Üstünlük kompleksi nedir? Neden olur? Belirtileri nelerdir?

tarihinde Yudum , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Üstünlük kompleksi olan insanlar kendilerinden başka kimseyi sevmez gibi görünürler. Sık sık kendilerinden bahseder ve genelde karşılarındaki insanlarla alay eder gibi üstünlük kurmaya çalışır, başkalarının hayatlarını küçümserler. Fakat bu insanların ortak özellikleri ciddi bir özgüven sorunudur. Vakaların yüzde 95’i aşağılık hissini bastırmak için aslında bir savunma mekanizması olarak üstünlük kompleksi geliştirir.

Üstünlük kompleksi nedir? Neden olur? Belirtileri nelerdir?

Üstünlük kompleksi nedir? 

Üstünlük kompleksi, 1900'lerin başında Alfred Adler tarafından bireysel psikoloji ekolünün bir parçası olarak ortaya atılan bir terimdir. Adler, üstünlük kompleksini, benlik algısını zedeleyen bazı olumsuz duygular ile başa çıkmak için geliştirilen bir savunma mekanizması olarak tanımlar. Güvensizlik, utanç veya yetersizlik duygusu etrafında şekillenen bu savunma mekanizması aslında aşağılık hissini bastırmak için ortaya çıkar ve zamanla yerleşip, bir bilişsel çarpıklığa dönüşür. 

Üstünlük kompleksi olan kişiler, olmak istedikleri ideal kişi ile gerçekte kim oldukları arasındaki ayrımı yapamayacak kadar çarpık bir benlik algısı ile diğerlerinden daha iyi olduklarına inanır ve davranış ve tutumlarını da buna göre şekillendirir. 

Üstünlük kompleksi belirtileri nelerdir? 

Üstünlük kompleksinin belirtileri aslında narsist kişilik bozukluğu belirtilerine benzer : Kendini çok sevmek, kendine hayran olmak ve kendisi dışındaki kişileri aşağıda görmek. Tabiki bu tur davranışları görmezden gelmek kolay değildir! Bu yüzden sosyal çevrede bu tip tutumlar çok hoş karşılanmayabilir, antipatik bulunabilir ve hatta etrafına zarar verici hale gelebilir. 

Üstünlük kompleksi belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir; 

  • Kendinden emin bir tutum
  • Diğer insanlar ve tercihleri ile hemen dalga geçme
  • Şişkin bir ego
  • Hatalı ya da yanlış olmayı kabul etmeme
  • Her konuda en iyi olduğunu düşünme
  • Abartılı şekilde sürekli övgüye ihtiyaç duyma
  • Her şeyi eleştirme
  • Başkalarının başarısına katlanamama

🧠 Aslında çoğumuzun bilmediği ise bu tür davranışların arkasında sevildiğini hissetmek, takdir görmek ve onaylanma ihtiyacı için içgüdüsel olarak ortaya çıktığıdır. Üstünlük kompleksine sahip kişi, yakınlarının sevgisine ulaşabilmek için "mükemmel" olması gerektiğini düşünür. Bu özellikle ergenlik döneminde hızla gelişebilen bir komplekstir. 

👉 Bunun bir kişilik bozukluğu olmadığını unutmayın. Aşırıya kaçıldığında bu paranoyak bir bozukluğa yol açabilir ama bu nadirdir. Narsisizmle de karşılaştırılabilir ama alakası yoktur.

Üstünlük kompleksi ve aşağılık kompleksi arasındaki ilişki

En başta belirttiğimiz gibi, çoğu durumda, "üstünlük kompleksi" aslında "aşağılık kompleksi" ile ilişkilidir. Aşağılık hissi ile mücadele etmek için kişi, üstünlük kurma çabasına girer ve bu aslında bir psikolojik savunma mekanizması demektir. Kişiyi korkutan, aşağılık hissettiren şeylerden korumak için zihin, bir üstünlük kompleksi yaratarak bu duygulardan kaçmaya çalışır.

🤯 Bu durumu genellikle çocuklarından çok fazla şey isteyen ebeveynlerin çocuklarında görürüz. Çocuk, kendisinin en iyi olması gerektiği düşüncesiyle büyüdüğünde ve daha sonra bir yetişkin olduğunda, kendisinin en iyi olduğuna kesinlikle inanır ama aynı zamanda başkalarının sevgisinin de her zaman en iyisi olmasına bağlı olduğunu düşünür. İşte bu yüzden üstün olmalıyım düşüncesine kapılır.

Üstünlük kompleksi ve başarısızlık hissi

Üstünlük kompleksi olan kişi başarısız olduğuna ya da başkalarının ondan daha başarılı olabileceğine dair tecrübelere sahip olsa bile, bunları diğerlerinin hile yapmasına, şansının yaver gitmesine vb bağlayacaktır… Yani aslında en iyisi odur fakat başka etkenler nedeniyle bu sefer başarısız olmuştur. Aksini hayal bile edemez çünkü onun için en iyisi olmak bir zorunluluktur.

Özgüvenli olmak ile üstünlük kompleksi arasındaki fark

Bize her zaman özgüvenli olmamız ve öz saygımızı kuvvetlendirmemiz önerilir fakat bunu üstünlük kompleksinden nasıl ayırırız ? Gerçek bir özsaygı, tüm benliğinizi yani kusurlu ve zayıf yönleriyle de kendinizi tamamen kabul etmek ve kucaklamaktır. Bu durumda başkalarının bizden daha iyi olduğunu kabul etmekte güçlük çekmeyiz fakat kendi iyi özelliklerimizi de unutup kendimize olan saygımızı yitirmeyiz. Eğer eksik ve hatalı yönlerimizi kabul edemeden kendimize hayranlık duyarsak işte o zaman bu üstünlük kompleksine yol açabilir.

Üstünlük kompleksinden nasıl kurtuluruz ?

Bu durumdan sıyrılmak her zaman kolay olmayabilir çünkü genellikle üstünlük kompleksine sahip kişiler içinde bulundukları durumun pek farkında değillerdir. Ayrıca gerçeklikten kopuklardir yani başarısız oldukları durumla yüzleşmek ve kabullenmek imkansızdır. Başarısızlıklarının sebebini her zaman başkalarına ve dış etkenlere yüklerler ve tam da bu nedenle bu kişilerin tedaviyi talep etmesi ve bundan kurtulmak için çaba sarfetmesi çok nadir görülür.

🙄 Kişinin bu durumun farkına varabilmesi için sınırlarının gerçekten zorlanması gerekebilir. Belki de bazılarının bu durumun altında yatan başka psikolojik rahatsızlıkların temeline inebilmeleri için bir uzman yardımı almaları gerekebilir. Daha sonra amaç, kişinin özgüveninin yeniden ve sağlıklı bir şekilde inşa edilmesi ve kendisini kabul etmesini sağlamak olacaktır.

👉 Üstünlük kompleksine sahip biri ile yaşayan kişi için de hayat bir o kadar zordur çünkü üstünlük kompleksine sahip kişi itici ve rahatsız edici olabilir. Bu nedenle, ergenlikten itibaren, özgüven üzerinde çalışmak ve daha sağlıklı temeller üzerinde ilişkiler ve bir yaşam kurmamıza izin vermek için bu eğilimi fark etmeyi mümkün kılan sinyallere dikkat etmeliyiz.

🤩Bu makaleler de ilgini çekebilir! 

🔗 “Kısıtlanmaya tahammülüm yok!” Kısıtlanmak istememek

🔗 Özgüven nasıl kazanılır? | Beyoncé gibi yetişmeye geldik! 

🔗 Seni aşağıya çeken komplekslerden kurtulmanın yolları 

🔗EFT tekniği: Duygusal özgürleşme tekniği nedir?

Yazar Notu : Üstünlük kompleksi olan biriyle yaşamak : işkence !

Yazıda anlatıldığı üzere üstünlük kompleksine sahip kişi bundan tamamen habersizdir ve aslında bir rahatsızlık hissetmez. Fakat bu komplekse sahip biri ile yaşayan kişiler için bu durum çok zor ve yorucu olabilir çünkü sürekli karşınızdaki kişi tarafından aşağılanmak ve değer görmemek kolay hazmedilir durumlar değildir. Bu nedenle kendinizi kötü hissediyorsanız destek almaktan asla çekinmeyin ve bir uzmanla iletişime geçin !

👉Ücretsiz psikolojik destek almanın yolları

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaleme alan Yudum , Wengood yazarı

🤩Hayatımı fiziksel ve zihinsel harekete adadım. 🖋️Yazmayı, 💭düşünmeyi, 📖okumayı ve 🔎araştırmayı çok seviyorum. 😺💕🧘‍♀️Kedim ve yoga matım vazgeçilmezim.

En yeni makaleler

Terk edilme korkusu: Nedir? Neden olur? Nasıl geçer?

Terk edilme korkusu bazı insanların birini kaybetme düşüncesiyle karşı karşıya kaldıklarında yaşadıkları sürekli korku ve kaygı hali ile tanımlanır. Bunu yaşayan kişi bile bunu farkında olmayabilir ancak tartışmasız en yaygın ve zarar veren korkulardan biri. Terk edilme korkusu yaşayan kişiler, ilişkilerini etkileyen davranış ve düşünce kalıplarını sergileme eğilimindedirler ve bu durum hem kişi açısından hem de insan ilişkileri açısından olumsuz sonuçlara gebedir.

Psikolojik şiddete örnekler ve korunma yolları

Küçük düşürücü “şakalar”, duygularımızı görmezden gelen, küçümseyen ifadeler, kendimizden şüphe etmemize veya kendimizi suçlamamıza neden olacak cümleler… Bu tür pek çok küçük detay bize psikolojik şiddete maruz kaldığımızı gösteriyor. Önemsiz görünebilirler, zaten asıl sorun bu. Psikolojik şiddet unsurlarının bu kadar basitleştirilmesi ve önemsiz, gündelik detaylara indirgenmesi, onu en yaygın şiddet türü yapıyor. Peki duygusal istismarı nasıl tanımlarsınız? Mağdur olduğunuzda ne yapmalısınız? Açıklamaya çalışacağım.

Orgazm olmak için ne yapmak lazım?

Türkiye’de 10 kadından 9’u cinsel organını tanımıyor. Hal böyle olunca aramızda kaç şanslı orgazm deneyimleyebiliyor siz hesaplayın. Oysa orgazm sanıldığı gibi kompleks, ayıp veya pis bir şey değil. Orgazm en basit hali ile cinsel deneyim sırasında yaşanan heyecanın ani şekilde deşarj olmasıdır ve otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Hormonlar sayesinde de oldukça rahatlatıcı bir deneyimdir. Haydi o zaman sihirli parmaklar, arzu edilen partnerler veya seks oyuncaklarınız hazırsa, orgazm olmak için neler gerekir bakalım.

Karpman drama üçgeni | Kısır döngüden kaçınmak

Steven Karpman tarafından 1968 yılında oluşturulan bu drama üçgeni, insanlar arası etkileşimleri inceleyen bir ilişki modelidir. Gerçek hayatta, iş hayatında, aile ilişkilerinde veya arkadaşlıklarda izlerine rastlayabileceğiniz bu drama üçgeninde 3 rol vardır: zalim, kurtarıcı ve kurban. Bu üçgen içerisinde bir kısır döngü söz konusudur ve kişilerin yaşamının her alanını etkiler. Sonuç: gelişim ve dönüşümün mümkün olmaması ve ilerlemekten bizi alıkoyması. Karpman drama üçgeninde olup olmadığımızı nasıl anlarız? Veya bu rollerin dışına nasıl çıkarız?

Narsist erkek belirtileri: 10 özellik

Bağlanmadan önce erken uyarı işaretlerini öğrenin. Narsist bir erkek söz konusu olduğunda, ilk başta sizi etkilemek için harika görünmesi tüm hikayenin böyle gideceği anlamına gelmiyor. Peki sağlıklı bir erkekle mi yoksa bir narsist ile mi karşı karşıyasınız, nasıl anlayacaksınız? Narsisizmin cinsiyet tanımadığının çok iyi farkında olsak da, bu yazıda narsist bir erkek için en belirgin özellikleri inceliyoruz. İşte dikkat etmeniz gereken on uyarı işareti:

"Pick me girl" nedir? Pick me ne anlama gelir?

Twitter, İnstagram, Tiktok ve Facebook gibi sosyal medya platformlarında eminim "pick me girl" veya "pick me boy" ifadesi ile karşılaşmıssınızdır. "Pick me" ifadesi, bir kişinin seçilmek veya tercih edilmek istediğini ifade ediyor ve sosyal medyada kullanıldığında "onaylanmak adına hemcinsini aşağılayarak kendini hemcinslerinden üstün göstermeye çalışan kişi" anlamına geliyor. Yani tercih edilesi olmak için hemcins düşmanlığı yapan tutumlar sergilemek. Peki bu neden sorunlu? Anlamanız için size “pick me girl" nedir?, ve "pick me girl olmak" neden seksizm yapmaktır? açıklayacağım.

Sezgisel beslenme nedir? | Diyet zihniyetinden kurtulmak

15 yılı aşkın diyetler, spor salonları, yeme bozuklukları, sonuç: ter ve gözyaşı… Artık dayanamıyorum! Vücudumla barışmak istiyorum ama kendimi bırakırsam ipin ucunu kaçırağım diye korkuyorum. Yine de popüler diyetler beni her şeyden daha çok incitti. Bunu görmüş biri olarak, hüsranla sonuçlanacak bir diyete daha tahammülüm kalmadı! Bir çözüm var mı? Evet, sezgisel yeme! Hızlı bir şekilde zayıflamaktan ziyade sağlıklı olmayı amaçlayan sezgisel beslenme kültürü hayatımızın kalbinde olmalı, ancak çok az insan bunu farkında.

Kadın ve cinsel fanteziler | Kadınların dünyasından!

Kadın cinsel fantezilerinin, gül yapraklarıyla dolu bir otel odasında, 80'lerin sevimsiz romantik hiti eşliğinde ateşli bir gece geçirmek ile sınırlı olduğunu düşünüyorsanız, tekrar düşünün derim! The Journal of Sexual Medicine dergisi tarafından yürütülen son araştırma, çoğu kadının cinsel arzularına karşı suçluluk duymadan, çok daha açıkça ve kısıtlanma hissetmeden kendilerini ifade edebilmelerine olanak tanımış. Sonuç olarak ortaya oldukça çeşitli yaklaşımlar çıkmış! En yaygın 7 kadın cinsel fantezileri listesi huzurlarınızda!

Sevgilim beni kullanıyor mu? | Nasıl anlarım?

Aşk belki de insanoğlunun tadabileceği en sarhoş edici şey! Aşk gözü kör eder diye boşuna dememişler. Uyandırdığı yoğun duygular o kadar baskın gelir ki bazen bariz şekilde ortada olan gerçekleri bile görmezden gelebiliriz. Kimseyi suçlamayalım doğasında bencillik de bulunduran insanoğlu bazı ilişkilerde kazanan taraf olma işini abartabilir. Kullanılmak denince akla ilk gelen şeyler, para veya cinsel ihtiyaçlar geliyor ama bence en üzücü ve tehlikeli şey duygusal istismar. Partnerinizin samimiyetinden şüphe duyuyorsanız, işte size sevgilinizin sizi kullandığına dair 10 işaret.

Akışa bırakmak veya akışta kalmak için 10 adım

Stres, kaygı, suçluluk, korku, utanç... Bunların hepsi sizi günlük olarak etkileyebilecek olumsuz duygulardır. "Her şeyi çok ciddiye alıyorsun" veya "Bir adım geri adım at, derin nefes al!" diye hep aynı telkinleri tekrarlıyoruz. Ama bunu yapmak o kadar kolay değil, biliyoruz. Bu yüzden akışta kalabilmek için 10 adım sıraladık. Haydi akışına bırak biraz ve sonunda özgür ol!

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

#3 | Algı yönetimi nedir? Uydumculuk psikolojisi ve soru sorma becerisi #algı #ikna #sorgulama

Ekim 2022 · RDV Coaching | Wengood

29:12

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

🎥 Youtube

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest