Unicef, Salgının Çocuklar Üzerindeki Etkileri başlıklı raporunda altını çizdi; dünyanın dört bir yanında, her yaştan çocuk, krizin sosyo-ekonomik etkilerinden etkileniyor. Covid kapsamındaki tedbirler, bazı durumlarda, yarardan çok zarar verici olabiliyor ve yetişkinler kadar çocuklar da bundan müzdarip.
COVID-19, evrensel bir kriz ve bu krizin bazı çocuklar üzerindeki etkileri ömür boyu sürecek. Peki psikologlar ebeveynlere bu konuda hangi tavsiyelerde bulunuyor?
Covid sonrası dünyadaki stres faktörlerinden çocukları korumak için nelere dikkat etmeli?
Soru yönelttiğimiz 5 farklı psikolog, en önemli şey, ebeveynlerin duygularını yönetmeyi öğrenme gerekliliği diye açıklıyor.
Ebeveynler, çocuklarına endişe ve korku gibi rahatsız edici duygularını aktarmaktan kaçınmak adına kendi duygularını düzenlemeyi başarmalı. Nasıl mı?
- Olayı dramatize etmekten kaçınmalısınız: Kelimelerinizi çocuğunuzun yaşına göre seçmeli ve onlarla sağlıklı iletişim kurduğunuzdan emin olmalısınız;
- Çocuğunuzun sorduğu soruları cevapladığınızdan emin olmalısınız: Çocuğun sorularını, onun endişelerini yok saymadan, küçümsemeden cevaplamalısınız. Amaç sadece güvence vermeye çalışmak değil çocuğun zihnindeki soruların her birine cevap verdiğinden de emin olmak.
Covid testi yaptırmaya giden bir çocuk nasıl yatıştırılır?
Psikologların tavsiyesine göre öncelikli olarak tercih edilmesi gereken yöntemler şunlar;
- Covid testini evde oyunlaştırmak:
Test yaptırmaya gitmeden önce evde oyunlaştırarak ne olacağını ona anlatmaya çalışın. Örneğin; bir oyuncak yardımı ile Covid testinin nasıl yapılacağını taklit edin. Bu deneyim ona güven verebilir ve çocuğun korkularını önceden sizinle konuşmasına yardımcı olabilir.
- Covid testi yaptırmadan önce çocuğun onay ve izin vermesini beklemek.
Sakin ve dingin bir atmosferde testin gerçekleşmesine çalışmalısınız. Çocuğun onayını almadan testi yaptırmaya çalışmak onu daha da güvensiz hissettirecek ve itiraz etmesine neden olacaktır.
- İletişim şeklinize dikkat edin.
Çocukları ikna etmek ve yatıştırmak her zaman kolay değil fakat yok sayıcı veya manipüle edici bir dil kullanmaktan kaçınmalısınız. Kriz anlarında çoğu zaman yanlış iletişim yöntemleri kullanıyoruz.
Kendinizi çocuğunuzun yerine koyun.
Anne diyor ki: “Acı hissetmeyeceksin [...] Hemen bitecek [...]. ”
Çocuk ise test anında onu rahatsız edebileceği şeylerden habersiz bir şekilde şunları deneyimliyor, 👉 “acı”, ve “uzun süren bir işlem”. Kaçmaya çalıştığında ise onu sıkıştıran bir anne ve maskeli bir sağlık görevlisi.
Bu yüzden yetişkinler için de rahatsız edici bu işlemi, çocuğa mümkün olduğunca olumlu bir şekilde formüle etmeye çalışmalısınız. Örneğin: “Merak etme [...], korkmanı gerektirecek bir şey yok. Biraz gıdıklanacaksın, burnun kaşınacak ama biraz sabredince çabucak geçecek [...]“ Belki kaça kadar sayması gerektiği önceden söylenebilir. Bunları söyleyerek, çocuk önceden rahatlatılabilir.
Veya;
- çocuğun dikkatini dağıtın: buna konuşma hipnozu denir. Örneğin, şunları yapabilirsiniz: çocuktan nefesine dikkat etmesini, nefes alma ve verme süresinin ne kadar olduğunu saymasını ondan isteyebilirsiniz. Veya doktorunuzu önceden bilgilendirip çocuğun ilgisini çekecek bir konuda onunla sohbet etmeye başlayın.
- ona bilişsel bir görev verin: “Bana M harfiyle başlayan 5 hayvan ismi verebilir misin?” gibi odaklanmasını sağlayan sorular veya şakalar ve sürpriz içeren bilgiler ile dikkatini zihinsel aktiviteye yönlendirmeye çalışın. Bu yöntem ile çocuğun dikkati işlem sırasında duygularına değil neler olduğunu düşünmeye odaklanacaktır.
Çocuk Covid pozitif olduğunda nasıl tepki vermelisiniz?
İdeal olan şu:
- Sadece basit bir gripmiş gibi davranmak
- Aşırı tepki vermemek;
- Gerektiğinde güvence vermek;
- Sorularına cevap vermek;
- Ve hepsinden önemlisi, ona mümkün olduğunca şefkat vererek yatışmasını sağlamak.
Mart 2020'den bu yana, pandeminin çocuklar üzerinde gözlenen en önemli etkiler neler?
İlk başta çocuklar arasında en çok gözlemlenen etkiler; aşırı kaygı, korku ve depresif ruh hali oldukça endişe vericiydi. Biraz durgunluk, yaz tatili ve okul yılının başlaması ile korku ve depresyon belirtileri yok olsa dahi, maalesef endişe ve kaygının çocukları hala etkilemeye devam ettiğini göriyoruz.
👉Yaygın anksiyete bozukluğu belirtileri konusunda dikkatli olmalıyız ve çocuğumuzu gözlemlemeliyiz.
Pandemi sonrası: Çocuklar için olası orta ve uzun vadeli psikolojik sonuçlarla ilgili endişeler neler?
Çocuklar ile ilgili hala çok az çalışma var ancak yetişkinlerde yapılan araştırmalar sonucunda bundan daha az önemli bir sağlık krizi sonrasında dahi ruh sağlığı üzerinde 2 ila 3 yıl arasında etkilerin ortaya çıkabileceği tespit edilmiş durumda. Dolayısıyla, çocuklar üzerinde etkilerinin olacağı da varsayılabilir.
Unutmayalım ki çocuklar aslında yetişkinlerden daha dirençlidir. Uyum sağlama ve öğrenme kapasiteleri bir yetişkine oranla daha yüksektir. Bu yüzden sağlıklarına kavuşmaları için onlara eşlik etmek yine de mümkün. Burada anahtar kelime; sağlıklı, dikkatli ve özenli bir iletişim.
🔗Korku çağında çocuk yetiştirmek, Psikolog Esra Orçunlu
Psikologlara bu konuda en sık sorulan sorular neler?
Farklı psikologlardan aldığım görüşlere göre, ebeveynler genellikle maske takmanın çocuklar üzerindeki etkilerinden endişe duyuyorlar. Örneğin, kreşlerde öğretmenlerin maske takmasının çocuğun iletişim sürecini olumsuz etkilemesi ve hatta duyguları tanımlama yeteneğini olumsuz etkileyeceğinden korkuyorlar.
Bunun belirli öğrenme süreçlerini engelleyebileceği doğru, ancak her şeye rağmen gözler ve bakışlar düzeyinde gerçekleşen bir çok iletişim kanalı yine de mevcut. Jestler ve temas çocuğun iletişim ve öğrenme sürecini desteklemeye devam ediyor.
Örneğin, görme engelli çocukların iletişim kurmada çok daha iyi olduğunu gösteren araştırmalar var. Ve sonra çocuk, gününün %100'ünü maskeli yetişkinlerle temas halinde geçirmiyor. Evdeki etkileşimler de çok önemli, bu nedenle biraz sekteye uğruyor olsa da bu durum zamanla telafi edilebilir.
🤩Bu makaleler de ilgini çekebilir!
🔗 Çocuklarda duygu yönetimi, Psikolog Esra Orçunlu
🔗 Çocuğuna sevgi göstermenin yolları
Yazar notu: Ebeveynlere düşen; çocuğa eşlik etmekEbeveynler çocuklarını tehlikelerden korumak ile yükümlü oldukları kadar onlara hayat deneyimlerinde eşlik etmekle de yükümlü. Çocuğunuzun başına gelen her şeyi kontrol etmek mümkün değil belki fakat tecrübeleri ile ilgili ona her zaman eşlik edebilirsiniz.#BornToBeMe |
Kaynak
