Tourette sendromu (veya Turet sendromu), tik olarak bilinen kontrolsüz ani, tekrarlayan kas hareketlerine ve seslere neden olan nörolojik veya “nörokimyasal” kalıtsal bir rahatsızlıktır. Halk arasında "tik" olarak da bilinen Tourette sendromu (veya Turet sendromu), Mete Gazoz'un dünyada gösterdiği başarıdan sonra onu merak edenler tarafından en çok araştırılan hastalık oldu. Tourette sendromu olunca ne olur? Tourette sendromu nedir? Belirtileri nelerdir? Ve, neden ortaya çıkar? gibi sorularının cevabı bu içerikte.
Tourette sendromu rahatsızlığı Mete Gazoz ile gündeme geldi. Başarısının ardından verdiği röportajda istem dışı gerçekleştirdiği hareketler ve konuşma sırasında yaşadığı bozukluk pek çok kişi tarafından merak edildi. Mete Gazoz'un hastalığı ne, konuşurken neden titriyor, tiki mi var? gibi soruların ardından Tourette sendromu üzerine her şey temalı bir içerik hazırladık.
Tourette sendromu, kontrol edilemeyen tekrarlayan hareketler veya istenmeyen sesler, kısaca "tikler" içeren bir hastalıktır. Örneğin, tekrar tekrar gözlerinizi kırpabilir, omuzlarınızı silkebilir veya ağzınızdan olağandışı sesler ya da rahatsız edici sözler çıkarabilirsiniz.
Tourette sendromu, kalıtsal (ebeveynlerden çocuğa geçen) veya rahimdeki gelişim sırasında meydana gelen genlerdeki bir değişikliğin sonucu ortaya çıkan genetik bir bozukluktur. Tourette semptomları tipik olarak çocuklukta, genellikle çocuklar 5-9 yaşları arasındayken ortaya çıkar. Çok yaygın değildir ve erkeklerin etkilenme olasılığı kızlardan daha yüksektir.
Belirli zamanlarda, örneğin birisi stres altındayken, tikler daha şiddetli hale gelebilir, daha sık olabilir veya daha uzun sürebilir. Ya da tik tipi değişebilir. Bazı çocuklar tiklerini kısa bir süreliğine tutabilirler. Ancak gerilim arttıkça, sonunda bir tik olarak serbest bırakılması gerekir. Ve kişi tiki kontrol etmeye odaklanıyorsa, başka herhangi bir şeye odaklanmak zor olabilir. Bu, Tourette sendromlu çocukların sınıfta konuşmasını veya dikkatini vermesini zorlaştırabilir.
Tourette sendromu ile ilişkili tikler, çocuklar yetişkinliğe doğru büyüdükçe daha hafif olma veya tamamen kaybolma eğilimindedir. Ancak bu gerçekleşene kadar, ebeveynler çocuklarının bu durumla başa çıkmasına yardımcı olabilir.
Tikler - ani, kısa, aralıklı hareketler veya sesler - tourette sendromunun ayırt edici belirtilerinden biridir. Hafif ila şiddetli arasında değişebilirler. Şiddetli semptomlar iletişimi, günlük işleyişi ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Tip, sıklık ve ciddiyete göre değişir. Hasta, stresli, endişeli, yorgun veya heyecanlıysanız daha da kötüleşir
Uyku sırasında meydana gelebilir. Zamanla değişim gösterebilir. Erken gençlik yıllarında kötüleşir ve yetişkinliğe geçiş sırasında düzelir. Motor veya vokal tiklerin başlangıcından önce, muhtemelen kaşıntı, karıncalanma veya gerginlik gibi rahatsız edici bir bedensel duyum (önsezi dürtüsü) yaşayacaksınız. Tik ifadesi rahatlama getirir. Büyük bir çabayla, Tourette sendromlu bazı kişiler bir tikleri geçici olarak durdurabilir veya durdurabilir.
Tikler şu şekilde sınıflandırılır:
Tikler ayrıca hareket (motor tikler) veya sesleri (vokal tikler) içerebilir. Motor tikler genellikle vokal tiklerden önce başlar. Ancak insanların yaşadığı tiklerin yelpazesi çok çeşitlidir.
| Tourette sendromunda görülen yaygın 🧍 motor tikler | |
| Basit Tikler | Karmaşık Tikler |
| göz kırpma kafa sallama omuz silkme bakış atma burun seğirmesi ağız hareketleri | Nesnelere dokunmak veya koklamak Tekrarlanan gözlemlenen hareketler Müstehcen el hareketi Bükülme Zıplama |
| Tourette sendromunda görülen yaygın 🗣️ vokal tikler | |
| Basit Tikler | Karmaşık Tikler |
| homurdanma öksürme boğaz temizleme havlama | Kişinin kendi kelimelerini veya cümlelerini tekrar etmesi Başkalarının kelimelerini veya cümlelerini tekrarlamak Kaba, müstehcen veya küfürlü kelimeler kullanmak |
Çocuğunuzun istemsiz hareketler veya sesler gösterdiğini fark ederseniz, çocuğunuzun çocuk doktoruna görünün. Tüm tikler Tourette sendromunu göstermez. Pek çok çocuk, birkaç hafta veya ay sonra kendiliğinden kaybolan tikler geliştirir. Ancak bir çocuk olağandışı bir davranış gösterdiğinde, nedeni belirlemek ve ciddi sağlık sorunlarını ortadan kaldırmak önemlidir.
Tourette sendromunun kesin nedeni bilinmemektedir, ancak bazı araştırmalar beyindeki değişikliklere ve sinir hücrelerinin nasıl iletişim kurduğuna dair sorunlara işaret etmektedir. Nörotransmiterlerin (beyindeki sinir sinyallerini hücreden hücreye taşıyan kimyasallar) dengesindeki bir bozulma rol oynayabilir.
Tourette sendromlu birçok çocuk ve gencin DEHB, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), uyku bozuklukları, öğrenme sorunları veya anksiyete bozukluğu gibi başka davranışsal durumları vardır.
Tourette sendromunun her insanda farklı olması gibi tedavisi de farklı olabilir. Tourette sendromunun tedavisi yoktur, ancak çoğu tik günlük yaşamın önüne geçmez. Olursa, doktorlar semptomları kontrol etmeye yardımcı olacak ilaçlar önerebilir.
Tourette sendromu psikolojik bir durum değildir, ancak doktorlar bazen çocukları ve gençleri bir psikolog veya psikiyatriste yönlendirir. Bir terapiste görünmek tikleri durdurmaz ama biriyle sorunları hakkında konuşmaya, stresle daha iyi başa çıkmaya ve gevşeme tekniklerini öğrenmeye yardımcı olabilir. Bir terapist, onlara DEHB, OKB ve/veya kaygı gibi diğer sorunlarda da yardımcı olabilir.
Tikler genellikle onlu yaşların ortasından önce en şiddetlidir. Çoğu insan, ergenlik yıllarının sonundan erken yetişkinliğe kadar büyük bir gelişme görür, ancak bazılarının tikleri yetişkinlikte de devam eder.
Bazı uzmanlar, çocuklar ve gençler bir aktiviteye odaklandıklarında tiklerinin daha hafif ve daha seyrek olduğunu söylüyor. Spor, egzersiz veya hobiler, çocuklar için zihinsel ve fiziksel enerjiye odaklanmanın harika yollarıdır.
Tourette sendromuyla uğraşmak genellikle çocukları ve gençleri diğer insanların, özellikle de sorunları olan diğer gençlerin duygularını daha iyi anlamalarını sağlar. Gönüllü olmak için bu özel hassasiyeti kullanabilirler. Başkalarına yardım ettiklerini bilmek, güven oluşturmaya yardımcı olabilir ve farklı hissetmekle ilgili her türlü özbilinci hafifletebilir.
Yazmak, resim yapmak veya müzik yapmak gibi yaratıcı faaliyetler, zihnin başka şeylere odaklanmasına ve gelişmesine yardımcı olur.
Tourette sendromu olan kişiler, durumu araştırarak, doktorlarına birçok soru sorarak ve tedavilerinde aktif rol alarak hayatlarının kontrolünün daha fazla elinde olduğunu hissedebilirler.
Yazar notu: Bilmeniz gerekenlerPek çok insan Tourette sendromunun ne olduğunu veya buna neyin sebep olduğunu anlamadığından, tikleri olan birinin yanında nasıl davranılacağını bilemeyebilirler. İnsanlar bakar veya yorum yaparsa, çocuklar ve gençler utanabilir ve hüsrana uğrayabilir. Akran zorbalığı mağduru olabilirler. Buna sahip olan birinin durumu başkalarına açıklaması veya alay etme veya aval aval bakma ile uğraşması gerekebilir.Tourette sendromlu her kişi fiziksel, duygusal ve sosyal zorluklarla farklı şekilde başa çıkacaktır. Tourette sendromu günlük hayatı bozmak zorunda değildir ve buna sahip çocuklar diğer çocuklarla aynı şeyleri yapmaktan keyif alabilirler. Mete Gazoz ise bunun en güzel örneği! 🤗"KENDİNİ DİNLE, KABUL ET VE MUTLU OL! HEMEN ŞİMDİ, BAŞLA..." #BornToBeMe |
Kaynak
Hallett M. Tourette syndrome: Update. Brain & Development. 2015;37:651.
