocuklarından çok fazla şey isteyen ebeveynlerin çocuklarında görürüz. Çocuk, kendisinin en iyi olması gerektiği düşüncesiyle büyüdüğünde ve daha sonra bir yetişkin olduğunda, kendisinin en iyi olduğuna kesinlikle inanır ama aynı zamanda başkalarının sevgisinin de her zaman en iyisi olmasına bağlı olduğunu düşünür. İşte bu yüzden üstün olmalıyım düşüncesine kapılır.

Üstünlük kompleksi ve başarısızlık hissi

Üstünlük kompleksi olan kişi başarısız olduğuna ya da başkalarının ondan daha başarılı olabileceğine dair tecrübelere sahip olsa bile, bunları diğerlerinin hile yapmasına, şansının yaver gitmesine vb bağlayacaktır… Yani aslında en iyisi odur fakat başka etkenler nedeniyle bu sefer başarısız olmuştur. Aksini hayal bile edemez çünkü onun için en iyisi olmak bir zorunluluktur.

Özgüvenli olmak ile üstünlük kompleksi arasındaki fark

Bize her zaman özgüvenli olmamız ve öz saygımızı kuvvetlendirmemiz önerilir fakat bunu üstünlük kompleksinden nasıl ayırırız ? Gerçek bir özsaygı, tüm benliğinizi yani kusurlu ve zayıf yönleriyle de kendinizi tamamen kabul etmek ve kucaklamaktır. Bu durumda başkalarının bizden daha iyi olduğunu kabul etmekte güçlük çekmeyiz fakat kendi iyi özelliklerimizi de unutup kendimize olan saygımızı yitirmeyiz. Eğer eksik ve hatalı yönlerimizi kabul edemeden kendimize hayranlık duyarsak işte o zaman bu üstünlük kompleksine yol açabilir.

Üstünlük kompleksinden nasıl kurtuluruz ?

Bu durumdan sıyrılmak her zaman kolay olmayabilir çünkü genellikle üstünlük kompleksine sahip kişiler içinde bulundukları durumun pek farkında değillerdir. Ayrıca gerçeklikten kopuklardir yani başarısız oldukları durumla yüzleşmek ve kabullenmek imkansızdır. Başarısızlıklarının sebebini her zaman başkalarına ve dış etkenlere yüklerler ve tam da bu nedenle bu kişilerin tedaviyi talep etmesi ve bundan kurtulmak için çaba sarfetmesi çok nadir görülür.

🙄 Kişinin bu durumun farkına varabilmesi için sınırlarının gerçekten zorlanması gerekebilir. Belki de bazılarının bu durumun altında yatan başka psikolojik rahatsızlıkların temeline inebilmeleri için bir uzman yardımı almaları gerekebilir. Daha sonra amaç, kişinin özgüveninin yeniden ve sağlıklı bir şekilde inşa edilmesi ve kendisini kabul etmesini sağlamak olacaktır.

👉 Üstünlük kompleksine sahip biri ile yaşayan kişi için de hayat bir o kadar zordur çünkü üstünlük kompleksine sahip kişi itici ve rahatsız edici olabilir. Bu nedenle, ergenlikten itibaren, özgüven üzerinde çalışmak ve daha sağlıklı temeller üzerinde ilişkiler ve bir yaşam kurmamıza izin vermek için bu eğilimi fark etmeyi mümkün kılan sinyallere dikkat etmeliyiz.

🤩Bu makaleler de ilgini çekebilir! 

🔗 “Kısıtlanmaya tahammülüm yok!” Kısıtlanmak istememek

🔗 Özgüven nasıl kazanılır? | Beyoncé gibi yetişmeye geldik! 

🔗 Seni aşağıya çeken komplekslerden kurtulmanın yolları 

🔗EFT tekniği: Duygusal özgürleşme tekniği nedir?

Yazar Notu : Üstünlük kompleksi olan biriyle yaşamak : işkence !

Yazıda anlatıldığı üzere üstünlük kompleksine sahip kişi bundan tamamen habersizdir ve aslında bir rahatsızlık hissetmez. Fakat bu komplekse sahip biri ile yaşayan kişiler için bu durum çok zor ve yorucu olabilir çünkü sürekli karşınızdaki kişi tarafından aşağılanmak ve değer görmemek kolay hazmedilir durumlar değildir. Bu nedenle kendinizi kötü hissediyorsanız destek almaktan asla çekinmeyin ve bir uzmanla iletişime geçin !

