Asosyal olmak ve antisosyal olmak ne demek? 🔎
Günlük hayatta sözcükleri anlamlarından kopuk şekillerde kullanabiliyoruz. Asosyal ve antisosyal birbiri ile sıklıkla karıştırılan iki kelime! Genelde insanların sosyal hayat ile etkileşim şeklini tarif etmek için kullandığımız bu iki kelime çok yakın örüntüler barındırıyor ancak birbirinden tamamen farklı şeyleri ifade etmek için kullanılıyor.
Asosyal ve antisosyal bireyler arasındaki bu örtüşmenin nedeni, sınırlı sosyal etkileşim veya çevreden kopukluk gibi ortak eğilimlere sahip olmalarında yatıyor. Antisosyal insanlar başkalarının duygularını göz ardı ettikleri için ya da kendi hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olacağı için yalnız kalmayı tercih edebilirler.
Başka bir deyişle, asosyal ve antisosyal insanlar hem yalnız kalmaktan hoşlanabilir, hem de utangaç veya başkalarıyla etkileşime girme veya sosyalleşme konusunda isteksiz olarak algılanabilirler, ancak bu yalnızlık arzusu, asosyal veya antisosyal olmalarına bağlı olarak farklı motivasyonlardan kaynaklanır.
👉 Asosyal :
Asosyal kişi, sosyal etkileşimlerden kaçınmayı tercih eden veya sosyal aktivitelere katılmaya çok az ilgi duyan kişidir. Bunun nedeni içe dönüklük, sosyal kaygı veya sadece sosyal etkileşimlere ilgi eksikliği olabilir. Asosyal insanlar yalnız kaldıklarında kendilerini daha rahat hissederler ancak toplumla aralarında olumsuz bir ilişki söz konusu değildir.
👉 Antisosyal :
Düşmanca, saldırgan veya topluma veya sosyal normlara zarar veren davranışları tanımlamak için “antisosyal” veya antisosyal kişilik bozukluğu (APD) terimi tercih edilir. Bu, başkalarının haklarını ihlal etme, saldırganlık, hırsızlık, manipülasyon vb. toksik davranışları içerebilir.
Özetle, asosyal bir kişi sadece yalnız kalmayı tercih edebilirken, antisosyal bir kişi topluma veya başkalarına zarar verecek davranışlarda bulunabilir. Üstelik eşanlamlı olarak “marjinal” veya “sosyopat” kelimeleri de karşımıza çıkıyor. Bu durum sadece utangaç ve yalnızlığı seven karakter özelliklerinin ötesine geçiyor.
💥 Antisosyal kişilik bozukluğunda toplumsal normların ya da kültürel kodların reddi söz konusudur ve bu bir psikiyatrik durumdur.
Asosyal ve Antisosyal Kişilik Özellikleri Karşılaştırması
➡️ Benzerlikler
Sosyalleşme davranışı : Hem asosyal hem de antisosyal insanlar sosyalleşmede zorluk yaşayacak ve küçük bir arkadaşlık çevresine sahip olma eğiliminde olacaklardır. Her ikisi de yakın ilişkiler başlatmakta zorlanacaklar.
Sosyal normlarla ilişki : Sosyal normlara saygı eksikliği her iki kişilikte de yaygındır, ancak antisosyal kişilikler genellikle daha aşırı olacak ve suç işleyecek ve başkalarına zarar verecek kadar ileri gidecektir.
➡️ Farklılıklar
Empati yeteneği
: Her iki kişilik tipinin özelliklerinin ardındaki motivasyon büyük ölçüde farklılık gösterir. Her ikisi de sosyal normları göz ardı etme eğiliminde olsa da, asosyal insanlar bunu yaptıklarının farkında olmayabilir ve başkalarını üzme niyetinde olmayabilirler. Antisosyal insanlar kasıtlı olarak sosyal normları ihlal ederler ve sonuçları veya diğer insanlar üzerindeki etkileri umurlarında değildir.
Uzun vadeli ilişkiler sürdürebilme : Bu iki kişilik tipi insanlarla bağ kurma yeteneklerine de göre de ayrışır. Asosyal insanlar arkadaşlıkları ve sosyal ilişkileri nispeten kolay bir şekilde sürdürebilirler ancak bunları başlatmakta zorluk yaşayabilirler. Antisosyal insanlar ise başkalarına saygı göstermemeleri ve umursamaz davranışları nedeniyle nadiren uzun vadeli ilişkiler sürdürürler.
Benlik imajı : Antisosyal insanlar sıklıkla kendilerini çok yüksekte görürler ve abartılı bir benlik imajına sahip olurlar; bu genellikle kibir ve çok inatçı olma yoluyla gösterilir. Bununla birlikte, asosyal insanlar sıklıkla kendileri hakkında olumsuz düşünürler ve özsaygıları düşüktür. Başka bir deyişle, asosyal ve antisosyal insanlar hem yalnız kalmaktan hoşlanırlar hem de utangaç veya başkalarıyla etkileşime girme veya sosyalleşme konusunda isteksiz olarak algılanabilirler, ancak bu arzu yalnızlık, asosyal veya antisosyal olmalarına bağlı olarak farklı yerlerden gelir.
Antisosyal kişilik nasıl anlaşılır?
Antisosyal kişilikle ilişkili semptomlarda genellikle çok fazla öfke ve şiddet vardır . İkincisi, duyguları deneyimleme ve başkalarının duygularına karşı empati kurma becerisinden yoksundur, bu da onu bir psikopat yapar .
👉 Sağlıksız, hatta tehlikeli davranışları var:
- Dürtüsellik, Sinirlilik ve saldırganlık
- Suçluluk veya pişmanlık duygusunun yokluğu ,
- Çok istikrarsız bir yaşam (iş, romantik ilişki),
- Kendisinin ve başkalarının güvenliğine ilişkin farkındalık eksikliği,
- Sosyal normlara uyum sağlamada zorluk,
- Alkol ve uyuşturucuya ilgi,
- Yasa dışı, hatta suç teşkil eden eylemlerin tekrarlanması.
Antisosyal kişilik bozukluğuna neden olan faktörler nelerdir?
Güncel istatistiklere göre, erkekler bu kişilik bozukluğundan kadınlara göre çok daha fazla etkilenmektedir (erkeklerde görülme oranı %5,8, kadınlarda ise %1). Psikiyatrist ve nörobilim uzmanı Dr. Cancel, genetik yatkınlık faktörlerinin ve özellikle yaşam olaylarının kişilik üzerinde etkili olabileceğini açıklıyor. Ancak bu patolojinin genel bir sebebini saymak yine de mümkün değil. Ancak genelde hastanın yaşam akışı, özellikle çocukluk döneminde sıklıkla travma ve şiddet içeren yaşantılar gözlemlenir🧠.
👉 Psikolojik ve hatta fiziksel şiddete maruz kalacak bir çocuğun bu patolojiye yakalanma olasılığı daha yüksektir . Ancak bu gerçekler olmadan bile öfke, diğer çocuklara ve hayvanlara karşı saldırganlık, ebeveyn otoritesine karşı aşırı muhalefet gibi antisosyal belirtileri tespit etmek mümkündür .
|
👋 Bu makale ilginizi çekebilir: Psikolojik şiddete örnekler
Antisosyalliğin günlük yaşam üzerindeki etkisi nedir?
Ne yazık ki bu durumun hasta kişinin hayatı üzerinde, aynı zamanda yolu kesişen diğer kişiler üzerinde de büyük yansımaları oluyor 😔. Başkalarıyla sosyal uyum içinde yaşamak için ciddi bir empati ve duygusal zeka eksikliği söz konusudur. Ayrıca anti-sosyal kişinin yaşamının merkezinde tehlikeli, hatta yasa dışı davranışlar yer alır. Toplumsal normlara karşı farkındalık eksikliği ve başkalarına saygı duymakta zorlandığı için bu hastalıktan muzdarip kişinin sağlıklı sınırları yoktur. Bu kişilerde hassasiyet olmadığı için “psikopat” veya "sosyopat" olarak anılmaları mümkündür.
⚠️Birkaç suçtan sonra kişiyi tespit eden ve onu akıl hastalığını tedavi etmeye zorlayan genellikle yargı sistemidir.
Bu davranış tipi ile nasıl başa çıkılır?
Bir sosyopat asla kendi başına destek aramaz; onu terapiye başlatan genellikle başkalarının baskısıdır. Bir psikiyatrist tarafından tanı konulduktan sonra, kişinin yaşamını daha uyumlu şekilde sürdürebilmesini sağlamak öfke patlamalarını ve dürtüsellik patlamalarını sakinleştirmek için ilaç tedavisine gerek vardır. Genellikle psikiyatrik takibin yanı sıra davranışlar üzerinde çalışmak amacıyla bilişsel-davranışçı terapi ile takip de önerilmektedir .
Ergenlik yıllarında gözlem çok önemli!
Bazı ergenler antisosyal davranışlar sergilerler, ancak kriminal gelişim konusunda uzman İngiliz psikolog David P. Farrington'un açıkladığı gibi, bazıları yetişkin olduklarında antisosyal olmayı bırakabilirler. Durum ne olursa olsun ergenlikte gözlem ve süpervizyon oldukça önemlidir.
Psikolojik danışman Nevin Bakırcı'ya göre, asosyallik bazen ‘bağlanma’ sonucu da ortaya çıkabilir. Bu bağlanma, çoğu zaman bilgisayar ve internet kullanımına yöneliktir. Özellikle gençlerde görülen bu durum, bilgisayarın başında sürekli vakit geçirme, online oyunlara yönelik bağımlılıklar sonucu oluşur. Sanal ortamda arkadaşlarıyla vakit geçiren, çoğu zaman saatlerce oyun oynayan ve ‘gerçek’ hayattan kendisini soyutlayan kişilerde de asosyallik eğilimi görülür.
Günlük yaşantısında insanlarla çok fazla konuşmayan/konuşamayan kişi, sanal ortamda rahatça ilişki kurabilir sohbet edebilir. Bilgisayarın ardında, duygu ve düşüncelerini çok rahat ifade edebiliyorken, konuştuğu kişilerle yüz yüze geldiğinde aynı rahatlık içinde olamayabilir. Bu durum bilgisayar başında geçirilen uzun saatlere, kurulan sanal ilişkilere sebep olur. Bilgisayar başında geçirilen bu saatler ise, kişiyi yavaş yavaş günlük hayattan koparır. İnternet ve bilgisayar dışında her şeye karşı azalan bu ilgi, günlük rutin işleri de aksatmaya başlar. Yakın çevre ve arkadaşlara, hatta okula/işe karşı olan ilgi azalır, bilgisayar karşısında geçirilen uzun saatler beslenme düzenini aksatır, bedensel ve fiziksel ağrılara sebep olur. Özellikle çocukları ve gençleri son zamanlarda tehdit eden bu problem, akademik başarılarının düşmesine de sebep olmaktadır.
Asosyallik eğilimi gösteren çocuklara ve gençlere ailelerinin yaklaşımı oldukça önemli!
Onlara asosyal yetişkinler olmak yerine sağlıklı bireyler olarak yetişmeleri konusunda yardımcı olmak için aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmalı...
- Yakın çevreleri, arkadaşları ile birlikte zaman geçirmeleri için onları teşvik etmek,
- Bilgisayar/internet kullanımını azaltmak amacıyla onları farklı etkinliklere yönlendirmek,
- Online oyunlar yerine arkadaşları ile birlikte paylaşım içinde bulunabilecekleri faaliyetler konusunda cesaretlendirmek,
- Özgüven kazanmak amacıyla çeşitli grup etkinliklerine katılmalarına destek olmak
👋 Bu makaleler de ilginizi çekebilir:
Çocukları Ekrandan Uzak Tutmak için 7 ipucu
Dijital çağda çocuk yetiştirmek, Psk. Esra Orçunlu
Yazar notu: tedavi gerektiren bir patoloji Bu makaleyi okuduktan sonra artık asosyal ve antisosyal arasındaki farkı bildiğinizi umuyoruz. Anlayacağınız gibi antisosyal kişiliğe karşı mutlaka dikkatli olmalısınız. Tedavi gerektiren psikiyatrik bir patolojidir. Tanıdığınız birinin bu durumdan muzdarip olduğunu düşünüyorsanız, bu konuda konuşmak ve tavsiye almak için bir psikologla randevu alın.
🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe
|
Kaynak