Kaleme alan Gözde , Wengood yazarı
🍂Modern zamanlarda bir adet romantik.
Hiç bazı insanlarla zaman geçirdikten sonra kendinizi kaygılı, suçlu, kafası karışmış veya tükenmiş hissettiniz mi? Eğer öyleyse, muhtemelen toksik insanlarla karşılaştınız. Bu yazıda, toksik insan nedir, toksik insan özellikleri nelerdir, hepsini konuşuyoruz. Toksik insanların yaşamınıza etkisini ve ruh sağlığınızı nasıl koruyabileceğinizi öğrenin.
Hepimiz zaman zaman kaygı hissederiz, fakat genellikle belirtiler hızlıca kaybolur ve sorun yaratmaz. Kaygı belirtileri sürekli ve ciddi bir şekilde devam ettiğinde ise kişi yaşam kalitesinde düşüş hissederek şikayet etmeye başlar. Baskın bir şekilde hissedilen anksiyete, sürekli devam ettiğinde işe gitme, okula gitme, arkadaşlarla görüşme veya günlük yaşantıdaki görevleri yerine getirmek zorlaşır. Bu durum normal bir kaygı olmayabilir. İşte bu noktada devreye "anksiyete (kaygı) bozukluğu" girer. Anksiyete halinin bir hastalığa dönüştüğü bu durum ile ilgili bilmeniz gereken her şey bu yazıda!
1992 yılından beri Dünya Ruh sağlığı federasyonu tarafından 10 Ekim Dünya Ruh Sağlığı Günü olarak kutlanıyor. Ruh sağlığını genel insan sağlığından ayrı düşünemeyiz. Çünkü iyilik hali, bedensel ve ruhsal sağlığın bütününe bağlıdır. Ruh sağlığının önemini anlamak sadece kişiler için önem teşkil etmez, toplumun refahı için de oldukça önemlidir. Mental sağlığımıza dair bilmeniz gereken her şey bu makalede!
Benim aslında sorun olmayan bir sorunum var. Güler yüzlü bir insan değilim. Güler yüzlü olmak bir zorunluluk mu? Bence güler yüzlü olmamak gayet normal; yüzümü illa güldürmeyen duygularım ve fikirlerim var, o kadar! “Erkekler, güler yüzlü kadın sever”, “Kadın dediğin güler yüzlü olur.”, “Öyle asık suratlı olursan, seni beğenmezler”... Bana her şeyi yakıp yıkma isteği veren bir şey varsa o da bu tür seksist yaklaşım ve dayatmalar. Kadınlara yönelik bu dayatmalara artık tahammül edemiyorum. Bize gülümsememizi söylemeyi bırakın! Veya kahkaha atarken nelere dikkat etmemiz gerektiğini söylemeyi! Kadın ve güler yüz beklemek: neden cinsiyetçi bir yaklaşım?
Yaşlandıkça, çocukluk travmalarının bizi hâlâ nasıl etkilediğini ve bazen başa çıkılması gerçekten zor olduğunu daha fazla keşfediyorum. Çocukken yaşanan bu travmalar, genellikle göz ardı edilmiş veya küçümsenmiş olsa da, yetişkin hayatımda büyük bir yer tutuyor. Çocukluğumuzun bizi tamamen nasıl şekillendirdiğini görmek şaşırtıcı bir durum. Bu etkileri daha iyi anlamak ve yönetmek için bu yazıyı mutlaka okuyun!
Motive edici sözler duymaya mı ihtiyacınız var? Güzel sözler söyleyen biri olsa da biraz motivasyon olsa mı diyorsunuz? O zaman doğru yerdesiniz. Motivasyon sözleri kısa ama etkili oluyor. Kişi kendini çıkmazda hissettiğinde motivasyon sözleri birer ışık oluyor. Hiçbir şey, hiçbir zaman senden daha önemli değil. Tek önemli olan şeyi yap ve ne olursa olsun, hayattaki zorlukların seni vazgeçirmesine izin verme. Bir iki güzel söz oku, yeniden güç bul. 💪 İşte arada bir açıp bakmalık 20 maddelik motivasyon sözleri listesi!
İşe gidip gelirken, yürüyüşe çıkarken, yemek yaparken veya uyumadan önce size eşlik etsin. Wengood Podcast serisi: RDV Coaching'i kaçırma!
Aslı ile Yoga seansları!
Mentor Özlem Şen ile RDVCoaching serisi
Kanala 💜abone ol , 🔔 bildirim zilini aç ve tabii, 👍videoları beğenmeyi ve ✍🏻 bize yorumlardan ulaşarak hangi konularda içerik istediğini söylemeyi unutma!
Ayrıca: En sevilen içerikler, günlük mutluluk, destek ve motivasyon dozları için;