👉Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaleme alan Yudum , Wengood yazarı

🤩Hayatımı fiziksel ve zihinsel harekete adadım. 🖋️Yazmayı, 💭düşünmeyi, 📖okumayı ve 🔎araştırmayı çok seviyorum. 😺💕🧘‍♀️Kedim ve yoga matım vazgeçilmezim.

En yeni makaleler

Narsist düzelir mi? Bir narsist değişebilir mi?

Narsist bir insanla tanışıp onu sevmiş bulunduysanız, muhtemelen yukarıdaki soru aklınızdan geçiyordur. Narsist kişilik bozukluğu tanısı olan insanlar empatiden yoksundur, kendisini başkalarından üstün görür. Bu durum, narsistlerle yakın ilişki kuran diğer insanları ruh sağlığı ve duygusal olarak yıpratabilir. Gerçek şu ki, narsistik kişilik bozukluğu olan bir insanda, toksik özellikler o kadar derinlere işlemiştir ki, değişme ve daha iyi insanlar olma ihtimalleri yoktur. Bir narsistin değişemeyecek olduğunu kabul etmek, ve kişinin kendine bunu itiraf etmesi, kendi psikolojik sağlığı için oldukça önemlidir.

⚠️ Narsist insanı tanımak için bu işaretlere dikkat edin!

Patronunuz, eşiniz, veya sevdiğimiz bir yakınımız... Gün gelir hepimiz narsist bir sapkınla karşılaşabilir ve yıkıcı bir sarmalın içine çekilebiliriz. Peki kimdir bu narsistler? Onları nasıl tanıyabiliriz? İşte çevrenizdeki narsist biri varsa tespit etmek için 10 işaret!

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) hakkında bilmeniz gerekenler

Ben OKB olan insanlar arasında değilim, ancak bu oldukça yaygın bir hastalık. Türkiye’de büyük toplum kesimlerinde yapılan araştırmalarda OKB'nin her 100 kişiden 2-3'ünde görüldüğü saptanmış. Obsesif kompülsif bozukluk sahibi değilim fakat, sevdiğim bir yakınım ile bu sınavı beraber verince, bir yazı kaleme almak istedim. Endişeleri nedeniyle, bir takım şeylerin uzun süre takıntılı bir şekilde kafasını meşgul ettiğine şahit oldum. OKB'yi tanımlayan şey işte budur, bu hislere neden olan anksiyete ve atakları. Peki OKB nasıl tedavi edilir? Obsesif Kompulsif Bozukluğa neler sebep olur? Hadi açıklayalım!

Kendini sınırlamana neden olan inanç kalıpları | 🚫 TOP15

"Ben zaten şöyleyim", "Ben zaten böyleyim", "Ben yapamam...", “Benden olmaz…” Kendi kendini sabote etmene neden olan sınırlayıcı düşünceler, gerçek potansiyelini küçümsemene neden olur. Kendine farketmeden koyduğun bu sınırlar, öz motivasyonunu ve kendini gerçekleştirme girişimlerini engeller. Kısacası, kendin olmanı engeller. Herkesin deneyimi kendine, ama sınırlayıcı düşünce kalıpları az çok aynı. En yaygın 15 sınırlayıcı düşünce ve inançları kendinizden uzak tutmak için önce farkına varın.

Varoluşsal sancılar : Rahat atlatmak için yardım almaktan çekinme

Hayatın bir noktasında anlamı ve amacı aramaya başlamak. Varoluşsal bir sancı yaşamak için illa “30 yaş sendromu”nun gelmesini beklemeniz gerekmiyor maalesef, ergenlik desem, lise sıraları desem... Gözünüzde canlandı mı? Varoluşsal sancılar sırasında her şeyi sorgulamak mümkün: romantik ilişkileri, iş hayatını ve hatta yaşadığınız evi, neredeyim? ne yapıyorum? Kendini sorgulamak ve hayatla ilgili tüm bu soruları sormak sizi, kararlar almaya ve her şeyi değiştirmeye yöneltebilir. Peki neden bu sancıları yaşıyoruz? Ve varoluşsal sancıların nasıl üstesinden gelebiliriz?... bunları konuşalım!

🥊 Psikolojik savunma mekanizmaları nelerdir?

Herhangi stresli bir durumdan kaçınmak için kendi kendinizi farkında olmadan "kandırıyor" olabilirsiniz. İnsanlar gündelik hayatlarını yaşarken, psikolojik dengelerini koruyabilmek amacı ile çeşitli psikolojik savunma mekanizmaları kullanırlar. Bu savunma mekanizmaları hali hazırda kişinin kötü duygu ve düşüncelerden kaçınmasını, daha az psikolojik gerilimler yaşamasını sağlıyor olsa da, sorunların asıl kaynağı da olabiliyor. Savunma mekanizmaları egonun üzerindeki baskı ile başa çıkabilmek için oluşturulmuş düşünce, tutum ve davranışlardır... En yaygın örnekleri ise; inkar veya yadsıma, erteleme, bastırma, yön değiştirme, yansıtma, mizahlaştırma, somatizasyon vb.

Yas tutan birine baş sağlığı mesajları | 🖤 Taziye mesajları

Yaşam öyle yaratılmıştır ki sonunda hep bir son/başlangıç vardır. Doğadaki tomurcuklar gibi döngümüz, devir daim mi, bilmiyorum ama ne yazık ki ölüm bizi sevdiklerimizden ayırabiliyor. Geride kalanlara ne diyeceğini bilmek zor. Yakını vefat eden birine nasıl baş sağlığı dilenir? Kelimeler bazen kifayetsiz hissettirse de güçlüdür. Bir acıyı dindirmiyorsa da en azından biraz olsun yatıştırabilir. Sıradan bir “başın sağolsun” yerine çok daha içten, doğal ve samimi taziye mesajları örnekleri baş sağlığı dileklerinizi iletmek için size yardımcı olabilir.

Toksik romantik ilişkilere dair 10 kırmızı çizgi 🚩

Toksik bir ilişki aslında sinyallerini tanışma veya flirt aşamasında veriyor. Bu yüzden toksik bir ilişkiye başlamamak için tehlikeli sinyallerin bir listesini yapalım dedik. İçinde bulunduğun ilişkinin toksik olduğunu gösteren 10 kırmızı çizgi! 🚩

İlişkimde mutsuzum, ne yapmalıyım?

Cicim aylarının büyüsü ortadan kalktı, karnındaki kelebekler yok oldu ve heyacan azaldı. Bir ilişki içinde olmak, bizi yükselten bir hayat arkadaşına sahip olmak anlamına gelir. Sen nasıl hissediyorsun? Mutsuz, umutsuz, depresif, yorgun? Veya anlaşılmadığını düşünüyorsun? Hayat arkadaşınızın sizi güldürmekten çok ağlattığını anladığınız anda, ilişkiyi sorgulamak meşrudur... Ama gemileri yakmadan ve çekip gitmeden önce, bilin ki çözümler de mümkün! İlişkimde mutlu değilim, ne yapmalıyım diye soruyorsan doğru yerdesin.

#Seksizm nedir? Seksist kime denir? 🤷‍♀️ #farkındalık

Cinsiyetçilik, insanları yalnızca belirli bir cinsiyete veya cinsiyete ait olmaları temelinde algılamak ve yargılamak anlamına gelir. Aynı temelde "bireyin ayrıştırılmasını" kapsar. Seksizm günlük hayatımızda her gün karşılaşabileceğimiz bir olgu. Özellikle kadınları hedef alan ayrımcılığı içeriyor olsa da, kavram "cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel yönelim ve cinsiyet ifade biçimleri" üzerinden ortaya çıkan bir ayrımcılık biçimini vurgulamaktadır. Kısaca, seksizm, aslında cinsiyetçilik ve kadın haklarının önemini vurgulayan feminist bir yaklaşım, ancak son yıllarda insan hakları temelinde bir eşitlik fikrini savunur. Peki nedir bu seksizm veya seksist dedikleri? Hemen açıklayalım!

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi Youtube'da da devam ediyor olacak! 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest