Ukrayna’daki savaş, korku ve endişe… Nasıl başa çıkılır?

Rusya-Ukrayna savaşı: Ruh sağlığımız nasıl etkileniyor?

Sabah uyanıyorum ve her şey aynı. Evde herkes uyuyor. Dışarıda bir köpek havlıyor, çöp kamyonu her zamanki saatinde geçiyor. Zaten son zamanlarda kendimi çok iyi hissetmiyorum. (Hangimiz öyle hissediyor ki?...) Kalkıp bir kahve koyayım da kendime geleyim diyorum. Kahvemi alıp sosyal medyaya göz atmak için telefonu elime alıyorum. Kaos! Rusya devlet başkanı Vladimir Putin… Birleşmiş Milletler… ABD başkanı Joe Biden… kınamalar, yaptırımlar, caydırıcı silahlar, savaş uçakları… 3. Dünya savaşı mı çıkıyor? 🤯

Her şeyin aynı olduğunu düşündüğüm bir sabah ama gerçekten öyle mi? Ben uyurken, insanlar göç etmiş, evlerini kaybetmiş, sevdiklerinden ayrılmış, köpeklerini kedilerini almış yollara düşmüş. Küçücük çocuklar neden durduk yere bunu yaşıyor? Tüm bunlar devam ederken korkuyorum, ruh sağlığım etkileniyor, endişeleniyorum, elimden hiçbir şey gelmediği için üzülüyorum ve sinirleniyorum. Boğazımda bir düğüm, hayat anlamsızlaşıyor.

Yani Rusya’nın Ukrayna ile savaşa girmiş olması sadece saldırı ve bombardımandan etkilenen insanları değil, uzak coğrafyalarda bu drama tanık olan herkesi etkiliyor. Düşündükçe paramparça oluyoruz, duygular birbirine giriyor. Bu kadar sarsıcı ve benzeri görülmemiş bir durumun ortasında tüm bu duygularla nasıl başa çıkabilir, insan?

Savaş haberleri ruh sağlığımı olumsuz etkiliyor, ne yapabilirim?

İngiltere'de Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) ve yardım kuruluşu Anxiety UK, yaptığı açıklamada tavsiyelerini belirtirken 👩🏻‍⚕️ “İyi beslen, dışarı çık, telefonunu bırak, insanlarla iletişim kur ve dinlen.” ifadelerini kullandı.

🫣Söylemesi kolay, peki ya pratikte? Birçoğumuz şüphesiz Ukrayna işgali ile ilgili son dakika haberleri sosyal medya akışlarımızda yer bulurken endişe, korku, çareşizlik ve adaletsizlik hissi gibi duygular bizi etkilerken engel olamıyoruz. Hal böyle olunca, yukarıdaki tavsiyelere harfien uymak kolay olmuyor.

Öncelikle haberleri bu şekilde elimizden bir şey gelmeden seyrediyor olmak son derece şok edici. Savaşı sosyal medyadan izlemek! Akıl dışı değil mi? Her çatışmada olduğu gibi, sadece kadınların, erkeklerin ve özellikle hiçbir şeyden haberi olmayan çocukların yaşadıklarını yalnızca seyredebileceğimiz izlenimine kapılıyoruz. Dolayısıyla kaygı ve stres artıyor. 😔

1. Duygularımızı inkar etmemeliyiz.

İngiltere'de ruh sağlığı üzerine çalışan yardım kuruluşu Mind'dan Alex Bushill’in açıklaması: "Gördükleriniz karşısında stresli hissediyor olmanız doğal; böyle hissetmeseydiniz insan olmazdınız".

👉 Normal! Korkuyoruz, bilinmezlik içindeyiz. Önce bu duyguları anlamak zorundayız. Tekrar edin: “Bu durumda kaygı, korku, çaresizlik hatta öfke hissediyor olmam normal. Bu normal!” Yeri geliyor insan kendi sıcak evinde otururken, kendi hayatıyla ilgili bir şeye canını sıkıyor olduğu için kendini kötü hissediyor. Bir nevi suçlu hissediyor.

Hem elimizden bir şey gelmediği için hem de tavsiye edilen gibi bu durumdan etkilenip duygu durumumuzda değişiklik yaşıyor olduğumuz için suçluluk duygusu hissetmeye gerek yok. Duygularınızı inkar etmek onların var olmasını asla engellemeyecek. Tam tersine, kendinize yardımcı olmak için ilk yapmanız gereken duygularınızı yaşamanıza izin vermeniz.

2. Felaket kaydırmasından kaçınabiliriz!

📰BBC’nin haberine göre, uzmanlar, anksiyeteden kaçınmak için olumsuz haberlere tek seferde çok fazla maruz kalmamak gerektiğini söylüyor. Yani doomscrolling yapmayın. Doomscrolling: kötü haber bağımlılığı veya felaket kaydırması olarak anılıyor. 📱Sosyal medyada kötü haber akışını sürekli olarak takip etmek, bizi strese sokuyor.

Herkes gibi miyim yoksa biraz daha mazoşist miyim bilmiyorum ama kriz zamanlarında kötü haberlere bağımlı hale geliyorum. 😨 Covid krizinin başlangıcında o kadar çok panik atak geçiriyordum ki telefonumdan bildirimleri engellemek zorunda kaldım. Özellikle zaten anksiyete bozukluğu yaşayan biri olarak, sosyal medyadaki olumsuz içeriklere maruz kalınca kendime hakim olmak güçleşiyor. Geçen hafta sonu kendimi evden çıkmak zorunda kalırsam yanıma almam gerekenlerin listesini yaparken buldum. O an aklıma 📵 dijital detoks yöntemi geldi ve televizyonu kapatmaya ve sosyal medyaya ara vermeye karar verdim.

Bilinçli şekilde mola veriyorum. Kafamı kuma gömmem, kendimi dünyadan, güncel olaylardan dışlamam, sanki tüm bunlar çok uzaktaymış ya da yokmuş gibi davranmam söz konusu değil. Ama günde 10 kez “insani koridorlar nasıl bombalandı” diye izlemek ve 🤧 sürekli ağlamak yerine günde sadece birkaç dakika kendimi doğru şekilde bilgilendirmeyi seçiyorum.

Sahte haberlere dikkat edin!

⚠️Bilgi almak demişken, dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli nokta; sahte haberler. Bilgiyi doğru kanallardan aldığınızdan emin olun. Ayrıca, gördüğünüz her içeriği ve bilgiyi aktarmaktan kaçının, medya zaten bunu bizim yerimize yapıyor. Diyelim ki yine de retweet etmek istiyorsunuz, yapıyorsanız, paylaştığınız içeriğin doğruluğunu mutlaka kontrol edin.

2. Konuşarak çevremizden destek alabiliriz!

Eko-anksiyete ve politik-kaygı beni zaten sürekli endişeli kılıyor. Covid-19 pandemisi en azından sona eriyor derken, Ukrayna'daki işgal umutlarımın sonunu getirdi diyebilirim. Nerede duracak bu felaket gelişmeler?

Kendimi ve geleceğimi tasarlamakta zorlanıyorum. 30’larında bir kadın olarak bir gün çocuğum olduğunu hayal ediyorum da, tarih kitaplarında okuyacağı dehşet verici gelişmeleri bir düşünsenize. Yıkımlarla dolu bir “şimdiki zamana” sıkışıp kalmışım gibi saçma bir his var sürekli üstümde. 😨 Ruh sağlığının önemi, böyle bir zamanda daha da artıyor. Bu noktada hatırlamak gereken şey: “Yalnız değilim!”

Bu savaş, çoğumuzun zaten hissettiği genel yorgunluk ve depresyon üstüne geldi. Yorulduk ve belirsizlik içindeyiz, bu yüzden konuşmamız gerekiyor. Toksik pozitiflik yok! Konuyu tartışmamız, korkularımızı, şaşkınlığımızı dile getirmemiz gerekiyor. Bütün bunları “içimizde tutmamak” bir başa çıkma yöntemi. Konuşmalıyız, duygu ve düşüncelerimizi çevremiz ile paylaşmalıyız. Bu aynı zamanda, aramızda bir bağ kurmanın yolu. Nasıl hissettiğimiz hakkında konuşmalıyız.

🧠Beynimiz sosyal olarak tasarlanmış ve başkalarıyla bağlantı kuruyor olmanız, beden ve ruh sağlığınız için çok faydalı. Sevdiklerinizle paylaşmaya cesaret edemiyorsanız, ruh sağlığı uzmanları ve yaşam koçları sakinleşmenize ve endişenizi yönetmenize yardımcı olabilir.

3. Başkalarına yardım edebiliriz!

Psikologlar, başkaları için bir şeyler yapmanın ruh sağlığını olumlu etkilediğine dair çok sayıda kanıt olduğunu söylüyor. Başkalarına yardım etmek, size iyi hissettirir. 🤝Dayanışma ruh sağlığınızı korumak ve kendinizi yatıştırmak için en verimli yöntem.

Çeşitli dayanışma eylemlerine katılmayı deneyebilirsiniz. Bağışların toplanması, mültecilerin kabulü, gösteriler vb. girişimler her yerde ve dayanışma hayal ettiğimizden daha iyi sonuç veriyor. Hissettiğiniz kaygıdan dolayı suçluluk duyuyorsanız, bunun nedeni empati yeteneğinizdir, bunu akıllıca kullanın ve yararlı şeylere dönüştürün. Dahil olmak ve yardım etmek aynı zamanda başkalarıyla bağ kurmanın ve bir barış biçimini yeniden yaratmanın bir yolu🕊️.

Dayanışma, yararlı hissetmek, kaygıyı yatıştırmak ve ruh sağlığınızı korumak için size yardımcı olacak.

Kaynak

BBC News