Covid ve pandemi çocukları nasıl etkiliyor? Psikologlara sorduk!

tarihinde Yudum , Wengood yazarı tarafından güncellendi

Hemşire bir arkadaşım “Covid testi olması için çocukları ağlatan kişi” haline geldiğini açıklayan bir serzenişte bulundu. “Çocuklar ağlıyor, mücadele ediyor, ölümüne çığlık atıyor, bu sırada ebeveynleri tarafından sert bir şekilde tutuluyor.” Birçok soruyu gündeme getiren endişe verici travmatik bir deneyimi anlatıyordu. Covid sonrası bir dünyada yaşamanın çocukları nasıl etkilediğini anlamak için psikologlara sorular sordum ve sizin için cevapları derledim.

Covid ve pandemi çocukları nasıl etkiliyor? Psikologlara sorduk!
Özet

Unicef, Salgının Çocuklar Üzerindeki Etkileri başlıklı raporunda altını çizdi; dünyanın dört bir yanında, her yaştan çocuk, krizin sosyo-ekonomik etkilerinden etkileniyor. Covid kapsamındaki tedbirler, bazı durumlarda, yarardan çok zarar verici olabiliyor ve yetişkinler kadar çocuklar da bundan müzdarip.

COVID-19, evrensel bir kriz ve bu krizin bazı çocuklar üzerindeki etkileri ömür boyu sürecek. Peki psikologlar ebeveynlere bu konuda hangi tavsiyelerde bulunuyor?

Covid sonrası dünyadaki stres faktörlerinden çocukları korumak için nelere dikkat etmeli?

Soru yönelttiğimiz 5 farklı psikolog, en önemli şey, ebeveynlerin duygularını yönetmeyi öğrenme gerekliliği  diye açıklıyor.

Ebeveynler, çocuklarına endişe ve korku gibi rahatsız edici duygularını aktarmaktan kaçınmak adına kendi duygularını düzenlemeyi başarmalı. Nasıl mı?

  • Olayı dramatize etmekten kaçınmalısınız: Kelimelerinizi çocuğunuzun yaşına göre seçmeli ve onlarla sağlıklı iletişim kurduğunuzdan emin olmalısınız;
  • Çocuğunuzun sorduğu soruları cevapladığınızdan emin olmalısınız: Çocuğun sorularını, onun endişelerini yok saymadan, küçümsemeden cevaplamalısınız. Amaç sadece güvence vermeye çalışmak değil çocuğun zihnindeki soruların her birine cevap verdiğinden de emin olmak.

Covid testi yaptırmaya giden bir çocuk nasıl yatıştırılır?

Psikologların tavsiyesine göre öncelikli olarak tercih edilmesi gereken yöntemler şunlar;

  • Covid testini evde oyunlaştırmak:

Test yaptırmaya gitmeden önce evde oyunlaştırarak ne olacağını ona anlatmaya çalışın. Örneğin; bir oyuncak yardımı ile Covid testinin nasıl yapılacağını taklit edin. Bu deneyim ona güven verebilir ve çocuğun korkularını önceden sizinle konuşmasına yardımcı olabilir.

  • Covid testi yaptırmadan önce çocuğun onay ve izin vermesini beklemek.

Sakin ve dingin bir atmosferde testin gerçekleşmesine çalışmalısınız. Çocuğun onayını almadan testi yaptırmaya çalışmak onu daha da güvensiz hissettirecek ve itiraz etmesine neden olacaktır.

  • İletişim şeklinize dikkat edin. 

Çocukları ikna etmek ve yatıştırmak her zaman kolay değil fakat yok sayıcı veya manipüle edici bir dil kullanmaktan kaçınmalısınız. Kriz anlarında çoğu zaman yanlış iletişim yöntemleri kullanıyoruz.

Kendinizi çocuğunuzun yerine koyun.

Anne diyor ki: “Acı hissetmeyeceksin [...] Hemen bitecek [...]. 

Çocuk ise test anında onu rahatsız edebileceği şeylerden habersiz bir şekilde şunları deneyimliyor, 👉 “acı”, ve “uzun süren bir işlem”. Kaçmaya çalıştığında ise onu sıkıştıran bir anne ve maskeli bir sağlık görevlisi.

Bu yüzden yetişkinler için de rahatsız edici bu işlemi, çocuğa mümkün olduğunca olumlu bir şekilde formüle etmeye çalışmalısınız. Örneğin: “Merak etme [...], korkmanı gerektirecek bir şey yok. Biraz gıdıklanacaksın, burnun kaşınacak ama biraz sabredince çabucak geçecek [...]“ Belki kaça kadar sayması gerektiği önceden söylenebilir. Bunları söyleyerek, çocuk önceden rahatlatılabilir.

Veya;

  • çocuğun dikkatini dağıtın: buna konuşma hipnozu denir. Örneğin, şunları yapabilirsiniz: çocuktan nefesine dikkat etmesini, nefes alma ve verme süresinin ne kadar olduğunu saymasını ondan isteyebilirsiniz. Veya doktorunuzu önceden bilgilendirip çocuğun ilgisini çekecek bir konuda onunla sohbet etmeye başlayın.
  • ona bilişsel bir görev verin: “Bana M harfiyle başlayan 5 hayvan ismi verebilir misin?” gibi odaklanmasını sağlayan sorular veya şakalar ve sürpriz içeren bilgiler ile dikkatini zihinsel aktiviteye yönlendirmeye çalışın. Bu yöntem ile çocuğun dikkati işlem sırasında duygularına değil neler olduğunu düşünmeye odaklanacaktır.

Çocuk Covid pozitif olduğunda nasıl tepki vermelisiniz?

İdeal olan şu:

  • Sadece basit bir gripmiş gibi davranmak
  • Aşırı tepki vermemek;
  • Gerektiğinde güvence vermek;
  • Sorularına cevap vermek;
  • Ve hepsinden önemlisi, ona mümkün olduğunca şefkat vererek yatışmasını sağlamak.

Mart 2020'den bu yana, pandeminin çocuklar üzerinde gözlenen en önemli etkiler neler?

İlk başta çocuklar arasında en çok gözlemlenen etkiler; aşırı kaygı, korku ve depresif ruh hali oldukça endişe vericiydi. Biraz durgunluk, yaz tatili ve okul yılının başlaması ile korku ve depresyon belirtileri yok olsa dahi, maalesef endişe ve kaygının çocukları hala etkilemeye devam ettiğini göriyoruz.

👉Yaygın anksiyete bozukluğu belirtileri konusunda dikkatli olmalıyız ve çocuğumuzu gözlemlemeliyiz.

Pandemi sonrası: Çocuklar için olası orta ve uzun vadeli psikolojik sonuçlarla ilgili endişeler neler?

Çocuklar ile ilgili hala çok az çalışma var ancak yetişkinlerde yapılan araştırmalar sonucunda bundan daha az önemli bir sağlık krizi sonrasında dahi ruh sağlığı üzerinde 2 ila 3 yıl arasında etkilerin ortaya çıkabileceği tespit edilmiş durumda. Dolayısıyla, çocuklar üzerinde etkilerinin olacağı da varsayılabilir.

Unutmayalım ki çocuklar aslında yetişkinlerden daha dirençlidir. Uyum sağlama ve öğrenme kapasiteleri bir yetişkine oranla daha yüksektir. Bu yüzden sağlıklarına kavuşmaları için onlara eşlik etmek yine de mümkün. Burada anahtar kelime; sağlıklı, dikkatli ve özenli bir iletişim.

🔗Korku çağında çocuk yetiştirmek, Psikolog Esra Orçunlu

Psikologlara bu konuda en sık sorulan sorular neler?

Farklı psikologlardan aldığım görüşlere göre, ebeveynler genellikle maske takmanın çocuklar üzerindeki etkilerinden endişe duyuyorlar. Örneğin, kreşlerde öğretmenlerin maske takmasının çocuğun iletişim sürecini olumsuz etkilemesi ve hatta duyguları tanımlama yeteneğini olumsuz etkileyeceğinden korkuyorlar.

Bunun belirli öğrenme süreçlerini engelleyebileceği doğru, ancak her şeye rağmen gözler ve bakışlar düzeyinde gerçekleşen bir çok iletişim kanalı yine de mevcut. Jestler ve temas çocuğun iletişim ve öğrenme sürecini desteklemeye devam ediyor.

Örneğin, görme engelli çocukların iletişim kurmada çok daha iyi olduğunu gösteren araştırmalar var. Ve sonra çocuk, gününün %100'ünü maskeli yetişkinlerle temas halinde geçirmiyor. Evdeki etkileşimler de çok önemli, bu nedenle biraz sekteye uğruyor olsa da bu durum zamanla telafi edilebilir.

🤩Bu makaleler de ilgini çekebilir!

🔗 Çocuklarda duygu yönetimi, Psikolog Esra Orçunlu

🔗 Çocuğuna sevgi göstermenin yolları

Yazar notu: Ebeveynlere düşen; çocuğa eşlik etmek

Ebeveynler çocuklarını tehlikelerden korumak ile yükümlü oldukları kadar onlara hayat deneyimlerinde eşlik etmekle de yükümlü. Çocuğunuzun başına gelen her şeyi kontrol etmek mümkün değil belki fakat tecrübeleri ile ilgili ona her zaman eşlik edebilirsiniz.

🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..."
#BornToBeMe

Kaynak

Unicef - Salgının Çocuklar Üzerindeki Etkileri Raporu 

Kaleme alan Yudum , Wengood yazarı

🤩Hayatımı fiziksel ve zihinsel harekete adadım. 🖋️Yazmayı, 💭düşünmeyi, 📖okumayı ve 🔎araştırmayı çok seviyorum. 😺💕🧘‍♀️Kedim ve yoga matım vazgeçilmezim.

En yeni makaleler

Toksik romantik ilişkilere dair 10 kırmızı çizgi 🚩

Toksik bir ilişki aslında sinyallerini tanışma veya flirt aşamasında veriyor. Bu yüzden toksik bir ilişkiye başlamamak için tehlikeli sinyallerin bir listesini yapalım dedik. İçinde bulunduğun ilişkinin toksik olduğunu gösteren 10 kırmızı çizgi! 🚩

İlişkimde mutsuzum, ne yapmalıyım?

Cicim aylarının büyüsü ortadan kalktı, karnındaki kelebekler yok oldu ve heyacan azaldı. Bir ilişki içinde olmak, bizi yükselten bir hayat arkadaşına sahip olmak anlamına gelir. Sen nasıl hissediyorsun? Mutsuz, umutsuz, depresif, yorgun? Veya anlaşılmadığını düşünüyorsun? Hayat arkadaşınızın sizi güldürmekten çok ağlattığını anladığınız anda, ilişkiyi sorgulamak meşrudur... Ama gemileri yakmadan ve çekip gitmeden önce, bilin ki çözümler de mümkün! İlişkimde mutlu değilim, ne yapmalıyım diye soruyorsan doğru yerdesin.

#Seksizm nedir? Seksist kime denir? 🤷‍♀️ #farkındalık

Cinsiyetçilik, insanları yalnızca belirli bir cinsiyete veya cinsiyete ait olmaları temelinde algılamak ve yargılamak anlamına gelir. Aynı temelde "bireyin ayrıştırılmasını" kapsar. Seksizm günlük hayatımızda her gün karşılaşabileceğimiz bir olgu. Özellikle kadınları hedef alan ayrımcılığı içeriyor olsa da, kavram "cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel yönelim ve cinsiyet ifade biçimleri" üzerinden ortaya çıkan bir ayrımcılık biçimini vurgulamaktadır. Kısaca, seksizm, aslında cinsiyetçilik ve kadın haklarının önemini vurgulayan feminist bir yaklaşım, ancak son yıllarda insan hakları temelinde bir eşitlik fikrini savunur. Peki nedir bu seksizm veya seksist dedikleri? Hemen açıklayalım!

Sınırlayıcı düşünceler: kendi kendini baltama artık!

“Sky is the limit!” Sınır gökyüzüdür… Ya da değil! Peki, size engel olan düşünceler var ya, onlardan nasıl uzak dururuz? Hepimizde var olan sınırlayıcı düşünceler, önkoşullanma nedeniyle ilerlememizi engeller. Gerçek kabul ettiğimiz sınırlayıcı inançlar ve size engel olan düşünceler artık önünüzde duramasın! Bu söylediklerimiz sizi heyecanlandırdı mı?

Ailemizi sevmek zorunda mıyız? Ben hayırsız evlat mıyım?

Ebeveynlerimiz bizim rol modelimiz, ilham kaynağımız, koruyucularımız. Ergenlikte, kendi kimliğimiz oluşmaya başladığında, insan ailesine karşı aynı duyguları ve hayranlığı hissetmeyebiliyor. Tek başına muhakeme yeteneği kazanıp dünyayı kendi gözünden değerlendirmeye başlayabildiğinde kendine “kimseyi sevmek zorunda değilim.” diyebiliyorsun. İşte tam o anda, üzerinde hak sahibi olduğunu düşündüğün ebeveynlerin ile fikir ayrılığına düştüğünü hissettiğinde kendine kızmaya başlıyorsun. Önemli değil, insan ailesini sevmek zorunda değil ve inan bunu kabul etmek çok iyi hissettiriyor!

Sapyoseksüel ne demek? Kısaca: beyin aşkı!

Latince "zeki, bilge, bilgili" anlamına gelen "sapio" ve cinsel ve cinsellikle ilgili anlamına gelen “seksüel” kelimesinden oluşan “sapyoseksüel” kelimesi, dış görünüş ve fiziksel görünümden önce zeka, entelektüel seviye ve kültür düzeyi gibi kriterlerden etkilenen insanları tanımlamak için kullanılır. Bir sapyoseksüel için zeka, espri ve mizah anlayışı, diyalogların kalitesi önemli bir cinsel çekim aracıdır. Zeki sözcüğü onlar için büyülüdür. Sapyoseksüellik ile ilgili daha fazlası için aşağı kaydır!

🏳️‍🌈LGBTİ+ ne demek bilmeyenler var mı? LGBTİ+ açılımı nedir?

İnsanların kimlik veya cinsel yönelim farklılıklarını öne sürdüğü, gelişen bir toplum görmekten mutluyum. Heteroseksüel normlar dışında farklı cinsel yönelimlere sahip kişiler kendilerini LGBTI+ topluluğunda bulmaktadır 🏳️‍🌈. Peki LGBTI+ ne demek, açılımı nedir? Bu kısaltmanın her harfi neye karşılık geliyor? LGBTI+ sözlüğü niteliğinde bir yazı sizi bekliyor.

Panseksüel nedir? Panseksüellik: kısaca etiket tanımayan aşk!

Bugün hala ne anlama geldiği herkesçe bilinmeyen "panseksüel" kelimesi yeni bir kavram değil. Ne anlama geldiğini tam olarak bilmeden, sık sık karşımıza çıkan bu terim, medyanın biraz malzemesi haline geliyor. Öyle ki, televizyon programlarında bazı sanatçılar artık heteroseksüellik çerçevesinin ötesine geçemeyen bir cinsellikle, alakalı alakasız, çoğunlukla LBTQIA+ bireylere yönelik mantıksız soruları, açıkça yanıtlamaktan çekinmiyor. Bir cinsel yönelim: panseksüellik. Panseksüel nedir? Ben panseksüel miyim? Panseksüel bayrağı nasıldır? Gelin, Freud'dan Miley Cyrus'a, panseksüellik ile ilgili her şeye beraber göz atalım ve bilinçlenelim.

Monoton ilişki yürür mü? Rutin öldürür mü?

Bir çift olarak rutinden kaçmak, kendinizi sürekli yenilemek ve hem günlük hayatınızı hem de ilişkinizi renklendirmek için çaba gerekir. Kadın dergileri bize monoton ilişki ne demek diye bir kere kodladı. Rutin sanki olumsuz bir şeymiş ve ona karşı savaşmamız gerektiğini, ilişkimize renk katmamız gerektiğini vs. söyleyip durdular. “Evlilik aşkı öldürüyor!” veya “Monoton ilişkiler bir süre sonra bitmeye mahkum.” gibi hurafelerle bizi yıllarca yiyip bitirdiler. Peki ya aslında bir çiftin asıl birleştirici gücü düzen ve rutin ise? Sonuçta ilişkiler biraz da güvenlik ve düzen arayışı değil midir?

Duygusal travmalar | Neden olur? Belirtileri nelerdir? Çözüm ne?

Sanırım hepimiz hayatımızın bir noktasında az çok travmatik olaylar yaşamışızdır. Benim ilk travmaya maruz kalışım, annemin ölümüydü. Bu olay karşısında travmanın etkisini azaltmak amacıyle verdiğim duygusal tepkiler tam da travma sonrası stres bozukluğu belirtileri veriyordu. O an anladım ki travmatik bir olaydan sonra nasıl hissettiğinizi asla küçümsememelisiniz. Psikolojik travma insan hayatını derinden etkileyebilir. Duygu ve düşüncelerinin yönünü belirleyebilir, fiziksel ve duygusal rahatsız edici bir çok sonucu olabilir. Duygusal şok, zihnimizin ve vücudumuzun şok edici bir duruma karşı tepkisidir. Devam ederse bazı kişilerde psikiyatrik patolojiye dahi dönüşebilir. Peki ruhsal travma nasıl anlaşılır? Duygusal travma nasıl iyileşir? Atlatamayacak mıyım?

🎧 Spotify

İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma! 

🎥 Youtube

Aslı ile Yoga seansları!

Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi Youtube'da da devam ediyor olacak! 

Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!

Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için; 

Instagram📸

📍Pinterest